Türkiye’de yoksul halkın gündemi gıda enflasyonu. Tüketimi ertelenemediği için talebin nüfusla beraber arttığı gıda ürünlerinde fiyatlar düşmüyor. Buna karşılık halk tüketimini erteleyebildiği ürünleri almaktan vazgeçiyor. Bu malların başında yoksulların mal sepetinde ağırlığı olmayan beyaz eşya, mobilya, elektronik eşya, otomobil gelirken talebin azalması sonucu bu mallarda fiyatlar geriliyor. Halk bir yandan işsiz kalma endişesiyle işyerindeki her türlü sömürüye boyun büküyor, bir yandan ise eve geldiğinde tencerede pişen yemekten nasıl tasarruf edeceğini düşünüyor. Halkın sofrasının vazgeçilmez yemeklerinin maliyetini derledik.
MERCİMEK ÇORBASI
Mercimek çorbasının içeriğindeki ürünlere ocak ayından aralık ayına dek fahiş oranda zam geldi. Bu ürünlerde yalnızca mercimekte fiyat artışı sınırlı kaldı. Buna karşılık kuru soğan ise artık sofralardan azalmaya başladı.
Kırmızı mercimek (yüzde 4)
Kuru soğan (yüzde 185)
Un (yüzde 34)
Havuç (yüzde 29)
Domates salçası (yüzde 97)
Sıvı yağ (yüzde 21)
Tuz (yüzde 34)
TÜİK’in mal sepetinden derlediğimiz verilere göre mercimek çorbası pişirmenin maliyeti 1 yıl içinde yaklaşık yüzde 50 arttı. 4 kişilik bir ailenin sofrasına koyacağı mercimek çorbasının ocak ayında yaklaşık 4 TL maliyeti varken bugünkü maliyet yaklaşık 6 liraya yaklaştı.
PİRİNÇ PİLAVI
Halkın sofrasının vazgeçilmezlerinden biri de pirinç pilavı. Pirince ocak ayından aralık ayına dek yüzde 22 oranında zam geldi. TÜİK verilerine göre 2018 yılının Ocak ayında ortalama 7,5 TL olan pirincin fiyatı aralık ayına gelindiğinde 9,5 TL oldu. Böylece 2 su bardağı pirinç ile yapılan pirinç pilavının maliyeti yağ ve tuz giderleri ile beraber yaklaşık 5 TL’yi buldu. Bu tutar geçen yıl 4 TL idi. Bulgur pirinçten daha ucuz olmakla beraber bulgura da bu yıl yüzde 23 oranında zam geldi.
KIŞ TÜRLÜSÜ
Besleyici olması sebebiyle kışın sıkça tercih edilen kış türlüsü artık eskisi kadar zengin değil. Artan fiyatlarla beraber kış türlüsünün içindeki et miktarı azaldı.
Kuzu eti (yüzde 22)
Havuç (yüzde 29)
Domates (yüzde 13)
Patlıcan (yüzde 24)
Patates ( yüzde 79)
Pırasa ( yüzde 68)
Soğan (yüzde 185)
Sivri biber ( yüzde 54)
Domates salçası ( yüzde 97)
Sarımsak (yüzde 25)
Akşam yemeğinde ana yemek olarak kış türlüsü yapmak isteyen ve yemeğin içine 200 gram kuzu eti koyan ailenin bu yemek için katlandığı maliyet yaklaşık 18 TL. Geçen yıl ise bu tutar yaklaşık 13-14 TL idi.
KURU FASULYE
Bir zamanların gariban yemeği kuru fasulye artık yoksul halkı terk ediyor. Kuru fasulye yapmak için kullanılan ürünlere yıl boyunca gelen zamlar dudak uçuklatacak cinsten.
Kuru Fasulye (yüzde 32)
Kuru Soğan (yüzde 185)
Domates Salçası (yüzde 97)
Sıvı yağ (yüzde 21)
4 kişilik bir kuru fasulye yapmanın maliyeti 8-9 TL civarında. Geçen yıl bu tutar 5-6 TL civarındaydı. Aile 4 kişilik kuru fasulyeye 100 gram et koymak isterse yaklaşık 4,5 TL fazladan maliyete katlanacak.
KAHVALTILIKLAR
Birçok zaman ücretli çalışanlar kahvaltıyı ayaküstü geçiştirse de uzmanlara göre sağlıklı beslenmenin temel şartlarından birisi iyi bir kahvaltı. Kahvaltılık ürünleri ve yıl içinde yaşanan zamları derledik.
Sucuk: yüzde 22
Süt: yüzde 25
Yoğurt: yüzde 18
Beyaz Peynir: yüzde 22
Kaşar Peyniri: yüzde 22
Tulum Peyniri: yüzde 27
Yumurta: yüzde 28
Tereyağı (Kahvaltılık): yüzde 22
Zeytin: yüzde 12
Pekmez: yüzde 36
MAKARNA
Hem pratik hem de hesaplı olması dolayısıyla öğrencilerin, çalışanların vazgeçilmez yemeği makarna. Makarnaya da yıl içinde yüzde 24 zam geldi.
Öte yandan Türk-İş yaklaşık 30 yıldır her ay 4 kişilik ailenin aylık gıda ihtiyacını yayımlıyor. Buna göre
Yetişkin bir erkeğin aylık gıda harcaması: 536
Yetişkin bir kadının aylık gıda harcaması: 446
15-19 yaş grubu çocuğun aylık gıda harcaması: 578
4-6 yaş grubu bir çocuğun aylık gıda harcaması: 380
4 kişilik ailenin aylık gıda ihtiyacı: 1941 TL
Kaynak: Birgün