Devlet adına çalışan gizli bir ajan olan Afşin, son görevinde ABD ajanları tarafından pusuya düşürülüp hapse gönderilir. Hapisteyken karısının da ABD ajanlarınca öldürüldüğünü öğrenir ve intikam yeminleri eder. Hapisteyken tanıştığı bilge Akçakoca’nın eğitiminden geçen Afşin, Mevlevi felsefesi ve İslamiyet konusunda bilgilenir, hatta telepatik özel güçler kazanır. Afşin olarak girdiği hapishaneden çıkarken artık Bendeyar olmuştur. Ve intikam vakti gelmiştir…
Bir internet sitesinden kopyaladığım filmin özeti yukarıdaki gibi. Ancak filmi seyrettikten sonra özetlemeye kalktığımda anlatacaklarımın yukarıdakine çok da benzeyeceğini söyleyemiyorum. Hatta seyrettikten sonra filmi özetleyemiyorum da. Çünkü filmden aklımda derli toplu bir hikâye kalmadı. Filmde Afşin hapse giriyor, karısı öldürülüyor, peşinde birkaç Amerikalı, bir de acayip bir çip var, evet… Ama kim niye hapse girmiş, çip ne işe yarıyor, kim kimi neden kovalıyor sorsanız, söyleyemem. Afşin’in nasıl telepatik güçler kazandığı ve telepatik güçlerinin ne işe yaradığı ise başlı başına bir muamma.
AMERİKAYA CEVAP VERMEK Mİ?
Bendeyar vizyona girmeden önce yapılan tanıtımlardaki söylem, filmin bulduğu her fırsatta Müslümanları terörist olarak anlatan Amerikan yapımlarına bir cevap vermek amacıyla çekildiği. Yapımcılar aksiyonu imanıyla pekiştiren, terörist suçlamalarına vakarlı bir cevap veren bir yapımdan, oldukça iddialı cümlelerle bahsediyorlar. Buradaki niyetin sahihliğinden zerre kadar şüphem yok. Keşke yapımlarımız bu suçlamalara öyle bir cevap verse ki, Hollywood bir daha Müslüman ve terörist ifadelerini bir arada kullanmayı aklından geçiremese. Ancak filmin kendisi, amacıyla birebir çelişiyor.
Her şeyden önce Bendeyar ilk "Müslüman süper kahraman" filmi olma iddiasını taşıyor. Bir kere süper kahraman Amerika’nın kendi koşulları ve inançları doğrultusunda üretilmiş bir kavram. Süper kahramanlar bireysel sorumluluklarını bir yana bırakıp, daima kurtarılmayı hayal eden bir toplumun sıkılma anlarında sığınmalarına ve rahatlama duygusu yaşamalarına hizmet ediyor. Süper Kahramanlık makamını ciddiye alıp, bir de Müslümanını üretmek bence başlı başına emperyalist mantığı meşrulaştırmaya hizmet eder. Ha böyle bir kahraman üretip işin dalgasını geçerseniz o zaman durum değişir. Bu bakımdan Bendeyar’ın süper kahramanlık iddiası baştan kaybediyor bence. Tabi filmdeki karakterin ne kadar süper olduğu da ayrı bir tartışma konusu. Bendeyar’ın bir kahraman olarak akılda kalıcı bir özelliğine rastlamıyoruz.
NEREDE BUNUN KERAMETİ?
Yanlış anlaşılmasın, süper kahramanlık konusundaki düşüncelerime karşın filmi önyargısız bir şekilde, anlamlı bir yapımla karşılaşmayı umarak seyrettim. Beklentim Müslümanda bulunması gereken keramet, feraset ve kalp gözü gibi kavramları Bendeyar’da bulmaktı. Ancak filmin bilge kişisi bile kendinde ve çevresindeki bilinmeyen hali ‘telepati’ gibi tamamen batı kaynaklı bir kavramla açıklamaya çalışıyor. Üstelik de bunun Müslümana has bir tarafı olmadığı gibi her isteyenin öğrenebileceği bir bilgiye dönüştürüyor. Eee, nerede kaldı bunun iman gücü?
Tek amacın mesaj vermek olduğu yapım Amerika’dan satın aldığın silahla Amerika’ya savaş açmaya benziyor. İyi, güzel parasını verip bu silahı aldın da, kullanmayı biliyor musun? Silahı kullanmayı bilmeden girilen savaş kaçınılmaz olarak hezimetle sonuçlanacaktır. Bu yüzden filmin senaryosu bir şey anlatmıyor, görüntü dili senaryoya hizmet etmiyor, oyuncuların aksiyondan anladığı gereksiz yere kaşını gözünü oynatmaktan ibaret. Her şey bir yana filmdeki en önemli problemlerden biri kostümler… Her deri pardösü giyen karizmatik olmayacağı gibi, derinin üzerine nakış işleyip altına şalvar giymekle de Müslüman süper kahraman olunmuyor. Hele ki filmdeki örtülü kızların başlarını neden rahibeler gibi örttüğünü bir düşünmek lazım. Sırf stil olsun diye karakterleri böyle giydirmek filme bir şey katmaz ama çok şey götürebilir. Gönül isterdi ki, Bendeyar vermek istediği mesajı sırtlayabilecek kalitede bir yapım olsun. Ancak şu haliyle İslam medeniyetinin gereği olan ‘düşünerek iş yapma ve yaptığın işe estetik katma’ kıstasıyla fena halde çelişiyor.
Bendeyar
Yönetmen: Joel Leang
Senaryo: Haşim Akten, Alper Kıvılcım
Oyuncular: Ümit Olcay, Kazım Çarman, Yaşar Alptekin
Tür: Aksiyon
Yapım: Türkiye / 2011
Naz Emel Koç – Yeni Şafak