Yaz mevsiminde besin kaynaklı zehirlenmelerin en yaygın nedenini yetersiz soğutma oluşturuyor ki bu aylarda tüm zehirlenme vakalarının yüzde 46 gibi büyük bir oranını oluşturuyor. Diğer zehirlenme nedenleri ise hazırlama ve tüketim arasında bir veya daha fazla gün olması, yetersiz pişirme, yetersiz ısıtma, araç ve gereçlerin yetersiz temizliği ile kötü yiyecek malzemelerinin kullanılması yer alıyor. Besin zehirlenmesinin önüne geçmek içinse besinleri satın alırken saklarken ya da tüketirken bazı noktalara özen göstermek gerekiyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Evrim Demirel, aşırı sıcaklarda besin zehirlenmesi sorunuyla karşılaşmamak için dikkat etmeniz gereken noktaları anlattı.
1.Balığın gözleri parlak ve lekesiz olsun
Balık satın alırken gözleri parlak ve lekesiz, solungaç kısımları kırmızımsı pembe, pullar ve yüzgeçleri diri, kasları sert ve esnek durumda olan, kaslarına basıldığı zaman parmağın bıraktığı iz hemen düzelen ve kötü kokusu olmayanları tercih edin.
2.Tavuğu parça yerine bütün olarak alın
Tavukları, but ya da kanat gibi parça etlerini almak yerine bütün olarak almayı tercih edin. Böylece kesim zamanları belirli olmayan, tazeliği belirsiz tavuk etlerini tüketmemiş olursunuz. Bütün tavuk alırken tavuğun göğüs kısmına bastırdığınızda kırılma gerçekleşmesi tavuğun tazeliğini gösterir.
3.Hazır çekilmiş kıymalardan kaçının
Hasta hayvanların etleri yenildiğinde hastalıkları insanlara geçiyor. Veteriner kontrolünden geçmiş denetimli etlerin tüketilmesi önemli. Güvenilir yerlerden satın almaya, kıyma alırken hazır çekilmiş yerine kendi seçtiğiniz az yağlı etten kıyma çektirmeğe özen gösterin.
4.Sığır eti parlak kırmızı, koyun eti ise pembe olmalı
Etin tazeliğini rengi gösteriyor. Sığır eti parlak kırmızı renkte, koyun eti ise açık pembeden koyu pembeye doğru değişen renktedir. Et satın alırken çürümüş, renk değiştirmiş ve kokan etleri tercih etmeyin.
5.Yumurtayı kullanmadan hemen önce yıkayın
Yumurtayı buzdolabında yıkamadan saklayın ve kullanmadan hemen önce yıkayın. Ayrıca yumurtaya dokunduktan sonra ellerinizi mutlaka yıkayın. Bu şekilde tavuğun dışkısıyla bulaşabilecek ve sonucu ölümlere kadar gidebilecek zehirlenmelerden korunursunuz.
6.Etleri 4 derecede tuttuğunuz dolap kısmında çözdürün
Eti kasaptan aldıktan sonra buzdolabında en fazla 1 gün tutun. Uzun süre saklamak istiyorsanız, yiyeceğiniz miktarlarda ayırıp derin dondurucuda 2-3 ay saklayabilirsiniz Dondurduktan sonra çözdürdüğünüz etleri hemen kullanın, tekrar dondurmayın. Çözdürürken kesinlikle oda sıcaklığında bırakmayın. Eğer oda sıcaklığında çözdürürseniz zehirlenmelere neden olacak mikroorganizmalar hızla çoğalacaktır. Bu nedenle bir gün önceden dondurucu kısımdan 4 derece olan dolap kısmına alarak daha uzun sürede çözdürün. Vakumla paketlediğiniz sosis, sucuk, salam vb. yiyecekleri açtıktan sonra buzdolabında birkaç gün tutun, fazla bekletirseniz küflenmesine neden olursunuz.
7.Taze tavukları en fazla bir hafta saklayın
Taze tavukları 0-2 ºC’de 1 hafta, dondurulmuş tavuk etleri ise -18 ºC’de 1 yıl bekletebilirsiniz. Balığı temizlendikten sonra kağıda sarıp birkaç gün buzlukta saklayabilirsiniz. Balığı dondurma, tuzlama, konserve ve kurutma yöntemleriyle uzun süre saklamanız mümkün. – 32 ºC’de dondurup, ardından –18 ºC’de 3-6 ay saklayabilirsiniz
8.Dondurduğunuz sebzeleri çözdürmeyin, doğrudan pişirin
Sebzeleri delikli naylon torba içinde buzdolabında 1-4 hafta saklayabilirsiniz. Eğer torbaya koymadan önce yıkamak isterseniz, çok iyi kurutun. İnce temiz bir tülbente veya kağıt havluya sararak koyarsanız sebze-meyveler daha iyi dayanırlar. Sebzeleri dondurmuşsanız, etler gibi uzun süre bekleterek çözdürmeyin, doğrudan bekletmeden pişirin.
9.Pastörize sütleri 2-3 günde tüketin
Pastorize şişe sütün kapağı açılmamış, imal tarihi ile satın alındığı gün aynı veya çok yakın olmalı. Dayanıklı karton kutulardaki süt vb. içecek ve yiyeceklerin kutularında yarık, delik, çatlak ve bombe olmamalı. Pastorize sütleri 2-3 günde tüketin. Uzun ömürlü sütleri Tetra-Pak kutularda oda sıcaklığında 1.5 ay, buzdolaplarında 3 ay, yoğurtları da kapalı olarak 1-2 hafta buzdolabında saklayabilirsiniz.
10.Dolabın kapaklarını uzun süre açık bırakmayın
Derin dondurucu kısmı en yüksek -18 derece olması gerekirken, dolap kısmı da + 4 derecenin üzerine çıkmamalı. Özellikle yaz mevsiminde buzdolabı içi sıcaklığının çok değişmemesi için dolabın kapaklarını gereğinden çok uzun süre açık bırakmayın. Ayrıca soğuk havanın dolap içinde rahatça dolaşmasını sağlamak için buzdolabını gereğinden çok fazla gıdalarla doldurmayın.
11.Etler ile sebze-meyveleri birbirine temas ettirmeyin
Uygun sıcaklık sağlanmadığında mikroorganizmaların hızla çoğalması en çok etlerde gözleniyor. Bu nedenle sebze ve meyveleri, etlerle birbirine temas eden raflarda saklamayın. Pişmiş yiyecekleri üst raflarda ve üzeri kapalı şekilde depolayın. Çiğ kümes hayvan etlerinden, balıklardan veya diğer etlerden damlayan suların diğer yiyeceklerle temasını mutlaka engelleyin. Bu tür yiyecekleri mümkünse buzdolabının dondurucu kısmında depolayın. Etleri buzluğa daha sonara farklı zamanlarda kullanacak şekilde tek pişirilmelik büyüklüklerde dondurun.
12.Yemeği dışarıda en fazla 2 saat soğutun
Pişirdiğiniz gıdaları sıcak olarak hemen buzdolabına kaldırmayın. Yemek öncelikle oda sıcaklığına gelmeli ve daha sonra dolaba kaldırılmalı. Ancak sıcak havalarda gereğinden fazla dışarıda kalırsa (geceden sabaha gibi ) mikroorganizmalar hızla çoğalıyor, bunun sonucunda yemek ekşiyor ve bozularak zehirlenmelere sebep oluyor. Bu nedenle yemeği en fazla 2 saat soğuttuktan sonra buzdolabına kaldırın.