Gizem Gül’ün haberi
Çocuklarda sık görülen ayak sağlığı problemlerinden düz tabanlık ve içe basma gibi ayak sağlığı problemlerini ve ayak sağlığımız konusunda dikkat etmemiz gereken noktalarla ilgili sorularımızı Bayrampaşa Tıp Merkezi Başhekimi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Selahattin Erhan yanıtladı.
Op. Dr. Selahattin Erhan düz tabanlık ve içe basma gibi ayak sağlığı problemlerinin birçok kişi tarafından genetik olduğu söylenmesinin aksine genetik bir nedenden kaynaklanmadığını söyledi. Bu tür problemlerinin bilinen ve kesinlikle şu sebepten oluşmuş diyebileceğimiz bir sebebe sahip olmadığını belirten Erhan, bunun büyük bir hastalık ya da kusur olmadığını sadece gözlemlenmesi gereken ve hastalık grubuna bile girmeyen bir şekil bozukluğu olduğunu belirtti.
EĞER ÇOCUĞUNUZUN AYAKKABISINDA ŞEKİL BOZUKLUĞU VARSA…
Dikkatli bir anne baba tarafından çocuğunun ayağında böyle bir şekil bozukluğu saptanması halinde erken yaşta tedavi edildiğinde tamamen düzelebileceğine dikkat çeken Erhan, bir çocuğun düz taban olduğunun ya da içe bastığının anlaşılmasının en kolay yolunu bir örnekle açıkladı:
“Biliyorsunuz çocuklar 1 yaşına doğru yürürler. Anne baba tarafından çocuk yere basmadan nasıl bastığı anlaşılmaz. Çocuğa ilk ayakkabısı giydirildiğinde ayakkabının erken bozulduğunu fark ederler. Mesela birden fazla çocuğa sahip olan aile varsa onlar daha şanslı oluyor. Örneğin üç çocuklu bir aile üç çocuğuna da bayramda ayakkabı alır. Bakar ki iki çocuğunun ki tertemiz dururken birinin ayakkabısı tamamen bozulmuş. İşte o ayağındaki şekil bozukluğunu gösterir. Dolayısıyla aile de daha kolay fark eder. Düz taban ya da içe basma en basit olarak böyle anlaşılır.”
ORTOPEDİK AYAKKABILARIN GEREKSİZ OLDUĞUNU SÖYLEMEK ART NİYETLİ BİR DÜŞÜNCE
Çocuklarda görülen düz tabanlık, yan basma gibi problemlerde ortopedik ayakkabılar önerildiğini hemen hemen hepimiz biliyoruz. Bazı uzmanlar da ortopedik ayakkabıların bir pazarlama taktiği olduğunu ve işe yaramadığını söylüyor. Bu konuyu değerlendiren Op. Dr. Selahattin Erhan ayaktaki şekil bozukluklarının, kemikler arasında olması gereken açının olmaması anlamına geldiğini ve olması gereken bu açıyı mekanik bir destekle oluşturduklarını ifade etti. Çocuklarda bot kullanımı ve büyüklerde de tabanlık kullanımı ile bunun sağlandığını belirten Erhan, ortopedik ayakkabıların gereksiz olduğu ile ilgili açıklamalarla ilgili, “Hastalıkların tedavisinde normalde maliyetin hiç düşünülmemesi gerekiyor. Ama Türkiye’de herkesin sosyal güvencesi olmadığı için arada bir onu da düşünmek zorunda kalıyoruz. Bu durumlardan kaynaklanan bazı değişik düşüncelere sahip, art niyetli insanlar hasta, hastalık ve doktor sistemine ilişkin böyle teoriler üretebiliyor. Bu tür düşünceler hasta ve doktor arasındaki güven ilişkisini bozmaya yöneliktir. Bu güvenin bozulduğu durumlarda hasta tedavisiz kalabiliyor.”
AYAKKABICILARDA ORTOPEDİK DİYE SATILAN AYAKKABILAR ORTOPEDİK DEĞİL
Ayrıca Erhan, normal ayakkabı satan mağazalarda ortopedik ayakkabı diye satılan ayakkabıların ortopedik olmadığını, gerçek ortopedik ayakkabıların doktor tarafından verilen ölçülere uygun bir şekilde medikal galerilerde, bu işi yapmak için yetişmiş ustalar tarafından, kişiye özel yapılan ayakkabılar olduğunu ifade etti.
ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİ
Düz taban ve içe basma problemlerinin tedavi edilmesinde erken teşhis önemli olduğuna dikkat çeken Erhan, tedavi için en güzel yaşın ilk görüldüğü yaş olduğunu söyledi. Çocuklara ilk yürüme başladığından itibaren 2,5-3 yaşına kadar hiç ayakkabı giydirmeden kum üstünde, parmak üstünde, topuklara basarak ya da yanlara basarak yürüme gibi bazı egzersizlerle bu durumun tamamen düzelebildiğini belirtti. 2,5-3 yaşından sonra çocuk fark edilmesi halinde ise kemiklerin arasında açık oluşturmak ve tabana destek vermek için bot kullanımı önerdiklerini, daha ileriki yaşlarda örneğin ilkokulu bitirmiş çocuklarda ve yetişkinlerde de tabanlık kullanımı ile tedavinin gerçekleştiğini söyledi. Ayrıca Erhan, ergenlik çağında ya da ilkokul 5. sınıftan sonra fark edilen bir düz tabanlık ya da içe basmada ne yapılırsa yapılsın tam bir düzelme olamayabileceğinin de altını çizdi.
ÇOCUKLARA YÜRÜMEYE BAŞLAMADAN AYAKKABI GİYDİRMEYİN
Çocuklara doğduğu andan itibaren evdeyken bile ayakkabı giydirilmesini doğru olmadığını söyleyen Erhan, bunun gerekli olmadığın söyleyerek çocuğun yürümeye alışma safhasında daha dengeli ve kolay yürümesini sağlayacak yürüme ayakkabılarının kullanılması gerektiğini ifade etti.
Annelerin genellikle çocuklarına bir numara büyük ayakkabı alma alışkanlığının doğru olup olmadığını sorduğumuz Op. Dr. Selahattin Erhan bu sorumuza şöyle yanıt verdi:
“Biz genelde geçinmenin çok kolay olduğu bir ülkede yaşamıyoruz. Herkeste bir geçim sıkıntısı mevcut. Böyle aileler çocukları çok çabuk büyüdüğü ve çocukların da ayakkabıları çok pahalı olduğu için iki sezonu iki ayakkabıyla geçirmek yerine, iki sezonu tek ayakkabıyla geçirmek gibi bir ekonomik tedbir aldıkları görülüyor. Böyle yapmamak lazım ama çok da büyük bir zararı yok çocuğa.”
TOPUKLU AYAKKABI KADAR BABETLER DE SAĞLIKSIZ
Yetişkinlere de ayakkabı seçme konusunda önerilerde bulunan Erhan, şunları söyledi:
"Kadınların bugün kullandığı bütün ayakkabılar sağlıksızdır. Babet ya da topuklu gibi kadınların tercih ettikleri ayakkabıların hiçbirinin kullanılmaması gerekir. Erkeklerin kullandığı ayakkabılar kadınların kullandığı çoğu ayakkabıyla oranla yüzde 90 sağlıklıdır."
AYAKKABINIZ NE KADAR ÇOK ERKEK AYAKKABISINA BENZİYORSA O KADAR SAĞLIKLIDIR
Demek ki bu konuda bir kadına söylenecek en güzel söz ‘Ayakkabınız ne kadar erkek ayakkabısına benziyorsa, o kadar sağlıklı bir ayakkabı giyiyorsunuz demektir.’ Hele bayanların giydiği topuklu ve önleri çok dar olan ayakkabılar çok sağlıksız. Çünkü bu tür ayakkabılar ileriki zamanlarda bütün bayanlarda ‘çarpık ayak’ denen ayak birinci parmağının ikinci parmağının üzerine binmesi ve ameliyatlarla bile çok zor düzelebilen ve ağrılı bir hal alan problemlere neden oluyor. Bu en çok görülen ayak bozukluklarından biri. Sebebi de yanlış ayakkabı. Kadınların doğru ayakkabı dediği ayakkabı bizim yanlış ayakkabı dediğimiz ayakkabılar. Bir de ayakkabının neden yapıldığı önemli. Mantar hastalıkları gibi hastalıklar açısından lastik gibi ya da lastiğe benzer plastik gibi ayağı terleten ayakkabılardan uzak durmak gerekir.”
SAĞLIKLI AYAKKABI NASIL OLMALI?
Sağlıklı ayakkabının tarifini yapan Op. Dr. Erhan, topuksuz ayakkabı derken hiç topuksuz ayakkabıyı kastetmediğini, ayakkabının gereği kadar topuklu olması gerektiğini ifade etti. Ayrıca Erhan, “İnsanların ayağını tanıması lazım. Bazılarının ayağı düz tabandır, bazılarınınki normaldir, bazılarınınki düz tabanın tersi yüksek tavandır. Onların hepsinin farklı farklı ayakkabı seçmesi lazım. Herkes kendi ayağının yapısını bilecek. O yapıya uygun ayakkabılar seçecek. En doğrusu odur.” şeklinde konuştu.
İNSANLAR BAŞKA ŞEYLERE GÖSTERDİKLERİ ÖZENİ AYAKLARINA GÖSTERMİYOR
Türkiye’de ayak sağlığına gereken önemin gösterilmediğini vurgulayan Erhan, “İnsanların o kadar büyük sorunları var ki sıra ayağa hiç gelmiyor. Ayak da onlar için hiç önemli gelmiyor. İnsanlar başka şeylere gösterdikleri özeni ayaklarına göstermiyorlar. Mesela hep dişimizi fırçalamamız lazım diye söylenir. Ama kimse ayaklarınızı her gün yıkayın demez. Ya da lastik ayakkabı giymeyin ayaklarınız terlemesin, naylon oranı çok fazla olan çorapları giymeyin ayaklarınız mantar hastalığına yakalanır demez. Ayakla ilgili hiçbir önem, uyarı, tavsiye hemen hemen bulunmuyor. Ayaklarının önemli olduğunu insanlar ayakla ilgili bir problemle karşılaştıklarında anlıyorlar.”
On5yirmi5