Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı törenle bugün Ankara’da imzalanan Türkiye-AB Vize Serbestisi Diyaloğu Mutabakat Metni ve Geri Kabul Anlaşması uyarınca vizesiz Avrupa hedefine 3,5 yılda ulaşılması amaçlanıyor.
Anadolu Ajansı’nın haberine göre, ilk olarak Türk tarafınca dile getirilen ve anlaşmaya imza koyan AB İçişleri Komiseri Cecilia Malmström’ün de “gerçekçi bulduğunu” söylediği 3,5 yıl vade uzarsa Ankara “B” planını devreye sokup Geri Kabul Anlaşması’nı askıya alacak.
Anlaşma uyarınca Türkiye, AB’ye kaçak yollardan girmiş kendi vatandaşlarını geri kabule hemen başlayacak. Türkiye’nin geri kabul anlaşması imzaladığı Pakistan, Kırgızistan, Nijerya ve Rusya gibi üçüncü ülkelerin vatandaşları da AB’nin iadesiyle derhal ülkelerine gönderilebilecek.
Anlaşmada Türkiye’yi transit geçiş için kullanan üçüncü ülke vatandaşları için 3 yıl vade öngörülüyor. Ankara aksini talep etmedikçe AB, Türkiye ile geri kabul anlaşması bulunmayan Afganistan, İran, Irak, Suriye ve Somali gibi üçüncü ülkelerin vatandaşlarını iade etmek için 3 yıl beklemek zorunda kalacak.
AB’den iadelerde kaçak göçmenlerin Türkiye üzerinden AB’ye girdiklerinin delillendirilmesi ve Ankara’nın bunu kabul etmesi gerekecek. Bu açıdan Türkiye ikna olmadığı hallerde AB ülkelerinden yapılan iade taleplerini geri çevirebilecek.
Türkiye’nin AB üyelerinden Yunanistan’la geri kabul anlaşması 11 yıldır uygulamada ve Atina yönetimi buna dayanarak 2002-2011 yılları arasında 101 bin 437 kaçak göçmenin Türkiye üzerinden giriş yaptığını iddia ederek iade etmek istedi. Türkiye ise bunlardan sadece 11 bin 425’inin iadesine karar verdi. Fakat Yunanistan, bazısı diğer AB üyelerine geçiş yapan kaçakların birçoğunu bulamayınca sadece 3684 kişinin iadesi gerçekleşebildi.
Türkiye, kendi topraklarından AB’ye geçiş yapan üçüncü ülke vatandaşlarını geri almaya başlamak için 3 yıllık geçiş süresi boyunca bir taraftan AB’ye kaçak göçün yoğun olduğu üçüncü ülkelerle geri kabul anlaşmaları imzalamak için girişimlerini sürdürecek ve diğer taraftan Vize Muafiyeti Yol Haritası’nda öngörülen reformları hayata geçirmekle meşgul olacak.
Belge güvenliği, göç ve sınır yönetimi, kamu düzeni ve güvenliği ve temel haklar olmak üzere dört temel ayağı bulunan Yol Haritası’nda Türkiye’den talep edilen reformlar arasında entegre sınır yönetimine geçiş, sınırlarda vize verme uygulamasından dönülmesi, sığınmacılara yönelik düzenlemelerde coğrafi sınırlamaların kaldırılması, yeni göçmen kamplarının inşası, insan kaçakçılığıyla ve diğer örgütlü suçlarla etkin mücadele ve kişisel verilerin muhafazasıyla ilgili uluslararası sözleşmelere uyum sağlanması gibi maddeler bulunuyor.
AB üyeleri vize muafiyeti için ayrıca Türk vatandaşlarının Schengen vizesi başvurularında ret oranının düşmesini, yaşa dışı yollardan AB’ye giren ya da iltica başvurusu yapan Türk vatandaşlarının sayısının azalmasını ve Türkiye’nin iade taleplerini kabul etme oranını dikkate alacak.
3 yıllık geçiş sürecinin dolmasıyla AB’nin göndermek istediği üçüncü ülke vatandaşlarını geri almaya başlayacak olan Ankara, üye ülkelerin karar alabilmesi için 6 ay daha bekleyecek, toplamda 3,5 yıllık sürenin ardından AB’nin Türk vatandaşlarına vize muafiyetinde ayak diretmesi halinde geri kabul anlaşmasının askıya alınacak.
AB vize muafiyeti kararını nitelikli oyçokluğuyla alacak. İçişlerinde egemenliğini Brüksel’e devretmeyen İngiltere ve İrlanda’nın katılmayacağı oylamada 26 üye ülke oy kullanacak.
Nitelikli çoğunluk için üye ülkelerin yüzde 55’inin ve AB nüfusunun yüzde 65’inin onayı gerekiyor. Diplomatik kaynaklar, vize muafiyetinde kilidin Almanya’da olduğunu, Berlin yönetiminin “evet” demesi halinde diğer üye ülkelerin süreci engellemelerinin pratikte mümkün gözükmediğini vurguluyor.