ABD Hazine Bakanlığı’nın Terör ve Mali istihbarattan sorumlu müsteşarı David Cohen’in 4 Aralık 2009’da, tam beş yıl önce, yine Halkbank’la ilgili “görüşmeler yapmak üzere” Türkiye’de olduğu ortaya çıktı.
Dünya Bülteni’nde yer alan habere göre, Wikieaks tarafından yayımlanan ABD diplomatik belgelerine göre, Cohen o dönemde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek başta olmak üzere Türkiye’de çok sayıda ekonomi yetkilisi ile görüştü. Görüşmeler “terörle mücadele” başlığı altında diplomatik yazışmalara yansırken, ana gündem maddesi İran’a yönelik ambargo ve Türkiye’nin yaptırımlara uyup uymadığı sorusuydu.
Belgelere göre, ABD’li yetkilinin görüşmelerinden biri de Halkbank Enformasyon Şefi Bilgehan Kuru ve Dış Operasyonlar Müdürü Levent Balkan ile..
ABD diplomatik notlarına göre, Cohen Halkbank yetkililerini görüşmede “sorguladı,” Halkbank’ın İran’daki faaliyetleri ile Tahran’ın yaptırımları atlatmak için muhtemel çabaları konusunda endişelerini aktardı.
Halkbanklı yetkililer ise, tüm BM yaptırımlarına uyulduğunu, bankanın İranla ticarette finansal hizmetler sağlamakla birlikte, tüm işlemlerin sıkı bir takiple ve belgeli olduğunu kaydetti. Cohen’in “İran’ın belge tahrifatı yaptığı” itirazına Haklbank yetkililerinin “daha dikkatli olma” sözü verdiği elirtildi.
Görüşmede Cohen’in “Türkiye’nin terörizm tanımını genişletmesi ve terör finansmanını daha ağır suç kapsamına sokması gerektiğini” söylediği de aktarıldı.
Halkbank yetkilileri ise Cohen’e Türkiye’nin “hassas bir dengede” durması gerektiğini hatırlattı.
5 yıl sonra yeniden ayar çekti
Bu görüşmelerden tam beş yıl sonra, Halkbank’ın İran’la altın ticaretindeki rolünü de kapsayan operasyonlar tartışılırken, ABD Hazine Bakanlığı Müsteşarı David Cohen, İstanbul’da bir kez daha banka müdürlerine, İran’a nükleer çalışmaları nedeniyle uygulanan ambargonun sürdüğünü ve nasıl işletilmesi gerektiğini anlattı. Cohen, “Para trafiğini gevşetmeyin, yaptırımlar bitmedi” mesajını verdi.
İran’ın Türkiye’yle altın üzerinden yaptığı ticaretten ve Halkbank’ın rutin ilişkilerinden ABD’nin rahatsız olduğu biliniyordu.
ABD Kongresi’nden çok sayıda parlamenter, bir süre önce Amerikan Dışişleri ve Hazine bakanlıklarına yazdıkları mektuplarla İran devletinin Halkbank üzerinden yaptığı altın ticaretine karşı önlem alınmasını istemişti.
Kongre, Türkiye’nin İran yaptırımlarına ne kadar uyup ne kadar uymadığı konusunda Hazine Bakanlığı’ndan bilgi istemişti.
İran’ın geçtiğimiz haftalarda nükleer çalışmalarını sınırlandırmayı kabul etmesiyle, bu ülke ticaretine darbe vuran ambargoların gevşeyeceği belirtilmiş, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, İran’la altın ticaretinin yeniden başlayacağını dile getirmişti.