Soma’daki maden faciasının nedeninin iddia edildiği gibi trafonun patlamasından değil, izolasyon kablolarının tutuşmasından kaynaklandığı ileri sürüldü.
Soma’da bu kadar büyük bir facia yaşanmasına ne neden oldu?
Türkiye’yi yasa boğan Soma’daki maden faciayla ilgili olarak Ankara’da enerji yönetimine ilk bilgiler ulaştı. Habertürk’ün haberine göre, elektrik sisteminde bir arıza yaşandı. Teknisyenler, arızanın giderilmesi için çalışmaya başladı. Bu sırada, elektrik panosundaki ‘kablo başlığı’ yangına yol açtı. Kablodaki izolasyon malzemesi tutuştu. Yangın, yayıldı. Yangınla birlikte yüzlerce işçinin bulunduğu madende karbonmonoksit gazı yoğunlaştı.
Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’de uzun yıllar görev yapan, adının yazılmasını istemeyen emekli bir üst düzey yönetici, kamouyunun bildiğinin tersine trafoların patlamayacağına işaret etti. Trafoların arıza yapması durumunda devre dışı kalabileceğini belirten yetkili, “Trafolarda; kesiciler, ayırıcılar gibi bazı teçhizatlar vardır. Bunlar, aynen evlerdeki sigortalar gibi işlem görür. Aşırı yük ya da benzer bir nedenle arıza oluşursa bunlar devreye girer. Akımı keser. Diğer yandan trafoların ve teçhizatların, beton bir köşkle de yalıtılması gerekir. Bu yolla trafo, etraftan yalıtılmış olur” dedi.
ŞİLİ İLE KARIŞTIRILMASIN
Uzmanlar, Soma ile Şili’nin birbirine karıştırılmaması gerektiğine işaret ederek şunları söyledi: “Şili’de göçük vardı. Mahsur kalan işçilere, dışarıdan hava verilmesiyle yaşamlarını sürdürmeleri sağlandı. Ortamda yangın, ısı ve karbonmonoksit yoktu. Oysa Soma’da ortamda karbonmonoksit bulunuyor. Yangın da varsa ortama oksijen verilmesi ciddi risk oluşturur. Oksijen yangının yayılmasına yol açar.”
‘KIZIŞMA YANGINA YOL AÇTI’
Ankara’da enerji kulislerinde, Soma faciasının nedeniyle ilgili ikinci bir iddia ortaya atıldı. Buna göre madende, kömür arama faaliyeti sonlandırıldığı için göçmeye bırakılan bir bölgede, hava akımı nedeniyle ‘yastık’ olarak bırakılan kömür kızıştı. Kızışma, bir süre sonra kendiliğinden tutuşmaya ve yangına dönüştü. Yangın, bu bölgeden dışarı taştı; büyüdü ve onlarca kişinin ölümüne yol açan facia yaşandı.
‘Fazla oksijen de kömürü yaktı’
Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel, yangının trafodan çıkmadığını söyledi. Madenden çıkan linyitin, kendiliğinden yanmaya elverişli bir tür olduğuna işaret eden Yüksel, “Metanı önlemek için de madenlere çok fazla oksijen veriliyor. O oksijenle de kömür kendiliğinden yanıyor. Soma’daki bu sorun konusunda geçmişte hazırladığımız bir raporla uyarıda bulunmuştuk” dedi. Yüksel, ölümlerin büyük bölümünün ilk 10 dakikada zehirlenmeden kaynaklanmış olabileceğini ifade etti.