Başkanlık sarayı ve konutu kuşatma altına alınan Yemen Cumhurbaşkanı Mansur Hadi’nin Husilerin baskısıyla perşembe günü istifa etmesinin ardından, Yemen’de Husi yanlıları ve karşıtları destek toplayabilmek için birçok gösteri düzenledi.
Başkent Sana’da binlerce kişi Husilerin ‘darbesini’ kınamak için yürüdü. Göstericiler Husileri devlet kurumlarını ele geçirmek ve ülkede otorite boşluğu yaratmakla suçluyorlar.
Sana’daki Tağyi (Değişim) Meydanında toplanan yüzlerce kişi de Husiler aleyhine gösteri düzenledi. Eylemciler, 2011’de devrime sahne olan meydanda ‘devleti Husilerden geri alma’ çağrısı yaptı.
Taiz kentinde de Husi karşıtı bir başka gösteri düzenlendi. Göstericiler, taşıdıkları pankartlarla Husilerin devletten elini çekmesini, ‘meşruiyete darbe’ eylemlerinden vazgeçmesini istedi.
Sünni Şafii mezhebin çoğunlukta olduğu Hadr Mevt, Aden, Saba ve Cund bölgelerinin özerk bir otoritenin altında toplanması da göstericilerin talepleri arasındaydı. Aden ve Had Mevt bölgelerinde de binlerce kişi, Güney Yemen’in özerklik kazanması ve Kuzey Yemen’den ayrılması taleplerini dile getirdi.
El Hadide kentinde de, Husilere karşı kalabalık bir gösteri düzenlendi. Eylemciler, limanı işgal etme tehdidinde bulundu.
Husi yanlısı Yemenliler ise Sana’da düzenledikleri eylemde, ‘Devrimin meşru talepleri boşa çıkmaz’ pankartları taşıdı.
ABD’den İran-Husi ilişkileri değerlendirmesi
Husilerin ilerleyişine yönelik ABD’den kaygılı bir açıklama geldi. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, İran ile Husiler arasındaki bağlara yönelik haberlerin farkında olduklarını söyledi.
Bu konudan kaygı duyduklarını belirten Earnest, “Şu anda İran’ın Yemen’de Husi savaşçılar üzerinde bir tür komuta kontrol etkisinin olup olmadığı net değil” diyerek temkinli konuştu.
Husiler’in Arap Yarımadası El Kaidesi ile bağlantılarının bulunmadığını, tam tersine El Kaide’yi düşman olarak gördüklerini vurgulayan Earnest, Husilerin El Kaide’nin elini güçlendirmeyeceğini vurguladı.
Hadi hükümeti ile yakın çalıştıklarını söyleyen sözcü, “Yeni hükümetle de terörle mücadele çabalarında birlikte çalışmaya devam etmek istiyoruz” dedi.
“El Kaide Amerikalıdan çok Yemenli öldürdü” diyen Earnest, “Yemen’in ulusal güvenlik teşkilatlarıyla terörle mücadele ortaklığımız devam ediyor” diye konuştu.
Parlamento kararı bekleniyor
Pazartesi gününden bu yana sarayı ve konutu Husi güçlerinin kuşatması altında bulunan Yemen Cumhurbaşkanı Abd Rabbuh Mansur Hadi, perşembe günü istifa etti. Hadi’nin istifasından önce de, Yemen hükümeti istifasını cumhurbaşkanına sunmuştu.
Aljazeera’nın haberine göre Yemen anayasasında, parlamentonun cumhurbaşkanının istifasıyla ilgili karar vermesi gerekiyor. Parlamentonun bu kararını Pazar günü vermesi bekleniyor. Ancak Husiler parlamentonun meşru olmadığını öne sürererek kararı kabul etmeyeceğini duyurdu.
Yemen’de ne oluyor?
İran destekli Şii Husiler, 4 aydan beri başkent Sana’yı elinde bulunduruyordu. Yemen ordusu ile Husiler arasındaki çatışmalar ülkede karışıklık çıkarırken, diyalog görüşmelerinin kilit ismi Cumhurbaşkanı Hadi’nin Özel Kalemi Ahmed Avad Bin Mübarek’in 17 Ocak’ta kaçırılmasıyla gerilim iyice tırmandı.
Husiler bunun ardından Cumhurbaşkanlığı Sarayı ile Hadi’nin Sittin Caddesi’ndeki konutuna saldırdı. Çatışmalarda 9 kişi öldü, 80 kişi yaralandı.
Uzun süredir siyasi krizin yaşandığı Yemen’de, hükümet ile Sana’ya giren Husiler arasında 21 Eylül 2014’te “Barış ve Ulusal Ortaklık Anlaşması” imzalanmıştı.
Yemen’de eski devlet başkanı Ali Abdullah Salih’in görevini bırakmak zorunda kaldığı 2011’deki ayaklanmanın ardından ülkede istikrar ve güvenlik sorunu sürüyor.
Güneyde ayrılıkçı Güney Hareketi, Yemen güvenlik güçleriyle çatışıyor. Kuzeyde ise İran’ın desteğini alan Şii Husiler ile Sünni aşiretler sık sık orduyla çatışıyor.
El Kaide ise güçlü olduğu birçok bölgede üslerini Yemen ordusuna kaptırıyor, buna karşın petrol ve doğalgaz borularına saldırarak orduyu operasyondan vazgeçirmeye çalışıyor. Hasar gören boruların tamiri güvenlik nedeniyle uzun süre alıyor; bu nedenle ülkede sık sık doğalgaz ve petrol arzında sorunlar yaşanıyor.
Yemen’de açlık sınırında yaşayan insan sayısı ise 10 milyona yaklaşmış durumda.