Mısır’ın Arap ülkeleri adına sunduğu ve İran’ın da dönem başkanı olarak Bağlantısız ülkeler adına destek verdiği karar tasarısının 2. maddesi İsrail’in itirazı üzerine ayrı olarak oylandı. Karar tasırısının 2. maddesi Ortadoğu’daki bölge ülkelerine “Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi (NPT)” ve “Güvence Denetimleri (Safequard)” antlaşmalarına taraf olmaları çağrısı yapılmasını öngörüyürdu.
İsrail, bu maddenin tasarıdan tümüyle çıkarılmasını veya sadece nükleer değil tüm silahların denetim altına alınması şeklinde değişirilmesini önerdi.
İsrail ve müttefiki bazı ülkelerin itirazı üzerine oylamaya sunulan 2.madde de 112 lehte oyla kubul edildi. Oylamada 2 ülke aleyhte, 11 ülke de çekimser oy kullandı. Türkiye, 2. maddenin oylanması sırasında da lehte oy kullandı.
Diplomatik kaynaklar “karar tasarısı kabul edildiği halde İsrail’in NPT ve Safequard antlaşmalarına taraf olmaya yanaşmayacağını ve bugüne kadar olduğu gibi nükleer tesislerini UAEA denetimlerine açmamakta ısrar edeceği” görüşünü savundular.
-İsrail’in nükleer yetenekleri –
Bu arada Omman da Arap ülkeleri adına “İsrail’in nükleer yetenekleri” konulu bir karar tasarısı sundu ve oylanmasını talep etti. Bağlantısız ülkeler dönem başkanı İran’ın da destek verdiği karar tasarısı 51 aleyhte oyla rededildi. Salonda hazır bulunan 136 ülkeden 43 ülke lehte oy kullanırken 32 ülke de çekimser oy kullandı. Türkiye lehte oy kullandı.
UAEA üyesi ülkelerin büyük çoğunluğu Ortadoğu’nun nükleer silahlardan arındırılmasını onaylarken, nükleer silah sahibi bölgedeki tek ülke İsrail’in nükleer yeteneklerine ilişkin karar tasarısına karşı çıkmaları dikkati çekiyor.
Oradoğu’da nükleer silah sahibi tek ülke İsrail’in nükleer tesislerini UAEA denetimlerine açmamakta ısrar etmesi ve tüm çağrılara rağmen Nükleer Siahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) ile Güvence denetimleri (Safequard) antlaşmasına taraf olmak istememesi de UAEA toplantılaında sık sık diplomatik düzeyde tartışmalara neden oluyor.
UAEA’nın tarihinde ilk kez 2009 Genel Kurul Toplantısı’nda Arap ülkeleri ve İran’ın ortaklaşa sundukları “İsrail’in nükleer yetenekleri” konulu karar tasarısı kabul edilmesine rağmen İsrail, bugüne kadar karar tasarısının gereklerini yerine getirmedi.
Karar tasarısıyla UAEA genel direktörü Yukiya Amano’ya da “İsrail’e resmi ziyarette bulunarak İsrail yönetimini NPT ve Safequard antlaşmalarına taraf olmaya ikna etmesi ve nükler tesislerini denetlemesi” görevi verilmişti.
Ancak, 2009’daki genel kurul toplantısı ardından İsrail’e resmi ziyarette bulunan Amano’nun girişimleri sonuç vermedi. Kurumun Viyana’daki merkezinde pazartesi gününden buyana devam eden UAEA Genel kurul Toplantısı’nın bugün sona ermesi bekleniyor.
AA