Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Uysal, Türkiye’nin Mısır için model oluşturma potansiyelinin çok tartışıldığını ve söz konusu görüşün çoğunlukla benimsendiğini söyledi.
”Mısır’da Türkiye Algısı” konusunu araştıran ve ”Ortadoğu’da Türkiye Algısı: Mısır Örneği” raporunu hazırlayan Doç. Dr. Uysal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de Ortadoğu’ya dair yapılan çalışmaların önemli bir bölümünün tali kaynaklardan beslenen, Batı dünyasının bölgeye bakışını yansıtan ve Batılı kaynakları referans alan çalışmalardan oluştuğunu kaydetti.
Bölgeyi Batı üzerinden okumanın oryantalist perspektifi kabullenmeyi de gerektirdiğini ifade eden Doç. Dr. Uysal, şöyle konuştu:
”Mısır’daki Türkiye algısını araştırmak için proje hazırladım. ESOGÜ’nün desteğiyle Mısır olaylarından önce, yani geçen yıl bu ülkeye gittim ve 6 ay kaldım. Bölgeyi bir kalemde kolayca çözümleyen makro teoriler, Ortadoğu analizlerinde klişeleşmiş temel yanlışların kemikleşmesine sebebiyet vermiş. Türkiye’deki popüler dizilerin Ortadoğu ülkelerinde gösterime girmesiyle bölgede Türkiye’ye yönelik ciddi bir sempatinin oluşmasına dair yapılan magazinsel değerlendirmelerin yanı sıra Türkiye’nin göreceli su zengini olmasından hareketle ‘Ortadoğu bize muhtaç’ veya ‘Araplar bizi sırtımızdan vurdu’ yönündeki ön yargıların artık miadını doldurduğu anlaşılıyor.”
TÜRKİYE’NİN MISIR İÇİN MODEL OLUŞTURMA POTANSİYELİ
Doç. Dr. Uysal, araştırma sürerken ”Mavi Marmara olayı, TRT El-Arabiyye’nin yayına başlaması ve Kahire’de Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’nin açılması” gibi konunun önemini artıran üç farklı gelişme olduğunu bildirdi.
Söz konusu üç olayın bölgede Türkiye’ye yönelik artan ilginin bir sonucu olduğunu ifade eden Doç. Dr. Uysal, şunları kaydetti:
”Bu gelişmeler bölgedeki Türkiye imajını değiştirebilecek ve bölgede artan sosyo-kültürel ve siyasi varlığını ifade eden faktörlerdir. Mısır’da siyasi olarak hükümet yanlısı kişiler ile muhaliflerin Türkiye’ye bakışları birbirinden ciddi farklılık göstermiştir. Ancak, Türkiye ile ilgili görüş ve yorumlar öngörümüzden daha olumlu çıkmıştır. Özellikle Mavi Marmara olayı, İslamcıların ve milliyetçilerin ‘Türkiye Batının piyonu’ söylemini değiştirirken, Türkiye’nin Filistin sorunu konusunda olduğu gibi İslam ve Arap dünyaları ile ilişkilerinde samimi olduğu görüşünün ağırlık kazanmasına yol açmıştır. Türkiye’nin Mısır için model oluşturma potansiyeli çok tartışılmış ve bu görüş çoğunlukla benimsenmiştir. Türk dizileri de içerden dışarıya bir ayna ya da pencere görevi üstlenerek, doğal güzellik ve gelişmişlik unsurlarıyla genelde Arap toplumlarında ve özelde Mısır’da ciddi bir Türkiye bilgisini, ilgisini artırmaktadır. Ayrıca, Türkiye’nin bölgeye yönelik başlattığı TRT El-Arabiyye ve Yunus Emre Kültür Merkezi uzun vadede Türkiye algısını da derinden etkileyecek.”
”GENÇLER TÜRKİYE’YE HAYRAN”
Doç. Dr. Uysal, Mısır’da hükümet yanlısı sınırlı sayıdaki bazı yazarlar dışında Türkiye’nin Ortadoğu ülkeleri ile yakınlaşmasının sempati topladığını ve kabul gördüğünü bildirdi.
Dış politikada Türkiye’nin Filistin sorununa verdiği desteğin, Mısırlılar kadar bütün Arapların gönlünü kazanmaya yeten bir faktör olduğunu anlatan Doç. Dr. Uysal, şöyle devam etti:
”Filistin sorunu Arap dünyasının, haliyle Mısır halkının da temel meselesi olmaya devam ettiğinden Davos ve Mavi Marmara olayı sonrasında Türkiye’ye büyük bir ilgi ve takdir yöneldi. İsrail ile ilişkilerin sürmesi hala tereddütlere yol açmakla birlikte eskisi kadar olumsuz bir faktör olarak görülmüyor. ABD ile ilişkiler de tepki dozu daha az olsa da bu çerçevede anlaşılıyor. Türkiye’nin AB ile ilişkilerinde olumsuz tepkiye rastlanmıyor. Türkiye’nin AB’ye girmesi fazla olası görülmese de AB ile iyi ilişkilerin sürdürmesi isteniyor. Arap ülkelerinde benzer sosyal dinamikler ve benzer sorunlar yaşanıyor. Dolayısıyla, çalışmamın, sadece Mısır’ı temel almasına karşın önemli ölçüde bölgeyi de yansıttığı kabul edilebilir. Genel olarak internette ve özel olarak sosyal paylaşım sitelerinde gençler arasında önemli oranda Türkiye hayranlığı görülüyor. Arap ülkelerinde çok popüler olan Türk dizileri ve AK Parti Hükümeti bunda etkili olmuştur. Özellikle Türkiye’nin ekonomik kalkınması, demokratikleşmesi ve dış politikada Araplar için ‘onur kırıcı’ Filistin sorununa destek vermesinin önemi dile getiriliyor. Müslüman ve modern bir bölge ülkesi olarak görülen Türkiye, Arap ülkelerindeki umutsuzluğa karşı gençlere umut aşılamıştır.”
AA