Rusya ‘somut ve etkili’ bir plan üzerinde çalıştığını açıklarken, Fransa baskıyı sürdürüyor. Fabius: BM Güvenlik Konseyi’ne, plana uyulmaması halinde müdahale öngören bir tasarı sunacağız.
Suriye’de kimyasal silahların uluslararası denetime açılmasının gündeme gelmesiyle, krizin çözümünde yepyeni bir perde açıldı. Şam, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin gündeme getirdiği ve Rusya’nın garantörlüğü üstlendiği öneriyi kabul etti. Dışişleri Bakanı Velid Muallim, kimyasal silahlarının uluslararası denetime açılıp imha edilmesine onay verdiklerini, Moskova’dan açıkladı.
‘ABD’NİN HABERİ VARDI’
Muallim, “Bu karar, Amerikan saldırganlığının gerekçelerini ortadan kaldırır” dedi. Suriye Başbakanı Vael Halki de, planı ‘halkın kanının akmaması için’ kabul ettiklerini söyledi. Rusya’ysa, müttefiki Suriye’ye müdahaleyi önleyecek kimyasal takasın nasıl yapılacağı konusunda ‘etkili ve somut’ bir plan hazırladığını duyurdu. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, planı kısa süre içinde ABD dahil diğer ülkelere sunacaklarını söyledi. Lavrov, uluslararası denetim önerisinin sadece Rusya’nın fikri olmadığının, ABD’yle temasların sonucunda ortaya çıktığının da altını çizdi.
7. MADDE YİNE GÜNDEMDE
ABD Başkanı Barack Obama’ysa girişimi ‘çok önemli ilerleme’ diye niteledi. Almanya ve İngiltere de temkinli ama olumlu yaklaştıklarını duyururken, Fransa ‘Rusya ve Suriye’nin samimiyetini sınamak’ amacıyla BM nezdinde harekete geçiyor. Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Suriye’nin kimyasal envanterini açıklaması talebiyle Güvenlik Konseyi’ne tasarı sunacaklarını açıkladı. Fabius, Şam’ın tasarıda getirilen koşullara uymaması halinde, müdahalenin önünü açan 7. maddeye değinilerek, tehdidin masada tutulacağını söyledi. Öte yandan, Şam’ın muhaliflerin elindeki yerleri 21 Ağustos’tan beri dün ilk kez bombalandı.
FRANSA’DAN BEŞ KOŞUL
– ‘Rejimin kimyasal katliamının’ kınanması
– Kimyasalların imhası
– Kimyasal Silah Sözleşmesi’nin imzalanması
– Şartlar karşılanmazsa ‘ciddi’ yanıt verilmesi
– Kimyasal saldırının faillerinin Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sevki
‘KONGRE HAREKATI’ SÜRÜYOR
ABD Başkanı Barack Obama, Suriye’nin kimyasal denetimini kabul etmesine şüpheyle yaklaştı. Beyaz Saray Sözcüsü Jay Carney, Şam’ın ciddi olduğunu teyit etmek istediklerini, şüphe duymak için birçok sebep olduğunu belirtti. Carney, “Bunu potansiyel olarak olumlu bir gelişme ve Suriye’ye yapılan baskının açık bir sonucu olarak görüyoruz” diye konuştu.
Beyaz Saray Sözcüsü, Kongre’de olası saldırıya ilişkin oylama takvimi üzerine görüşmelerini sürdürdüklerini ama onayın zaman alacağını da söyledi. Obama önceki gün altı kanala verdiği röportajlarda, “Şam kimyasal denetime olumlu yanıt verirse müdahale planlarını rafa kaldırabileceğini” söylemiş ancak buna şüpheyle baktıklarını vurgulamıştı.
‘KONGRE REDDEDEBİLİR’
ABD Başkanı “Kimyasal silahların kullanımına ilişkin normların korunduğundan emin olmak istiyorum. Bunu askeri müdahale olmadan yapmak tercihim olur” diye konuşmuştu. Obama röportajlarda, Kongre’den müdahaleye ‘evet’ oyu çıkmayabileceğini de itiraf ederek, böyle bir durumda başkomutan olarak saldırı emri verme yetkisi bulunmasına rağmen ne karar vereceğini henüz bilmediğini söylemişti.
‘G-20 ZİRVESİNDE KONUŞTUK’
ABD Başkanı, PBS’le söyleşisindeyse diplomatik çözüm fikrini Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le geçen haftaki G-20 zirvesinde görüştüğünü de açıklamıştı. ABD Başkanı, “Bu konuşmaları yaptık. Ve şu an gördükleriniz, Putin’le bir süredir yaptığımız bazı görüşmelerin devamı” dedi.
LİBYA NASIL KURTULDU?
Suriye’nin olası saldırıyı önlemek için kimyasal silahlarını uluslararası denetim altında yok etmeyi kabul etmesi, akıllara Libya’nın eski lideri Muammer Kaddafi’nin kimyasal silah programını getirdi. Kaddafi, Amerikan havayolu PanAm’a ait bir uçağı İskoçya’nın Lockerbie kasabası üzerinde düşürerek 270 kişinin ölümüne yol açmasının ardından giderek daha sıkı uluslararası yaptırımlara tabi tutulmuştu. Bush yönetiminin Irak işgali sonrası baskıyı iyice artırması ve Libya’nın kimyasal silah programına ilişkin istihbaratı sık sık gündeme getirmesi üzerine, Muammer Kaddafi 2003 yılında kimyasal silah programına gönüllü olarak son vereceğini açıklamıştı. Libya’nın kimyasal silahlarının büyük kısmı BM denetiminde imha edilirken, Batı da yaptırımları kaldırmıştı. Libya lideriyse, tüm bunların sonucunda Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ne imza atmıştı.
ESED İSTİFA KARŞILIĞI YARGI MUAFİYETİ İSTEDİ
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed’in, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanmama şartıyla istifayı kabul ettiği ancak ABD’nin bu şartı reddettiği öne sürüldü. Lübnan gazetesi El Müstakbel, Irak Başbakanı Nuri El Maliki’nin Esed’i ailesiyle güvenli biçimde başka bir ülkeye sürgüne gitmesi, hızla seçim düzenlenmesi ve yargılanmama garantisi karşılığı görevini bırakmaya ikna ettiğini yazdı. Gazeteye konuşan bir kaynaksa, Washington’ın Esad’ın garanti almadan derhal istifasını isteyerek olası bir anlaşmayı reddettiğini söyledi. Suriye Ulusal Konseyi Üyesi Ahmet Ramazan da, Esed’in yargılanmama şartıyla en geç 2014’te istifayı kabul ettiğini ama Washington’ın ‘en geç bir buçuk ay içinde’ istifa istediğini söyledi.
Akşam