ABD’nin, Türkiye’de hakkındaki mahkeme kararları ve büro açması ile gündeme gelen Twitter’ı Küba’da rejim değişikliği için kullandığının ortaya çıkmasının ardından sosyal medya skandalına yeni halkalar eklendi. Then New York Times gazetesinin Barack Obama yönetiminden yetkililere dayandırdığı habere göre, ABD Küba’da olduğu gibi Afganistan, Pakistan ve Kenya’da da ‘siyasi tartışmalara teşvik’ amaçlı Twitter benzeri ağlar kurdu. Ancak Pakistan ve Afganistan’daki sosyal ağlar Küba’daki gibi olmadı, yönetim böyle bir ağı oluşturmak için yeterli parayı sağlayamadı ve iki ülkedeki sosyal ağlar kapandı. Her üç durumda da bu ağları kurmak için para sağlayamamanın ötesinde uzun vadeli strateji eksikliği de göze çarpıyor.
İFŞA OLUNCA İŞLER DEĞİŞTİ
Biri Kenya’da hala aktif olan ‘Yes Youth Can’ (evet gençlik yapabilir) olmak üzere onlarca ülkede aynı tarz sosyal ağların kurulduğunu söyleyen yetkililer, Nijerya ve Zimbabwe’de de yeni planların olduğunu ifade ediyor. Söz konusu programların bazıları sosyal ağların kurulduğu ülkelerdeki hükümetlerin bilgisi dahilinde yapılırken bazıları da gizli bir şekilde yürütülüyor. Kenya projesinin arkasında da Küba’da olduğu gibi ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) var. Afganistan ve Pakistan’daki projeler ise ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yönetildi. 2008 ve 2012 yılları arasında faaliyette olan Küba’daki programın ifşa olmasından sonra birçok program geniş bir denetim altına alındı.
Küba için üs Kosta Rika
Skandal, ilk olarak ABD’nin 2008-2012 yılları arasında Küba’da ‘ZunZuneo’ adlı Twitter benzeri sosyal paylaşım ağı çalıştırması ile duyulmuştu. AP’nin ele geçirdiği yüzlerce belgeyi yayımladığı haberiyle, bu ağın, ABD’nin Küba’daki komünist rejimi yıkmak için kurulduğu ve finanse edildiğini ortaya koymuştu. ABD’nin Küba rejimine yönelik bir komplo girişiminde olduğunu ortaya koyan bu iddiaların ardından baş gösteren diplomatik kriz, başka ülkelerde de rahatsızlığa yol açtı. Kosta Rika, Obama yönetiminden hala yanıt bekliyor.
1 milyon Pakistanlı kullandı
ABD’li hükümet yetkilileri daha önce ortaya çıkarılmayan Afgan programının amacı ve kapsamı hakkında hiçbir bilgi vermedi. Buna karşılık 2009 yılında eski ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Pakistanlı öğrencilerle bir araya geldiği bir toplantıda Pakistan programını açıkladı. Dışişleri Bakanlığı ağı oluşturmak için Pakistan telekomünikasyon şirketleri ile çalıştı. Pakistan’da ‘Humari Awaz’ (Bizim Sesimiz) adlı program o dönem Obama’nın Afganistan ve Pakistan Özel Temsilcisi Richard C. Holbrooke tarafından yönetildi.
BAŞARISI BİLİNMİYOR
Program üzerine çalışan isimlerin verdiği bilgilere göre sistemin amacı, mesajlaşma sistemiyle Pakistanlıların ortak ilgi alanlarını paylaşmalarını sağlamaktı. Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin aktardığı bilgilere göre 350 milyondan fazla mesaj gönderilen ve 1 milyon kullanıcısı olan program yaklaşık 1 milyon dolara mal oldu. ABD’li yetkililer Pakistan programnın ne zaman sona erdiğini ya da başarıya ulaşıp ulaşmadığını söylemedi.
Muhalefete hız verecekti
Küba programını ilk duyuran Associated Press’e göre adadaki sosyal ağ, siyasi muhalefeti cesaretlendirmek için oluşturuldu. Ancak ABD’li hükümet yetkilileri. bunun Kübalıların fikir ve bilgi alışverişinde bulunmaları için kurulmuş bir platform olduğunu savunuyor.
Arap devrimleri ilham oldu
ABD Dışişleri Bakanlığı ve USAID, Mısır ve Tunus’taki ayaklanmalarda programların başarılı olduğunu gördükten sonra sosyal ağların daha fazla kullanılmasını destekledi. Sosyal medya, 2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki gösterilerde de hissedilir derecede etkili olmuştu.
Kenya’da hedef seçimler
Kenya’daki ‘Yes Youth Can’ program, bin 500’den fazla insanın hayatını kaybettiği 2007’deki tartışmalı başkanlık seçiminden kısa bir süre sonra kuruldu. Program Kenyalı gençlerin attıkları mesajlarla siyasal sürece dahil olmalarına yardım eden bir platformdu.