Ancak merakla beklenen konuşmasında eski vaatlerini tekrarladı, protestoculara yönelik baskının süreceğine işaret etti. Esed, Libya lideri Muammer Kaddafi gibi protestoların ‘bir grup sabotajcının işi’ olduğunu söyleyerek, "Ülkemiz mikroplardan temizlenmeli." dedi. Kaddafi de muhalifleri, ‘ABD ve İsrail’in uşakları’ olarak niteleyerek, onları "fare ve böcekler" diye aşağılamıştı. Esed’in mesajları demokrasi açılımı bekleyen muhalifleri hayal kırıklığına uğratırken, konuşmanın ardından başkent Şam ile Lazkiye şehrinde protesto gösterileri düzenlendi. Türkiye’ye sığınan 11 bin Suriyeliye ‘geri dönün’ çağrısı yapan Esed’i inandırıcı bulmayan Hatay’daki mülteciler ise tepkilerini şöyle dile getirdi: "Daha önce de babası çağırmıştı ama geri dönenlerin hepsini katletti. Esed gitmeden asla!"
Beşşar Esed, Şam Üniversitesi’nde yaptığı 70 dakika süren konuşmasında ülkede üç ayı aşkın süredir devam eden şiddet olaylarından ötürü dış güçleri suçladı. Halkın demokratik bir şekilde tepkisini ortaya koyabileceğini ancak halkın meşru ihtiyaçlarıyla sabotajcılarınkini ayırt etmeleri gerektiğini ifade etti. "Bugün olup bitenlerin reformla bir ilgisi yok. Bu, her şeyi yakıp yıkmaktan başka bir şey değil." diyen Esed, silahlı grupların barışçıl gösterileri istismar ederek kendi amaçlarını gerçekleştirmeye çalıştıklarını savundu.
Şiddete başvuran kesimler olduğunu ve bu kesimlerin de komplonun bir parçası olduklarını ileri sürdü. Suriye’yi bekleyen en büyük tehlikenin ekonominin zayıflaması ya da çökmesi olduğunu hatırlatan Esed, temel sorunun "psikolojik" olduğunu savundu. Uluslararası toplumun şiddetin durması ve reformların hayata geçirilmesi yönündeki çağrılarına ise Suriyelilerin sorunlarını kendilerinin çözmesi gerektiğini söyleyerek cevap verdi. Beşşar Esed, konuşmasında muhalefetin en önemli talepleri arasında bulunan siyasi partiler ve anayasa değişikliği konularına da değindi. "Eğer ertelenmezse" ağustos ayında parlamento seçimlerinin yapılacağını, anayasa değişikliği çalışmalarını yürütecek bir milli diyalog kurulu oluşturacağını açıkladı. Geçtiğimiz haftalarda çıkarılan af yasasının kapsamının genişletilmesi için Adalet Bakanlığı ile görüşmeler yapılacağını bildirdi. Ancak reformların Baas Partisi’nin tekeline son verecek çok partili sisteme kapı aralayıp aralamayacağını net bir şekilde belirtmemesi ve muğlak bir takvim ortaya koyması muhalifleri tatmin etmedi. Suriye’deki muhalifler, Esed’in konuşmasından sonra, rejim değişikliğini içermeyen her türlü diyaloğu "yararsız" diye niteleyerek, "devrimin" sürdürülmesi çağrısı yaptı. Suriyeli insan hakları avukatı Enver Bunni, Esed’in konuşmasının, daha önce yaptığı iki konuşma gibi "hayal kırıklığı" meydana getirdiğini belirterek, "Toplumun belli başlı taleplerine değinilmedi ve ülkedeki siyasi kriz görmezden gelindi." dedi. Esed’in konuşmasından sonra halk, Şam’ın banliyöleri ile Der’a, Hama, Lazkiye ve Ebu Kemal gibi şehirlerde sokaklara döküldü. Protestocular, Esed’in konuşmasını kınayarak, bunun, geniş bir siyasi değişim yönündeki taleplerini karşılamadığını dile getirdi.
Ankara yeterli bulmadı
Suriye lideri Beşşar Esed’in dün yaptığı konuşma Türkiye’nin beklentilerini karşılamaktan uzak kaldı. Ankara’ya göre Esed’in konuşmasında olumlu mesajlar bulunuyor; asıl olan bunların kısa sürede uygulamaya geçirilmesi. Türk yetkililer, "Önemli olan mesajları Suriye halkının yeterli görüp görmemesi." dedi. Şam’dan somut adımlar bekleyen Ankara, geçtiğimiz hafta içinde Türkiye’de temaslarda bulunan Esed’in Özel Temsilcisi Hasan Türkmani’ye siyasi reformlar konusunda acil ve somut adımlar atması telkininde bulunmuştu. Ankara, bu kapsamda Şam’a çok partili sistemin önünü açmasını tavsiye etmişti. Ancak Esed, konuşmasında muğlak bir reform vaadi ve takvimi ortaya koydu. Suriye’den beklenen reformlar gelmezse Ankara, BM’nin alacağı kararlara destek verecek.Bu arada İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak, Beşşar Esed’in, hükümet karşıtı gösterilerde meşruiyetini kaybettiğinden altı ay içinde görevini bırakacağını öngördüğünü söyledi.
İSRAİL: ESED, DÖNÜLMEZ EŞİĞİ GEÇTİ
Ehud Barak, Associated Press ajansıyla yaptığı söyleşide, İsrail’in uzun süredir düşmanı olan Suriye’nin devlet başkanının, "dönülmez eşiği geçtiğini, muhtemelen üç ay ya da altı ay kadar ayakta kalacağını, ancak bunun kaderini değiştirmeyeceğini" ileri sürdü. Avrupa Birliği ise Suriye’de muhaliflere yönelik şiddet eylemlerinin artmasına tepki olarak Şam yönetimine yönelik yaptırımları genişleteceğini açıkladı. Lüksemburg’da toplanan AB dışişleri bakanlarının Suriye kararlarında, Devlet Bakanı Beşşar Esed ve yakınları dahil 13 kişiye uygulanan yaptırımların, halka şiddet uygulanmasından sorumlu yeni isimleri kapsayacak şekilde genişletilmesi için hazırlıkların aktif şekilde sürdürüldüğü belirtildi.
Esed’in çağrısına sığınmacılardan cevap: Sen gitmeden asla!
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in konuşması, ülkelerinden kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyelilerde hayal kırıklığı meydana getirdi. Esed’in geri dönün çağrısına "Esed gitmeden asla!" cevabını veren Kasım, "Daha önce de babası çağırmıştı ama geri dönenlerin hepsini katletti." diyor. Reform sözlerinin de artık yeterli olmadığını dile getiren Kasım, "Esed mutlaka gitmeli, aksi takdirde eskisinden farklı olmaz." diyor. İsmini vermek istemeyen bir Suriyeli vatandaş ise Esed’in göstericileri terörist olarak gösterdiğini ve barışçıl gösterileri de terör eylemi olarak tanımladığını dile getirerek, ümitlerini kaybettiklerini ifade ediyor. Cisr eş-Şuğur’dan yeni gelen Muaz aynı durumun Beşşar Esed’in babası Hafız Esed döneminde de yaşandığını hatırlatarak çadırkentte yaşayanların ortak görüşünü dile getiriyor: "O zaman da geri dönün, bir şey olmayacak dediler. Ancak dönenlerin tamamını ya öldürdüler ya da hapse attılar." İsmini vermeye çekinen bir başka Suriyeli de, Türkiye’ye yerleşmek için gelmediklerini belirttikten sonra, "Biz ülkemizi çok seviyoruz, ancak Beşşar rejimi son bulmadan gidersek bizi öldürürler, hapse atarlar." ifadesini kullanıyor. Suriye yönetiminin hâlâ ülkenin belli bölgelerinde katliamları durdurmadığını dile getiren Rıdvan, "Daha dün buraya yaralılar geldi. Hani güvenlik sağlanmıştı? Asıl problem güvenlik güçlerinde. Biz şehrimizde orduyu, tankları, helikopterleri istemiyoruz." dedi.
Zaman