Fransız yargısının, Ruanda soykırımına dair raporunda, Paris’in soykırım girişiminden haberdar olduğu ilk kez kabul edildi. Fransız Savcı Marc Trevidic’in dün açıkladığı rapor, Paris’in 1994’te Hutu ordusunun soykırım planlarından haberdar olduğunu iddia etti. Rapor, dönemin Ruanda lideri Habyarimana’nın kendi ordusu tarafından öldürüldüğünü ortaya çıkardı.
Fransa’da 1994’te Ruanda soykırımına dair resmî bir soruşturmada, Paris’in soykırımda rol oynadığı ilk kez kabul edildi. Fransız Savcı Marc Trevidic’in soykırımın başlamasına sebep olan dönemin Ruanda Cumhurbaşkanı Juvenal Habyarimana’nın uçağına düzenlenen saldırıya ilişkin soruşturması, Fransa’nın bu konudaki resmî tezini de çökertti. Paris, 1994’te Fransız ordusu tarafından desteklenen Hutuların suikast işlediğini kabul etmeyen Paris, katliamı tetikleyen Habyarimana suikastını soykırım kurbanı Tutsilerin işlediğini savunuyordu. Raporda, dönemin Fransız hükümetinin suikasttan ve Hutuların soykırım planlarından haberdar olduğu belirtiliyor.
Fransız basını, 2006’da yapılan benzer bir soruşturmanın aksine, sonuçları 300 sayfalık bir raporla dün açıklanan soruşturmanın Fransız devletini aklamayan ilk resmi rapor olduğunu belirtiyor. Fransız hâkim Jean-Louis Brugiere’in 2006’da tamamladığı soruşturmada soykırıma uğrayan Tutsi ordusu ve mevcut Ruanda Cumhurbaşkanı Paul Kagame’yi Habyarimana’nın uçağına roketatarla saldırı düzenlemekle suçlanmıştı. Dün açıklanan rapor ise saldırının bizzat Habyarimana’nın ordusundaki aşırı milliyetçi kanat tarafından yapıldığını ortaya koydu. Fransa, 1994’te öldürülen Ruanda lideri Habyarimana’ya ve Tutsi kabilesinden 800 bin kişiyi öldüren Hutulara destek veriyordu.
Fransız Liberation gazetesi dün açıklanan rapor için, "Fransız yargısı, Trevidic’in soruşturmasıyla onurunu kurtarmıştır." yorumunu yaptı. Liberation’un Sylvain Bourmeau imzalı başyazısında "Raporun sonuçları, 6 Nisan 1994’teki suikastın ve itinayla planlanmış soykırımın Paris’in gözleri önünde gerçekleştirildiğini ortaya koydu. Bu hakikat tarihî bir olgudur." ifadelerine yer verildi. Soruşturmanın, Fransa ile Ruanda arasındaki ilişkilerin düzelmesinde rol oynayacağı belirtiliyor. Fransa, 1990-1994 yılları arasında soykırımı gerçekleştiren Hutulardan oluşan Ruanda ordusunu eğitmiş ve asker sayısını 5.000’den 35 bine çıkarmıştı. Ayrıca, soykırım esnasında kullanılan ağır silahların büyük çoğunluğunu Fransız ordusu temin etmişti. Hutu ve Tutsilerin etnik ayrımını belirten kimlik kartlarının kontrollerini Fransız askerleri gerçekleştirmişti. 800 bin kişinin öldürüldüğü soykırımda, söz konusu kimlik kartları, öldürülen Tutsilerin tespit edilmesinde rol oynamıştı.
Türk elçiden Fransız Senatosu’na sert uyarı
Paris Büyükelçisi Tahsin Burcuoğlu, Fransız meclisinde kabul edilen 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının reddini suç sayan yasa teklifini 23 Ocak’ta görüşecek olan Senato’yu uyardı. Anamuhalefetteki Sosyalistler’in Senato grup toplantısına katılan Burcuoğlu, tasarının onaylanmasının ikili ilişkilere yönelik sonuçlarının "çok ağır olacağı" uyarısında bulundu. Türk elçi, bir Sosyalist senatörün, "Türkiye, yaptırım olarak ne yapabilir ki?" şeklindeki sorusu üzerine, "Bütün seçenekler açık, hiçbir ihtimali dışlamıyoruz." diyerek Ankara’nın sert tepkisini dile getirdi. Burcuoğlu, "Bu teklifi iktidar getirdi, seçimlerden sonra Sosyalistler iktidara gelince biz Türk-Fransız ilişkilerini tekrar düzeltiriz düşüncesine kapılmayın." ifadesini kullandı. Bu arada Rusya’da yaşayan Ermeni diasporasının da benzer bir tasarının Rus meclisinde kabul edilmesi için çalışmalara başladığı öğrenildi.