Suriye’de 2011’den bu yana devam eden iç savaşta Beşşar Esed yönetimine her türlü desteği veren ve rejim güçlerinin safında muhaliflere karşı savaşmak üzere askerler ile milis güçlerini bu ülkeye gönderen İran’ın, Suriye’de verdiği kayıpların sayısının 400’ü geçtiği tahmin ediliyor.
İran hükümeti, Suriye’deki savaşa müdahil olduğu yönündeki iddiaları resmi düzeyde yalanlarken, çatışmalarda öldürüldükleri haberi basına yansıyan İranlıları “gönüllüler” olarak nitelendiriyor. Öldürülen Devrim Muhafızları mensuplarını ise “emekli”, “eski asker” ya da “danışman” olarak nitelendiren İran yönetiminin bu tavrı, Esed rejimine askeri destek verdiği yönündeki suçlamaları savuşturma amacı taşıdığı şeklinde yorumlanıyor.
Bununla birlikte İran resmi haber ajansı İRNA, 15 Haziran’da verdiği bir haberde, Suriye’de öldürülen İranlıların sayısının 400 olduğunu duyurdu. İRNA’nın sadece bir fotoğrafın açıklamasında verdiği bu bilginin dışında, Suriye’de beşinci yılına giren savaşta öldürülen İranlıların sayısına ilişkin hiçbir resmi kurumdan açıklama yapılmadı. O tarihten bu yana kayıp sayısının arttığı tahmin edilirken, öldürülen ya da yaralanan İranlılar hakkındaki haberler nadiren Fars, Tasnim, İRNA, İSNA gibi resmi ve yarı resmi haber ajanslarında yer buldu. Ancak bu haber ajansları ve haber sitelerinde verilen bilgiler, Suriye’de öldürülen kişilerle ilgili sınırlı bilgiler sundu.
Öte yandan İRNA’nın verdiği rakama Irak’taki operasyonlara katılan ve hayatını kaybeden İranlılar dahil değil. Zira İRNA, sözkonusu kişileri “Hazreti Zeyneb’in Türbesini Müdafaa Şehitleri’’ olarak anıyor. Bu türbe de Şam’da bulunuyor. İran medyası, Irak’ta hayatını kaybedenleri ise “İmameyn Türbeleri Müdafaa Şehitleri” olarak adlandırıyor.
Kesin rakam “Genelkurmay Kutsal Savunma Değerlerini ve Eserlerini Koruma Kurumu”nda
Ülke dışındaki çatışmalarda öldürülen İranlıların kesin sayısı sadece “Genelkurmay Kutsal Savunma Değerlerini ve Eserlerini Koruma Kurumu”nun elinde ancak resmi bir internet sitesine de sahip olan bu kurum bugüne kadar Suriye’de öldürülen İranlılarla ilgili bir rapor yayınlamaktan uzak durdu. Öldürülen İranlıların sayısının resmi basında yer bulmamasına karşın hemen her gün ya çok bilinmeyen haber sitelerinde ya da sosyal medyada bu kişilerin cenaze törenleriyle ilgili bilgiler veriliyor. İran medyasının yanı sıra söz konusu haber kaynaklarını inceleyen AA, Devrim Muhafızları’nın Suriye’de bulunan İranlı, Afgan ve Pakistanlılardan oluşan askeri güçlerinden 26’sı üst düzey olmak üzere 300 İranlının ismine ulaştı.
İran’ın Afgan ve Pakistan asıllı milisleri
Devrim Muhafızları bünyesinde ülkeye gönderilen İran’ın askeri güçlerinin ana unsurları, İranlı milis kuvvetler, Afgan Fatimiyyun Tugayları ve Pakistanlı Zeynebiyyun Tugayları’ndan oluşuyor.
Suriye rejimi saflarında muhaliflere karşı savaşmak için İran tarafından Suriye’ye gönderilen Afgan milislerin oluşturduğu yaklaşık 4 bin 500 üyeli Fatimiyyun Tugayları ile Pakistanlı milislerin oluşturduğu Zeynebiyyun Tugayları da Suriye’de ağır zayiat verdi. Zeynebiyyun Tugayları 30, Fatimiyyun Tugayları ise 100’den fazla üyesini Suriye’de kaybetti. Fatimiyyun Tugayları Komutanı Afgan asıllı Ali Rıza Tevessuli ise Mart’ta Suriye’de öldürüldü.
İran, Suriye’deki savaşta 26 üst rütbeli askerini kaybetti
Son günlerde İran’ın askeri güçlerindeki zayiat sadece sayıca değil aynı zamanda da öldürülen askerlerin rütbe bakımından üst düzey olmaları da dikkati çekti.
Suriye’deki kayıpları ağırlaşan İran bugüne kadar 8’i general olmak üzere 26 üst düzey askeri personelini Suriye’de kaybetti.
Bunlardan en dikkati çeken isim 9 Ekim’de Halep’te öldürülen Tuğgeneral Hüseyin Hemedani’ydi. İran Devrim Muhafızları’nın ülke dışındaki operasyonlarından sorumlu Kudüs Ordusu Komutanı General Kasım Süleymani’nin yardımcısı Hemedani, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed rejimine destek vermek için İran tarafından Suriye’ye gönderilen Fatimiyyun ve Zeynebiyyun Tugayları ile Lübnan’daki Hizbullah örgütünün Suriye’de yürüttüğü operasyonların başındaki isim olarak biliniyordu.
Üst düzey Devrim Muhafızları komutanlarından İsmail Haydari, Hasan Şateri, Abdullah İskenderi, Cabbar Derisavi, Muhammed Cemali, Hamid Tebatebai Mihr, Emir Rıza Alizade, Dadullah Şeybani, Abbas Abdullahi, Rıza Hüseyni Mukaddem ve Muhammed Ali Allahdadi’de Suriye’deki ölen isimler arasında yer alıyor.
İran, birliklerinin sıcak çatışmaya girmediğini savunuyor
Tahran yönetimi, Suriye’de asker bulundurduğunu reddederken Suriye ordusuna danışmanlık ve eğitim desteği verdiğini kabul ediyor. İran, askeri güçlerinin sıcak çatışmaya girmediklerini iddia etse de İran’ın Suriye’deki askeri güçlerinin kaybının bu denli yüksek olması ve bazı yetkililerin açıklamaları, resmi beyanların gerçeği tam olarak yansıtmadığını ortaya koyuyor.
Nitekim, Devrim Muhafızları Kuvvetleri’nin eski komutanlarından ve Meclis Dış Politika ve Milli Güvenlik Komisyonu Üyesi Cevad Kerimi Kuddusi, 2013’te İranlı Öğrenciler Haber Ajansı’nda (ISNA) yayınlanan bir konuşmasında, “İran’ın Suriye’de yüzlerce taburu bulunuyor” demişti.