The Reluctant Fundamentalist 11 Eylül 2001 saldırıları sonrasında genç bir Pakistanlı göçmenin yabancılaşma ve güvensizlik duygularını yansıtıyor. Mohsim Hamid’in 2007’de kaleme aldığı aynı adlı romandan uyarlanan film, göçmenlik tartışmalarını yeniden masaya yatırıyor.
Kültürlü bir Pakistanlı ailenin oğlu olan Cengiz’in Wall Street’te mükemmel bir işi, güzel bir Amerikalı kız arkadaşı, çok sayıda dostu ve iş arkadaşı var. Ancak 11 Eylül’den sonra herşey değişir. Havaalanında sorgulanan Cengiz, potansiyel terörist damgası yer.
Yönetmen Mira Nair’e göre 11 Eylül’den sonra Cengiz gibileri, taraf tutmaya zorlandı: ”Başkan Bush, Şer Ekseni’ni oluşturup ‘ya bizimlesiniz ya da bize düşmansınız’ dediği, insanları ‘biz ve onlar’ diye ayırdığı için göçmenler taraf tutmaya zorlandı. Bush’un bu tavrı karşılıklı anlayışa ya da barışa zarar verdi.”
Kız arkadaşından ayrılan ve işini bırakan Cengiz, Pakistan’a dönüp Lahor Üniversitesi’nde ekonomi öğretmeye başlar. Kapitalizm karşıtı teorileri birçoklarının hoşuna giden Cengiz, Amerikalı bir profesörün kaçırılması olayının da bir numaralı zanlısı haline gelir.
Gazeteci kılığındaki CIA ajanı Bobby, Cengiz’le bir görüşme yapar. Bobby, muhalif göçmen profiline tıpatıp uyduğu için Cengiz’in profesörün kaçırılmasında parmağı olduğundan emindir.
Mira Nair’e göre Cengiz ve Bobby arasındaki konuşma, karşılıklı şüpheye dayalı iki ayrı dünyayı anlatıyor: ”Hayatımızda birçok taraf bize iyi ya da kötüye, siyah ya da beyaza indirgenerek aktarıldı. Oysa grinin de birçok tonu var ve gri de kendine göre güzel bir renk.”
Film, Cengiz’in radikal İslamcı olsa da terörist olmadığını, basmakalıp tiplemelere uymadığını gösteriyor.
Brennan Adalet Enstitüsü’nden Elizabeth Goitein’e göre kalıplaşmış yargılar, terörle mücadeleye zarar veriyor: ”Sakal bırakmak, geleneksel İslami kıyafetler giymek, kumar oynamamak, sigara ya da alkol kullanmamak gibi Müslümanlarla bağdaştırılan davranışlara odaklanmak doğru değil. Terörle mücadele etmek için öncelikle kişilerin suç teşkil eden eylemlerini incelemek gerekiyor.”
Mira Nair’in amacı, filmiyle, çok kültürlü dünyada yanlış anlamaları sona erdirmek ve diyalog başlatmak.
Amerika’nın sesi