Robert Zemeckis’in “Kutup Ekspresi” ve “Beowulf”tan sonraki üçüncü animasyonu, yönetmenin alana soktuğu insan modelleme tekniğinden daha farklı bir boyuta ulaşmasını sağlamış. Doğrusunu söylemek gerekirse bu durum “Yeni Yıl Şarkısı”nın CGI efektlerle çekilen ilk çizgi film olarak beynimize kazınmasına yol açıyor. Bunun yanında karakterleri insanlar olan Hollywood işi bir animasyonun böylesine bir gerçeklik aşılayabilmesine de şaşırabiliyoruz. Ancak “Yeni Yıl Şarkısı”nın Charles Dickens’ın ‘A Christmas Carol’ adlı sinemaya defalarca kez uyarlanan fantastik romanının yüzde yüz anlamda hakkını verdiği söylenemez. Ancak yine de ‘Noel kabusu’ aşılayan evreni ve tesadüfler üzerine giden hayat görüşü ile kaynağının dikkate değer yapısından taviz vermemesi, keyifle izlenmesini sağlıyor.
Charles Dickens’ın 18. Yüzyıl İngiltere’sinde alt-orta sınıftan pinti ve asosyal bir adamın bu durumunu eleştirmeye soyunan fantastik romanı A Christmas Carol, ilk önemli sinema uyarlamasını 1938’de vermişti. Ondan sonra Alastar Slim, Albert Finney ve Bill Murray gibi oyuncuların Scrooge karakterini canlandırdığı, dönemlerine ayak uyduran versiyonlarla da karşımıza çıktı bu kaynak. Aslında romanın özündeki öykü, ilk zamanlarında yedinci sanatta çığır açıcı bir işleve sahipken zamanla sıradanlaşmaya başladı.
Frank Capra’nın “Şahane Bir Hayat”ının izinde üreyenler
Zaten daha çok da Frank Capra’nın “Şahane Bir Hayat”ının (“It’s a Wonderful Life”, 1946) ondan esinlenen modelindeki başarısı ile anıldı. Bunun devamında da “Arzunun Kanatları”ndan (“Der Himer Über Berlin”, 1987) “Click”e (2006), “Sen Ne Dilersen”den (2005) “Hayalet Sevgililerim”e (“Ghosts of Girlfriends Past”, 2009) kadar sayısız eseri etkiledi.
Özetlemek gerekirse açmaza düşmüş, hayattan kopmuş, ölüm arifesindeki bir adamın yukarıdan Tanrı’nın yolladığı üç ruh ya da meleğin katkısıyla eski hayatını görüp bu durumdan vazgeçirilme çabasının izini sürer bu formül. Yani yozlaşmış bir insanın ehlileştirilmesinin öyküsünü ele alır.
Romanın dokusu çizgi film formatına biraz ağır gelmiş
Robert Zemeckis de “Kutup Ekspresi” (“The Polar Express”, 2004) ve “Beowulf”tan (2007) sonra üçüncü animasyonunda bu romanı farklı bir konsepte sokmak için uğraşmış. Aslında hem 18. yüzyıl portresi hem de sadece insan karakterler odaklı çizgi film mantığı biraz ağır gelmiş filmin yapısına. Yönetmen de bu dokuyu doğrusunu söylemek gerekirse hayalet filmi ile peri masalı filmi arasında bir yere yerleştirmiş.
Bu da ölüm meleği ve Tanrı gibi şeylerin belki de çocuklara ağır geleceğinden ‘hayalet’ veya ‘ruh’ yerine konmasıyle gerçekleştirilmiş. Aslında bu durumun filmin neredeyse tamamının ‘karanlık bir ruhun itirafları’ kıvamında geçmesinde payı büyük. Öyle ki Zemeckis, Scrooge karakterinin bu yalnız ve sevgisiz haline dokunmamış. Hatta bunun üzerine gitmiş.
Zemeckis, kişisel bir yönetmen filminin peşine düşmüş
Özellikle açılıştaki ilk 20 dakikada, kara film dokusu ve uzun planlar odaklı gözlemi daha bir tavan yapmış. Bunun devamında fantastik öğelerin devreye girmesiyle birlikte, erime (dissolve) ve siyah erime efektlerinin dengeli halleriyle anlatıya dahil olmaları bir yaratıcılık getirmiş doğruyu söylemek gerekirse.
Ancak Zemeckis burada bir ‘yönetmen filmi’ yapmanın peşinde koşuyor esasen. Daha “Yeni Yıl Şarkısı”nın girişinde İngiltere’yi tek bir kaydırmalı vinç hareketiyle üretilen plan sekans yoluyla tasvir etmesiyle başlıyor bu durum. Onun devamında da mümkün olsa tamamını tek bir plandan ya da çekimden kuracağı bir animasyon üretmek istediğini hissettiriyor yönetmen.
‘Noel kabusu’ odaklı hikayesinin özgünlüğü ilgimizi kaybetmememizi sağlıyor
Bu da hem animasyon dokusunun bakış açısına uygun olmamasına yol açıyor, hem de temponun düşük seyredip 60 sene öncesine ait hikayenin günümüze uydurulamamasına. Zemeckis’e sorsak muhtemelen ‘O efektleri kurmacada yapsam bütçede 200 milyon doların üstüne çıkmak durumunda kalırdım’ diyecektir. Ben de doğrusunu söylemek gerekirse bu evrenin animasyona uygun olduğunu düşünmüştüm ilk uyarlamalarını gördükten sonra.
Ancak burada yönetmenlik becerisi ve görkem haricinde geriye kalan ne o hikaye yapısını ileri götürüyor ne de keyif veriyor. Sadece ‘Noel kabusu’ ile ilgili doğru mesajlar ve tesadüflerle hayatı değiştirme konusundaki ilginç alt metinleriyle oluşan ilgiyi ayakta tutabiliyor. Zaten Charles Dickens’ın romanı başlı başına bir başarı. Onu çekse çekse bu kadar geriye çekebilirmiş Zemeckis. Jim Carrey’nin sayısız karakterdeki seslendirme gücünü de bir kenara not etmek lazım.
Künye:
Yeni Yıl Şarkısı (A Christmas Carol)
Yönetmen: Robert Zemeckis
Seslendirenler: Jim Carrey, Steven Valentine, Daryl Sabara, Amber Gainey Meade, Sammi Hanratty, Sage Ryan
Süre: 92 dk.
Yıl: 2009