Türk Eczacıları Birliği (TEB) Genel Sekreteri Harun Kızılay, Torba Yasa’nın Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte, internet üzerinden ilaç satışının yasaklandığını, eczanelerin toptan ilaç satışı yapamayacağını, ihalelere giremeyeceğini ve internet sitesi açamayacağını söyledi.
Mevcut eczane hizmetlerinin sunumunda yapılan değişiklikler ile ilgili AA muhabirine değerlendirme yapan Kızılay, eczacıları ilgilendiren konulardan birinin yeni eczanelerin açılmasında esas alınacak yerleştirme puanı ile ilgili olduğunu belirtti. Kızılay, düzenlemede eczane açılışlarında herhangi bir kurum ya da kuruluştan kayıt veya onay alınamayacağının ifade edildiğini dile getirerek, bu şekilde eczacıların bürokratik yüklerden önemli ölçüde kurtulduğunu bildirdi. Kayıt ve onay belgesinin, eczane açılışları ile ilgili bir konu olmadığının altını çizen Kızılay, “Bu ibarenin konma sebebi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının eczacıları gıda satış yeri gibi kabul edip, tarım müdürlüklerine kayıt yaptırma konusundaki zorlamasını engellemektir” dedi.
-“İnternet üzerinden satış ve tanıtım engellenecek”
Kızılay, bir diğer düzenleme ile “eczanelerin toptan ilaç satışı yapamayacağı, ihalelere giremeyeceği, internet sitesi açamayacağını, ilaçların internet ya da herhangi başka bir elektronik ortamda satışını yapamayacağını, kurye, simsar gibi yönlendirici personel bulunduramayacağını, kendilerine reçete gönderilmesine yönelik gizli anlaşmalar yapamayacağını” belirtilerek, bunların olmaması için çeşitli cezai müeyyideler getirildiğini söyledi.
TEB olarak, yıllardır sahte ilaç satışı ve internet üzerinden ilaç, gıda takviyesi, bitkisel ürün, bitkisel ilaç adı altında ürün tanıtımı ve satışının yapılmaması için mücadele verdiklerini vurgulayan Kızılay, bu konuda da ciddi adımlar atıldığını söyledi. Kızılay, sahte ilaç ve internet üzerinden ilaç satışında önceden bin ile 25 bin TL arasında idari para cezası ve ruhsat iptali olduğunu anımsatarak, yeni düzenlemeyle 10 bin ila 500 bin TL idari para cezası, kanuna aykırı şekilde tanıtım ve satışının yapılması durumunda ise son 1 yıllık satış hasılatının toplamının 5 katına kadar idari para cezası verileceğini bildirdi.
Fiillerin tekrarı halinde verilecek idari para cezasının, daha önce verilen cezanın iki katı olarak uygulanacağının da altını çizen Kızılay, “Öte yandan, en önemli bölümünü oluşturduğunu düşündüğümüz müstahzarların ürünlerinin internet üzerinden satış ve tanıtımının yapılması halinde Bakanlık tarafından derhal erişim engellenecek. Yetkili merciden izin almaksızın sağlık beyanı ile ürün tanıtım ve satışını yapanlara da 20 bin ila 300 bin TL idari para cezası uygulanacak, bundan sonra Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsat almadan hastalık tedavisine yardımcı olur diye bitkisel ürün satılmasının önüne geçilecek” diye konuştu.
-Avusturya, İtalya, İsviçre ve Norveç’te internetten satışa izin yok
Avusturya, İtalya, İsviçre ve Norveç’te internet üzerinden reçeteli ya da reçetesiz ilaç satışına izin verilmediğine işaret eden Kızılay, “Fransa’da ise reçetesiz ilaçların internet üzerinden satışına izin verilse de söz konusu internet sitesini ancak gerçekte var olan bir eczane açabilir ve site ancak eczanenin açık olduğu saatlerde çalışabilir” dedi.
Avrupa’da ilaç satış güvenliğine ilişkin önlemler geliştirilmesine rağmen, internet siteleri üzerinden sahte ilaç satışı ve bu konudaki güvenlik açığının devam ettiğine işaret eden Kızılay, İngiltere’de son 5 yılda 14 bin web sitesinin sahte ilaç sattıkları için kapatıldığını ya da bu sitelerin yayını durdurduğunu anlattı.
Kızılay, İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Ajansının (MHRA) söz konusu web sitelerine müdahale edilmesinin yanı sıra 40,5 milyon dolar değerinde ilaca el koyduğunu ifade ederek, MHRA’nın hastaların güvenliğini sağlayacak ve internet üzerinden sahte ilaç satışı yapanların üzerinde baskı oluşturacak yeni kampanya başlatmaya karar verdiğini kaydetti.
Uluslararası Klinik Uygulama Dergisi’nde (International Journal of Clinical Practice’in-IJCP) yayımlanan çalışmaya göre, bu piyasanın hacminin son beş yılda ikiye katlanarak 75 milyon doları aştığının vurgulandığını anlatan Kızılay, ABD Gıda ve İlaç Dairesinin (FDA) 2012 yılında uluslararası denetleyici kuruluşlar ve güvenlik kuruluşlarıyla işbirliği içinde 4 bin 100 internet eczanesine karşı cezai kovuşturma, illegal ürünlere el koyma ve web sitelerinin yayından kaldırılması gibi işlemler yoluyla bu sitelere ilişkin yaptırımlar yaptığını ifade etti.
Türkiye’de yasal düzenleme yapılarak internet eczacılığının ve beraberinde oluşacak sahte ilaç facialarının önüne geçildiğini belirten Kızılay, “Avrupa’nın kurtulmak için çaba sarfettiği bu konuyu önceden çözümlemek halk sağlığının korunması için büyük bir çalışmadır” dedi.