Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ekrem Atbakan, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunda düzenlediği basın toplantısında, sistem hakkında bilgi verdi.
Atbakan, İTS’nin tüm dünyada uygulanan takip ve izleme sisteminin ilaç sektörüne uyarlanmış şekli olduğunu belirterek, bu sistemin, ürünlerin tedarik ve dağıtım süreçlerindeki konumunun belirlenebilmesini sağladığını söyledi. Elektronik ürün kodu teknolojisi sayesinde ilaçların, üretim veya ithalatından itibaren tedarik zincirinde gerçekleştirdiği her hareketin izlenebildiğini anlatan Atbakan, karekodlar sayesinde ürünün son görüldüğü konum, zaman ve durumun gerçek zamanlı bir veri tabanında kaydedildiğini belirtti.
Sağlık Bakanlığının bu alanda bir ilke imza attığını, İlaç Takip Sistemi’ni 2010’da kurarak ülke çapında hayata geçirdiğini hatırlatan Atbakan, “Şu anda ABD’nin dahil olduğu 25’ten fazla ülke, bizim bu projemizi defalarca geldi, inceledi, bizlerle görüştü” dedi.
Atbakan, İTS’nin ilaç sahteciliği ve ilaç kaçakçılığını önleyerek orijinal ve güvenilir ilaç tedarik edilmesini sağladığını vurgulayarak, sistemin üretici, ithalatçı, ecza deposu, eczane, geri ödeme kurumu gibi paydaşlarından alınan bildirimlerle bir ilacın yalnızca bir kez satılmasının kontrolünü yaptığını ve kupür sahteciliğini önlediğini kaydetti.
Sistem dahilinde ilaç sorgulamasının kurumun internet sitesindeki İlaç Takip Sistemi bölümünden yapılabildiğini anlatan Atbakan, “Burada ilgili sayfa açıldığında, ilaç kutusunun üzerindeki barkodun yanında yer alan (01) ile başlayan kodu başında (01) olmadan Barkod no alanına, (21) ile başlayan kodu başında (21) olmadan Seri no alanının doldurulması gerekir. Sayfada verilmiş güvenlik kodu yazıldıktan sonra ilaç hakkında hemen bilgi gelecektir” dedi.
-İlaç hakkında toplatma kararı olup olmadığı öğrenilebilecek
Atbakan’ın mobil uygulamaya ilişkin verdiği bilgiye göre, uygulamayla, vatandaş ilaç kutularının üzerindeki karekodu akıllı cep telefonlarına okutarak ya da elle sorgulayarak temin ettiği ilacın durumu hakkında bilgi sahibi olabilecek.
Bu şekilde vatandaş, ilacın sahte ya da piyasadan toplatılmış olup olmadığı ya da son kullanma tarihinin geçip geçmediğine ilişkin kesin bilgiye erişmiş olacak. Sorgulamayla söz konusu ilacın Sağlık Bakanlığında kayıtlı olup olmadığı da belli olacak.
Zararlı madde, yan etkisi tespiti gibi nedenlerle piyasadan toplatılma kararı olan ilaçların bilgisine de İTS mobil uygulama sayesinde ulaşabilecek.
Sistemin kullanımın çok basit olduğunun altını çizen Atbakan, ilacın karekodunun telefonun kamerasının tam karşısına getirilerek odaklanmasının yeterli olduğunu vurguladı. Atbakan, “Bu aşamadan sonra, bize bir saniye kadar süre içinde bizim İTS sistemine bu numarayı göndererek bir cevap alıyor ve o cevaba göre kişinin ekranına bilgi geliyor. Zaten yüzde 999.99 oranda gelecek olan bilgi, ‘ilacınız sistemde kayıtlıdır’ şeklinde olacaktır. Çünkü, bugüne kadar bundan daha yüksek oranda bu mesaj çıktı” diye konuştu.
Atbakan, konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“Eczaneler, sahte ilaç mı satıyor ki Bakanlık böyle bir uygulamaya gerek duydu? Bakanlık, eczanelere güvenmiyor mu” sorusu üzerine Atbakan, şu yanıtı verdi:
“Bunu dünyada ilk yapan biziz, ancak sahte ilaç sıkıntısını büyük ölçülerde yaşayan bir ülke değiliz. Bu sistem, zaten işliyordu. 24 binden fazla eczanemiz var, bunlar adeta Sağlık Bakanlığının gönüllü elemanları gibi çalışır. Eczacı, mahallesindeki vatandaşların gönüllü sağlık destekçisidir zaten. Bu konuda, ‘sahtecilik yapıyor’ demeyi bırakın, aklımızdan bile geçirmeyiz.
Devletin zemini takip edilebilir halde gerektiğinde de herhangi bir arıza halinde sorumlusunu görebilmesi görevidir.”
Bir kişinin eczaneden ilacını aldıktan sonra eczacının gözü önünde sorgulama yapmasının ikili arasındaki güven ilişkisini zedeleyip zedelemeyeceğine ilişkin soru üzerine de Atbakan, “O hareketten, bir öncesinde zaten eczacı bunu yapıyor. Niye zedelesin” dedi.
Atbakan, vatandaşların ilaçlarını mutlaka eczaneden temin etmesi gerektiğini vurguladı.