Zuhal Erkek’in röportajı
Mevsim değişimlerinde geniz akıntısı, burnunuzda tıkanıklılık ve bağ ağrılarınızdan şikayetiniz varsa, üst solunum yolu enfeksiyonlarınız 10 günden fazla sürüyorsa sinüzit olabilirsiniz. Zaman zaman çene eklem ağrısı, diş ağrısı, migren ile karıştırılsa da; burun tıkanıklığı, burun akıntısı, koku duyumlarında azalma ve dişlere vuran yüz ağrısı ile öne eğilirken artan zonklayıcı baş ağrısı sinüzitin tipik belirtilerinden. Ülkemizde sinüzit görülme oranı yüksek olmakla birlikte çoğu zaman baş ağrısıyla da karıştırılıyor.
Kulak Burun Boğaz Uzmanı Operatör Doktor Süreyya Şeneldir ile sinüzit, sünizt oluşumunu, sinüzitin belirtilerini ve sinüzitin kronikleşme nedenlerini konuştuk.
Sinüzit nasıl bir hastalıktır ve nasıl oluşur?
Sinüslerinizle ilgili ters gidebilecek şeyleri nasıl tedavi edeceğinizi öğrenmeden önce, sinüslerin ne olduğunu ve sağlıklı sinüslerin nasıl çalıştığını bilmeniz gerekir. Sinüsler başımızda içi hava ile dolu boşluklardır. Bu boşluklar kendilerine ait kanallar vasıtası ile burun içine açılırlar. Burnumuzu eve benzetirsek evdeki odaları sinüse, odaların açıldığı antreyi de burun içi boşluğa benzetebiliriz. Tabiî ki odaların kapılarının karşılığı da sinüslerin kanalına karşılık gelecektir. Burnumuzu eve benzettik. Sinüsleri de odalara. Peki, bu ev kaç odalı? Bu evin 8 tane odası var. 4 ü sağda 4’ü de solda. Yani dörder çiftten sekiz tane sinüsümüz var.
1) Etmoid (ethmoid) sinüsler; Gözlerinizin arasında burun köprünüzün arkasında kalan sinüslerdir. Gözümüzle komşuluk gösterir. Bu komşuluk nedeni ile etmoid sinüsünizde bir sorun olursa bunu gözünüzde de hissedersiniz. Bu sinüsün diğer sinüslerden farkı tek bir odacık olmayıp birbirinden ince kemik yapılarla ayrılan beş ila on odacıktan oluşmasıdır.
2) Maksiler sinüsler; Sağ ve sol yanağımızda bulunan sinüslerdir. Büyükçe bir kayısı büyüklüğündedirler. Bu sinüslerin alt komşusu üst dişlerimizdir. Rahatsızlığında dişlerimizdeki ağrı bu yüzdendir
3) Frontal sinüsler: Alnımızdaki sinüslerdir. Büyüklüğü kişiden kişiye değişir. Bazılarımızda hiç bulunmadığı gibi çok büyük hacimde olanlarda vardır. Büyük hacimli frontal sinüslere sahip olanların genellikle alınlarda büyüktür.
4) Sfenoid sinüsler; Kafatasının ortalarında yer alırlar. Aşağı yukarı burun giriş deliğimizin 8 cm kadar gerisindedir. Kritik bir konum ve komşuluğa sahiptir. Göz siniri ve şah damarla komşuluk gösterir.
BURNUZUNDA TIKANIKLIĞIN SEBEBİ SİNÜZİT OLABİLİR
Sinüzitin belirtileri nelerdir?
İşte size kendinizi test edebileceğiniz birkaç soru:
-Yüzünüzde basınç, dolgunluk veya ağırlık hissi var mı?
– Burnunuzda tıkanıklık var mı?
– Burnunuzda koyu, sarı veya yeşil akıntı var mı?
– Geniz akıntınız var mı?
– Koku duyunuzda azalma var mı?
– Baş ağrınız var mı?
– Nefes darlığı hissi ve öksürük var mı?
Yukarıdaki sinüzit belirtilerinin üç veya daha fazlası sizde varsa sinüzit olma ihtimaliniz yüksektir. O halde, ne yapmalısınız? Cevabımız aynı: KBB (kulak-burun-boğaz) doktoruna görünmelisiniz. Gerçek teşhis, böylece belirginleşecektir. Eğer teşhiste zorlanma olursa, doktorunuzun yönlendirmesiyle çekilecek “bilgisayarlı sinüs tomografisi” ile kesin tanı konulur.
Sinüzit başka hastalıklarla karışıyor mu?
Sinüzit genellikle migren, diş ağrıları, çene eklem ağrısıyla karıştırılmaktadır.
Migren
Nüfusun yaklaşık %10’unda görülen yaygın bir baş ağrısı nedenidir. Baş ağrısı ortak bulguları olması nedeni ile sinüzitle sıklıkla karıştırılabilir. Migrene bağlı baş ağrısı saatler, hatta günlerce sürebilir. Mide bulantıları ışığa ve sese karşı aşırı hassasiyet eşlik edebilir. Ağrı beraberinde burun tıkanıklığı, geniz akıntısı olmayışı sinüzitten ayırmaya yardımcı olur. Çektirilecek sinüs tomografisi ayırıcı tanıda önemlidir. Migrende sinüs tomografisinde sinüslerde sorun görülmezken sinüzitte sinüslerdeki sorunlar kolayca görülürler.
Diş ağrıları
Bazı diş hastalıları sinüziti taklit edebilir. Yaygın bir örnek üst çenede diş kökünün iltihaplanmasıdır. Bu dişlerin kökü maksiller sinüsün tabanına bitişik olduğundan, bu tip enfeksiyonlar yanağa yayılan ve sinüzite benzeyen bir ağrıya neden olurlar.
Çene eklem ağrısı (Temporomandibuler eklem ağrısı)
Çene eklemindeki rahatsızlıklar yüzde sinüziti taklit eden ağrılara neden olabilirler. Çene eklemindeki rahatsızlıklar muhtelif nedenlerden kaynaklanabilir. Bunlar arasında uyurken dişleri bilinçsiz olarak gıcırdatmak ya da stres nedeni ile dişleri sıkmak olabilir.
Sinüzitin nedenleri nelerdir?
Basitçe ortaya koymak istersek bunun iki sebebi vardır.
Birincisi; burun ve sinüs yapısı ile ilgili sebepler (bölgesel / yerel): Eğik burun orta bölmesi (septum deviasyonu), genişlemiş orta burun eti, sinüs kanallarını tıkayan hücreler. İkincisi tüm vücudu etkileyebilen problemler (sistemik): Bir uyaran (genellikle bunun ne olduğu bilinmez) burun ve sinüsleri kaplayan zarlarda şişmelere neden olur bu genellikle akciğer yüzeyini etkiler.
Birinci grupta sorun kemik ve kıkırdakta; ikinci grupta ise mukozadadır.
Eğer üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren çocuğunuzun şikâyetleri 10 gün geçmesine rağmen düzelmemiş ise hastalığı sinüzite dönmüş olabilir.
Başka bir deyişle; Burun akıntısı, tıkanıklığı, ateş bulguları ile seyreden bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren çocuğunuz, aradan 10 gün geçmesine rağmen iyileşmiyorsa, özellikle gece öksürüğü, yorgunluk, sinirlilik, ağız kokusu, diş ağrısı gibi ilave şikâyetlerde eklenmiş ise sinüzit olma ihtimali yüksektir.
Böyle bir durumla karşılaştığınızda çocuğunuzu bir kulak burun boğaz doktoruna götürmeniz uygun olacaktır.
AKUT SİNÜZİTİ SOĞUK ALGINLIĞI SONRASI OLUŞUR
Kaç çeşit sinüzit var?
Sinüs enfeksiyonuna yakalanıldığı zaman iki şey olur: Hasta iyileşir veya hasta iyileşmez.
Şikâyetler en geç 3 ay içinde hiçbir şey kalmayacak şekilde geçerse Akut Sinüzit geçirilmiş demektir. Ancak 3 ay geçmesine rağmen burun tıkanıklığı, baş ağrısı, akıntısı vs. gibi şikâyetler devam ediyorsa Kronik Sinüzit hastası olunmuş demektir.
Akut sinüzit geçiren hastayı, kronik sinüzitli hastadan ayıran süre dışında önemli fark: Akut Sinüzit’i olanlar kendilerinin ciddi bir problemi olduğunu düşünme eğiliminde değildir. Sinüzit olarak geçirdikleri gerçekten sıkıntılı bir dönem vardır. Ama bu dönem geçtiğinde hayatlarına devam ederler.
Diğer yandan; kronik-müzmim sinüziti olanlar sürekli bir mücadele içindedir. Sinüzit şikâyetleri sürekli olarak geri döner. Bu durum “yaşam kalitesini” ciddi bir şekilde etkiler.
Akut sinüzit genellikle soğuk algınlığı / nezle veya grip sonrası oluşur. Soğuk algınlığı en geç yedi günde iyileşir. Yedi gün geçmesine rağmen iyileşme olmuyor aksine şikâyetler artarak devam ediyorsa Akut Sinüzit olma ihtimali yüksektir. Bu durumda yapılması gereken bir doktora gitmektir. Doktor uygun tedaviyi verecektir. Bu muhtemelen antibiyotik ve rahatlatıcı ilaçlar olacaktır.
Kullanılması gereken antibiyotiğin ne olması gerektiği ve süresi hekimin takdirine göre değişir. Burada önemli olan antibiyotiği aksatmadan kullanmaktır. Hekim onayı olmaksızın iyileştim kastı ile tedaviyi yarım bırakmak sinüziti kronikleştirebilir. Rahatlatıcı ilaç olarak ağrı kesiciler, balgam söktürücüler ve burun açıcılar (damla / hap) kullanılır.
Toplumda akut sinüzit oranı mı daha fazladır kronik sinüzit mi?
Akut sinüzit görülme oranı daha çok yüksektir, baş ağrısı ile karıştırıldığından çoğu insan sinüzit olduğunun farkında bile değil .
Neden bazı insanlarda sinüzit kronikleşir ve iyileşmez?
Basitçe ortaya koymak istersek bunun iki sebebi vardır. Birincisi, burun ve sinüs yapısı ile ilgili sebepler (bölgesel / yerel): Eğik burun orta bölmesi (septum deviasyonu), genişlemiş orta burun eti, sinüs kanallarını tıkayan hücreler. İkincisi tüm vücudu etkileyebilen problemler (sistemik): Bir uyaran (genellikle bunun ne olduğu bilinmez) burun ve sinüsleri kaplayan zarlarda şişmelere neden olur bu genellikle akciğer yüzeyini etkiler.
Birinci grupta sorun kemik ve kıkırdakta; ikinci grupta ise mukozadadır.
ÜST SOLUNUM 10 GÜN İÇERİSİNDE GEÇMEZSE SİNÜZİTE ÇEVİREBİLİR
Çocuklarda da sinüzit görülür mü? Çocuklardaki sinüzit belirtileri ile yetişkinlerdeki aynı mıdır?
Çocukluk çağında en sık görülen hastalık üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Her çocuk ortalama yılda 6 kez üst solunum yolu enfeksiyonuna yakalanır. Genellikle hastalığa sebep olan etmen virüslerdir. Çoğu zaman destekleyici tedavilerle kendiliğinden iyileşen üst solunum yolu enfeksiyonları bazen sinüzite çevirebilir.
On5yirmi5