Asr suresi okunuşu
Bismillâhirrahmânirrâhîm. Vel’asr. İnnel’insâne lefî husr. İllellezîne âmenû ve amilûssâlihâti vetevâ savbilhakkı vetevâ savbissabr.
Asr suresinin anlamı
Rahman, Rahim olan Allah’ın adıyla. Andolsun asra! İnsanlık hüsranda. Ancak iman edenler ve doğruları yapanlar, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler müstesna.
İslam ansiklopedisinde yer alan habere göre Mekki surelerden olup üç ayettir. Fâsıla*sı (ر) harfidir. Masdar olarak “hapsetmek, menetmek; vergi vermek; sıkıp suyunu çıkarmak” demek olan asr, isim olarak “dehr, mutlak zaman, özellikle içinde bulunulan zaman, karn yani seksen veya 100 senelik zaman dilimi, gündüz, gece, sabah, akşam, ikindi vakti” gibi manalara gelir. Gündüzle geceye, sabah ile akşama “iki asır” manasında asrân denildiği gibi, sabah namazı ile ikindi namazı da bir hadiste (bk. Ebu Davud, “Salât”, 9) bu kelime ile ifade edilmiştir.
Müfessirler Kur’ân-ı Kerîm’de (el-Asr 103/1) zikredilen asr kelimesini “ikindi vakti”, “ikindi namazı”, “mutlak zaman” “Hz. Muhammed’in asrı” (Asr-ı saâdet, Asr-ı nübüvvet) ve “âhir zaman” diye tefsir etmişler, asra yapılan yeminle insan hayatında zamanın önemi ve değeri arasındaki ilişki üzerinde durmuşlardır.
Asr Ne Anlama Gelir?
Adını ilk kelimesinden alan Asr suresi, kısa olmakla beraber Kur’an-ı Kerîm’deki bütün nasihatlerin özü sayılır. İmam Şâfiî’nin bu sure hakkında, “Şayet Kur’an’da başka bir şey nazil olmasaydı şu pek kısa sure bile insanlara yeterdi. Bu sure Kur’an’ın bütün ilimlerini kucaklıyor” dediği nakledilir. Surenin birinci ve ikinci ayetlerinde Allah asra yemin ederek insanların hüsran içinde bulunduklarına dikkat çekerken üçüncü ayetinde sırasıyla, iman edenlerin, amel-i salih işleyenlerin, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenlerin bundan müstesna olduklarını haber vermiştir.
Ashaptan iki kişinin karşılaştıkları zaman biri diğerine Asr suresini okumadan ve ardından selâm vermeden ayrılmadıkları rivayet edilmiştir (bk. Beyhakı, III, 174b). Ancak bu sureyi okumanın faziletine dair Sa‘lebî ve Vâhidî gibi bazı müfessirlerce Ubey b. Kâ‘b’dan nakledilen ve bazı tefsirlerde yer alan, “Allah Asr suresini okuyanın günahlarını affeder ve o kimse hakkı ve sabrı tavsiye edenlerden olur” meâlindeki hadisin mevzû* olduğu kabul edilmiştir (bk. Zerkeşî, I, 432).
Mehmet Akif Ersoy bu sure ile ilgili duygularını şu mısralarla dile getirir: Hâlikin nâ-mütenâhi adı var, en başı Hak/Ne büyük şey kul için hakkı tutup kaldırmak/Hani, ashâb-ı kirâm, ayrılalım, derlerken/Mutlaka “Sure-i Vel’asrı” okurmuş, bu neden/Çünkü meknun o büyük surede esrar-ı felâh/Başta iman-ı hakiki geliyor, sonra salâh/Sonra hak, sonra sebat. İşte kuzum insanlık/Dördü birleşti mi yoktur sana hüsran artık.