Gülenay Börekçi’nin haberi
Elif Şafak’ın Miles and Smiles kredi kartı reklamında oynaması edebiyat dünyamızda tam anlamıyla büyük hadise haline geldi. Sosyal medyada şaşıranlar, gözlerine inanamayanlar, şoke olanlar, Şafak’a öfkelenenler oldu. Oysa Elif Şafak reklamda görünen ilk yazar değildi. Ne Türkiye’de, ne dünyada…
Pinhan, Mahrem, Araf, Aşk, İskender gibi romanların yazarı Elif Şafak’ın Miles and Smiles reklamında görünmesi son günlerin en çok konuşulan hadiselerindendi. Basında ve sosyal medyada bir yazarı hangi reklam filminde görmenin bizi mutlu edeceği konusunda fikir teatileri yapıldı, yazarın bundan sonraki romanlarının satış grafiklerinin düşüp düşmeyeceğine dair tahminlerde bulunuldu. Bir köşe yazarı söz konusu reklam filmini, “Zaten itibar sorunu olan edebiyatımıza saygınlık açısından kusurlu bir davranış” diye tarif etti. Bir başkası, “Bu filmde oynamanın yazar olarak ona kaybettirdiği kredileri hangi kartla kazanmak niyetinde acaba” diye sordu.
‘EDEBİYAT İLGİ GÖRMÜYOR’ DİYORLAR
Ve genel olarak reklam sevmeyen biri olduğum halde ben bile şöyle hissettim: Müziğin, resmin, heykelin, dansın, tiyatronun düşük sanat dalları olduğunu mu düşünüyorlardı acaba? Öyle ya, kimse tiyatroculara yahut ressamlara, “Niye sen bu reklamda oynadın” diye sormuyordu. En marjinal, en düzene başkaldıran rock’çılarımız bunca yıldır reklamdan reklama koşuyor, kâh cep telefonu servisi kâh sodalı içecek, kâh lolipop reklamında boy gösterip duruyorlardı. Hatta “özgürlüğün sesini” tanıtımını yaptıkları ürünlerde bulduklarını haykırıyorlardı da kimse ağzını açıp bir şey söylemiyordu. “Demek ki bu ülkede edebiyata hâlâ inanılıyor, edebiyatçılar kutsal sayılıyor, onlara sıradan insani davranışlar yakıştırılamıyor” diye sevinecek bile oldum. Ama hayır, söz konusu köşe yazarlarının kıyıda köşede kalmış iyi bir kitaptan, adını sanını pek az kişinin duyduğu müthiş bir edebiyatçıdan bahsettiklerine pek az tanık olmuştum. Cevap her zaman hazırdı: “Edebiyat ilgi görmüyor!” Öte yandan Elif Şafak reklamda görünen ilk yazar değildi. Ne Türkiye’de, ne dünyada… Fakat Bir Düğün Gecesi, Ölmeye Yatmak gibi romanların yazarı Adalet Ağaoğlu İş Bankası reklamına çıkınca kimse bu kadar içerlememişti. Öykücü ve eleştirmen Tomris Uyar’ın Vakko firması için poz vermesi de olay olmamıştı. Dünyadan örnekler de çok… Mesela Nobel ödüllü Toni Morrison Amazon’un okuma cihazı Kindle reklamlarına çıkmıştı. Hadi o gene yazıyla ilgili… Ama ya kredi kartı, giyim markası, alkollü içecek reklamlarına çıkan yazarlar? Hadi gelin düşünelim şimdi: Reklam edebiyatı bozar mı?
REKLAMCI ŞAİRLER KUŞAĞI
Edebiyatımızda özellikle 1980 sonrası ortaya çıkan bir reklamcı şairler kuşağı var. Güven Turan, Hulki Aktunç, Haydar Ergülen, Seyhan Erözçelik gibi… Romancı Hakan Bıçakcı gibi günümüzden de bazı isimler sayılabilir. Beyaz eşya, banka, kredi kartı, deterjan ve mobilya gibi birçok ürüne reklam kampanyası tasarlamaları, bugüne dek onların edebiyatçılıklarına farklı gözle bakmayı gerektirmedi.
KİMLER GELDİ KİMLER GEÇTİ
Reklam yıldızlığı konusunda rekor Mark Twain’in. Neredeyse her teklifi kabul etmiş. Demiryolları, içecekler, mobilyalar, ağrı kesiciler… Ama başka edebiyatçılar da var.
Kredi kartları: American Express reklamlarında Stephen King, Discover reklamlarındaysa Kurt Vonnegut Jr. rol almıştı.
Spor giyim markaları: Efsane ayakkabı Converse’in reklam yüzü bir dönem ünlü yazar Hunter S. Thompson olmuş. Nike’ın reklam yüzüyse William S. Burroughs’muş. Gap reklamlarında Norman Mailer, Allen Ginsberg ve Jack Kerouac rol almış. Bir de Norman Mailer’ın internette dönen Tyde reklamı var. Saturday Night Live adlı komedi programında Tide deterjanlarının sponsorluğunda yayınlanan reklamında yazar hem rol almış, hem de metinleri yazmış. İşin eğlenceli yanı, Eugene Levy, Joe Flaherty ve Martin Short’un rol aldığı filmde, yazarın kanlı bıçaklı olduğu Gore Vidal’la arasındaki meşum bir olaya göndermeler olması. (Mailer bir kokteyl partide tartıştığı Vidal’in kafasında şarap kadehi kırmış.)
Habertürk