Staj deyince tüyleri diken diken olanlardan mısınız? Hele ki de yaz zamanı okulun derdini stresini üzerinden atıp denizle güneşle kaynaşmak veya yataktan öğle vakti kalkıp tembellik yapmak varken işe giden insanlar gibi ne o öyle, değil mi?
Olacak arkadaşlar, ona da zaman olacak elbet. Ama eğer üniversite eğitiminizin son yarısına gelmişseniz ve iş bulmanın çok da kolay olmadığı bir ülkede yaşıyorsanız, staj yapmanın artıları olduğu da tartışılmaz. Bu yüzden staj konusunda bilgi vermek boynumuzun borcu artık. Siz de derin bir nefes alın ve okumaya devam edin.
Neden staj yapayım ki?
Biliyorsunuz iş ilanlarında "25 yaşını aşmamış, 3 yıl tecrübeli, 5 dil bilen, esnek çalışma saatlerine sessizce uyum sağlayan" gibi sıfatlar koşul olarak önümüze konuluyor. Tamam, biraz abartmış olabiliriz ama hem genç hem de tecrübeli adaylar aradıkları ortada. Peki bu nasıl mümkün olabiliyor? İşte staj bunun en önemli anahtarlarından biri.
Tecrübeli kişilerden işin içyüzünü dinlemiş, internette müstakbel kariyerinizle ilgili onlarca makale okumuş olabilirsiniz (Burada aslında demek istiyoruz ki bunları yapmadıysanız da yapın). Çalışkan, disiplinli ve derslerine önem veren bir öğrenci de olabilirsiniz (Demek istiyoruz ki, değilseniz olun). Ama yine de iş hayatının gerçekte ne menem bir şey olduğunu tam olarak anlayabilmeniz mümkün değil. İşte bu sebeple, çalışmayı düşündüğünüz alanda iyi bir staj yaparsanız durumu daha iyi değerlendirir hale gelebilirsiniz.
Kariyer planınızı yapmaya başladığınızı ya da başlamanız gerektiğini bildiğinizi varsayarak devam ediyoruz: Staj yaparak baş koyacağınız yolun size uygun olup olmadığını daha iyi anlarsınız. Yani siz mimarlık okuyorsunuzdur ama aslında editör olmanız gerekiyordur. Ya da siz mimarlık okuyorsunuzdur ve aslında mimar olmanız gerekiyordur.
Bu durumları profesyonel iş hayatına atılmadan önce anlayıp ona göre önlem almak ya da daha bir gönülden çalışmaya girişmek için staj yapmak çok anlamlı. Zira iş hayatı profesyonellik gerektirir; bu anlamda staj yapmak neyi ne sebeple yaptığınızı bilmenizi ve bunu güzelce ifade edebilmenizi sağlar.
Siz ne kadar disiplinli ve çalışkan olursanız olun, belirli saatlere, giyim kısıtlamalarına ve daha nice zorlu kurallara uyum sağlamanız gereken bir hayatınız olacak. Bu durum için prova yapma şansınız olursa emin olun çok daha kolay adaptasyon sağlarsınız ve haliyle daha başarılı olursunuz.
Stajyerlik deneyiminiz süresince, okulda öğretilen bilgilerin pratik deneyimle birleştiği zaman ne kadar farklı anlamlar taşıdığına inanamayacaksınız. Üstelik son gelişmeler ve yeniliklerin ne şekilde uygulamaya geçirildiğine de şahit olabilirsiniz.
Tecrübe başka şey! İş hayatında neler önemli, iş dünyasında başarılı olmak için neler gerekiyor, sizden neler bekleniyor, bunları okulda öğrenmeniz olanaksız. Sadece deneyerek tüm bunları bilebilir ve iş hayatına donanımlı ve hazırlıklı şekilde girebilirsiniz.
Çalışan insanlar grubuna dahil olursunuz
Çalışan insanlar grubuna dahil olma zamanınız geldiğinde, birçok iş görüşmesi yapmanız gerekecek. Bu görüşmelerde sizi rakiplerinizden öne çıkaracak bazı şeylere ihtiyaç duyacaksınız.
Staj döneminizde yaptığınız gözlemler ve edindiğiniz deneyimlerden aklı başında ve etkili bir biçimde bahsetmeniz, görüşmeyi yaptığınız kişilerin gözünde sizi diğerlerinden farklı kılacaktır emin olun.
Çalışan insanlar grubundan da kendinize iyi arkadaşlar edinme şansınız var. Farklı bir topluluğa girmiş olursunuz, fena mı?
Ve son olarak staj yaptığı yerde yöneticilerinin gözüne girmiş ve okulu bitirince orada çalışması için teklif almış pek çok arkadaşımız var. Bu yöntemle, sancılı iş arama basamağını rahatça atlamış oluyorsunuz. Bu, staj yapmak için kendi başına çok geçerli bir sebep değil mi?
Stajyer aranıyor!
Staj yapmak için iyi bir firma bulmak pat diye olacak bir iş değil. Önceden hazırlıklı olmak, yaz döneminden birkaç ay önce çalışmalara başlamak lazım.
Bazı büyük şirketler belirli dönemlerde stajyer alıyor ve bunu ilanla duyuruyorlar. Bu dönemleri takip etmek gerekli.
Artık pek çok büyük kuruluş web sitelerinde staj başvurusu yapmanıza olanak sağlıyor. Ne kadar çok yere on-line başvuru yaparsanız o kadar çok şansınız olacağı da kesin.
Staj yapmayı kafanıza koyduğunuz firmalar varsa bizzat başvurabilirsiniz. Özellikle küçük boyutlu şirketler için bu geçerli bir yöntem. Bu yöntem de kimi zaman gayet olumlu sonuçlar verir.
Okuduğunuz bölüm staj yapmayı zorunlu kılıyorsa nerede staj yapacağınız .konusunda size yönlendirme yapılıyor.
Yaz dönemi yaklaşmaya başlayınca staj başvurusu yaptığınız yerlerden cevaplar almaya başlayacaksınız. Bazı şirketler ufak çaplı görüşmeler bile yapıyorlar. İşi ciddi tutuyorlar anlayacağınız.
Aslında yapmanız gereken en önemli şey araştırmacı ve uyanık olmak. Elinizde internet gibi sonsuz bir kaynak var. Gözünüze kestirdiğiniz şirketlerin staj dönemlerini, başvuru şartlarını, staj politikalarını iyice inceleyin. Titiz ve dikkatli olursanız işinize çok yarayacak bir staj programına katılmanız işten bile değil.
Kahve yapmak, fotokopi çekmek
Staj yapmanın sadece kahve yapmak, fotokopi çekmek, dosya hazırlamak, telefonlara bakmak ve çanta taşımaktan ibaret olduğunu sananlar… Dürüst olalım; staj yapmaya başladığınız zaman en önemli ve kritik işleri size vermeyecekler. Zaten siz de öyle olmasını istemezsiniz büyük olasılıkla. Ama bu birkaç aylık dönemin ileride ne kadar işinize yarayacağını belirleyecek olan sizsiniz. Genellikle kural şudur: Siz ne kadar isterseniz o kadar alırsınız. Sorular sorun, sorumluluk almak isteyin, gönüllü olun ama bu arada kahve yapmaktan da gocunmayın. İşbirliği yapar ve uyumlu olursanız takımın bir parçası olarak görülmeniz kolaylaşır. Bu da ilerde çok işinize yarayabilir!
Stajyer olmanın avantajlarını gözden kaçırmak büyük hata! Bir kere şunu unutmayın: Herkes sizin stajyer olduğunuzu biliyor ve sizden çok fazla şey beklemiyorlar. Bu durumda dikkatli ve çalışkan olarak onları şaşırtmak için sizin çalışanlardan daha fazla şansınız var. Sayılı zaman çabuk geçer, siz de staj yaptığınız şirkette belli bir süre için bulunacaksınız. Ama bu, sizin aranan ve farkı hissedilen bir kişi olamayacağınız anlamına gelmez. Yaptığınız işi iyi yapın. İnsanlar neler yapabilecek kapasitede olduğunuzu anlasın ve hatırlasın.
Etrafınızdakileri bunaltmak iyi bir fikir değil tabii, ama soru sormaktan çekinmeyin. Anlamaya ve öğrenmeye çalıştığınızı hissettikleri zaman size cevap ve bilgi vermeye mutlaka zaman ayıracak birileri çıkar. Bu arada iyi bir gözlemci olun ve iş hayatını tam olarak içine girmeden önce tanımaya çalışın. Kılık kıyafet durumu nedir, insanlar birbirleriyle nasıl konuşur, ne ayıptır ne değildir, çalışanlardan neler beklenir, neler ödüllendirilir, hangi beceriler daha çok işe yarar… Bunlara içerden bakma şansınız var; kaçırmayın.
Sınırlar ötesi staj
Bazılarınız sınırlarını geniş tutmak ve yurt dışında staj yapmak isteyebilir. Bunun için iki önemli organizasyon var ki, önceliği onlara vermek gerekiyor:
AIESEC: 1948’de, II. Dünya Savaşı’ndan sonra, dünya barışına ellerinden geldiğince katkıda bulunmak isteyen 16 genç bir araya gelerek bir organizasyon kurmuş. 7 değişik ülkenin vatandaşı olan bu gençlerin kurduğu AIESEC (Association Internationale des Etudiants en Sciences Economiques et Commerciales), giderek büyümüş ve her yıl 8000 civarı öğrenciye bir başka ülkede staj yapma olanağı sağlayacak hale gelmiş. Bugün 84 ülkede binlerce gönüllü çalışanı olan, 88 ülkede staj değişim imkanı sunan ve hiç bir kar amacı gütmeyen bir kuruluş.
İş tecrübesi edinmenin yanında yabancı dilini geliştirmek, farklı bir kültürü yakından tanımak ve bir dolu arkadaş edinmek gibi faydaları olan bu staj programına katılmak için üniversitelerin İktisadi İdari Bilimler, Endüstri Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Elektrik- Elektronik Mühendisliği, Psikoloji ve Sosyoloji bölümlerinde okuyor ya da en fazla iki yıl önce mezun olmuş olmak gerekiyor.
Haliyle önce bir başvuru formu doldurmanız lazım. Burada verdiğiniz bilgiler ve yabancı dil sınavı sonuçlarınıza göre ön elemeler yapılıyor. Bundan sonra da ikinci aşama olan mülakatlara giriyorsunuz. Başarılı olursanız, maaşlı ve tam zamanlı staj organizasyonunuz yapılıyor. Gitmek istediğiniz ülke, staj yapmak istediğiniz alan, staj süresi ve zamanlama konusunda tercih yapma olanağınız da var. Çalışma izni ve vize gibi sıkıcı konularda AIESEC size sonuna kadar yardımcı oluyor. Gittiğiniz ülkede havaalanında üzerinde isminiz yazılı bir kart ile karşılanıyorsunuz. Kalacağınız yer ise zaten ayarlanmış durumda.
IAESTE: Teknik bölümlerde okuyan öğrencilerin staj yapmak amacıyla değişimini sağlayan bir organizasyon. Her yıl 500 civarı öğrenci buraya gelirken, dengeyi korumak amacıyla biz de bir o kadarını IAESTE (International Assocation Students Technical of Experience) üyesi yaklaşık 70 ülkeye gönderiyoruz.
IAESTE programı kapsamında, "resmi" ve "rezerve" olmak üzere iki çeşit staj bölgesi bulunuyor. Resmi staj yerleri, üye ülkeler arasındaki bilgisayar ağı yardımıyla koordine edilirken, rezerve staj yeri sağlanması için IAESTE aracı olmuyor ve öğrenci kendi bulduğu bir staj bölgesine IAESTE olanaklarını kullanarak gidiyor.
Resmi staj yerleri için seçilecek öğrencilerin 3. veya 4. sınıfta okuyor olması ve staj zorunluluğunun bulunması gerekiyor. Üniversitelerde bulunan IAESTE temsilciliklerine başvurarak işlemler yapılıyor ve İngilizce, Almanca, Fransızca dillerinden biri seçilerek sınava giriliyor.
20 üzerinden 10 ve daha yukarı not alanlar, genel kültür, temsil becerisi ve sosyal aktivite konularını kapsayan bir mülakata giriyorlar.
Rezerve bir staj yerine gitmek için ise yine yabancı dil sınavına giriliyor, 3. ya da 4. sınıfta okumak gerekiyor ve askerlik sorununun bulunmaması bekleniyor.
IAESTE programları ile ilgili her türlü bilgiyi http://www.iaeste.itu.edu.tr/ adresinden alabilirsiniz.
Yolunuz açık, stajınız bol olsun!
İştegenç