Hazırlayan: Pınar Yıldız
İnternet hayatımıza girdiğinden beri hemen her şeyimizi internet üzerinden yapabiliyoruz. Banka işlemlerinden faturalara, görüntülü konuşmadan haber okumaya kadar pek çok şey parmağımızın ucunda…
Yıllar önce bu sihirli kutunun içine giren diğer bir hizmette kariyer alanında gerçekleşti. İş-Kur önünde uzanan kuyruklar yerini internet başındaki milyonlara bıraktı. İş aramak, eleman bulmak, iş arayan firmaları görmek gibi iş ve kariyer konusundaki pek çok şey internetteki sitelerin hizmet alanına girdi. Yani kariyer konusuna odaklanmış siteler kuruldu. Olur olmaz, tutar tumaz gibi tartışmalar sürerken kariyer siteleri binlerce üyeye sahip oldu. İş arayanlar oluşturdukları CVlerle üye oldukları bu sitelerden iş arar ve iş bulur duruma geldiler. Pek çok firma da aradıkları elemanların niteliklerini bildirerek çalışan aramaya başladılar. Sistem yavaş yavaş rayına oturmuş, hem eleman hem de işveren bu durumdan memnun olmaya başlamıştı. İşte öyle böyle derken şu an iş ve kariyer siteleri kullanıcıların vazgeçemediği siteler arasında.
Peki kariyer siteleri nasıl çalışır? Kendinize uygun siteyi ve işi nasıl bulursunuz? Başvuru yaparken neler önemlidir? Yaptığınız başvuru nasıl gerçekleşir? Ve Türkiye’nin en iyi kariyer siteleri hangileri? Bilmek istemez misiniz? İşte kariyerinize giden yolda internette başlayan serüveninizin kullanma kılavuzu….
İş siteleri nasıl doğdu?
Online iş siteleri dünyada özellikle 1995 yılından sonra ortaya çıktı ve sayıları hızla arttı. İnternetin yaygınlaşmasıyla şirketlerin kendilerine internet üzerinde bir yer alması kaçınılmaz hale gelmişti. Şirketler internete, firma ürün ve hizmetlerini tanıtmak, vizyon misyon ve değerleri hakkında bilgi vermek, müşteri hizmetlerini ve iş süreçlerini kolaylaştırmak amacıyla giriyorlardı. Bunların yanında yan amaç gibi görünen zamanla çok daha önemli bir unsur haline gelen şirkette çalışmak isteyenlerin başvurularının alınması oldu.
İnternet teknolojik bir ürün. İnternete erişebilmek için belirli donanım ve yazımlar gerektiriyor, belirli bir maliyeti var. Etkin kullanabilmek için de belli bir eğitim seviyesi gerektiriyor. En azından bilgisayar kullanabiliyor olmayı gerektiriyor. İnternette dolaşanların genç, lise veya üstü eğitim seviyesine sahip, teknolojiyi kullanabilen ve kendini geliştiren bir profile sahip oldukları söylenebilir. Bu
nedenle şirketler için internette dolaşanlar işgücü olarak çok uygun bir profili oluşturuyor.
Site ziyaretçilerinin başvuru yapabilmeleri için sitenin bir bölümünde e-posta adresi belirtiliyordu. İlgilenen kişiler bu adrese özgeçmişlerini gönderebiliyordu. Firmalar özgeçmiş olmayanları kaçırmamak, ya da bazı standart bilgileri başvuru sırasında mutlaka almak istediklerinden, mail adreslerinin yerini başvuru formları aldı. Başvuru formu doldurularak gönderilen bilgiler genellikle ilgili kişinin e-posta kutusuna düşüyordu. Bir çok firma halen e-posta adresi vermekle yetiniyor.
Başvurular için, firmaların isimlerinin bilinmesi ve doğrudan gidip ziyaret edilmesiyle sınırlıydı, yeterli başvuruyu sağlamıyordu. Bu da iş sitelerinin doğuşunu getirdi. Online iş siteleri, birden fazla firmanın başvuru alabilmesine olanak tanıdı. Aynı zamanda da adaylar tek bir adresi ziyaret ederek birden fazla (bu şimdi onbinlere ulaştı) şirkete ulaşabildi.
Online iş sitelerinin temel mantığı, şirketlerle anlaşarak, site üzerinde ilanlarını yayınlamak, bunun karşılığında da adayların iş ilanlarına başvurmasını sağlamaktır. Şirketler yayınlanan ilan ya da ulaşılan başvuru karşılığında bir ücret öderler. Bu yüzden de önem verdikleri kriter, çok sayıda ve aradıkları (ilanda belirttikleri) kriterlere uygun başvuru almaktır. İş siteleri şirketlerin talepleriyle süreçlerini geliştirerek işe alım sistemlerinin tamamını yönetebildikleri bir programı işverenlere sunmaya başladı.
Siteyi iş bulma amacıyla ziyaret ederek, iş ilanlarına başvuru yapan adaylardan herhangi bir ücret genel olarak alınmaz. Yurtdışındaysa bazı sitelerde CV bırakanlardan da ücret alınabiliyor. Bazı sitelere yalnızca özgeçmiş oluşturularak üye olunabiliyor. Hatta belirli özellikleri taşımıyorsanız, üye olamıyor, özgeçmiş bırakamıyorsunuz.
Siteler nasıl çalışır?
1. Şirketler, aradıkları pozisyonla ilgili bir ilan oluştururlar. Bu ilanda "iş arama" bölümünde ayrıntılı olarak belirtilen bilgiler yer alır. Oluşturulan ilan sitede yayınlanan diğer ilanlar içinde yayına girer.
2. İlanlar belli özelliklerine göre site içerisinde sınıflandırılmıştır. Sınıflamdırma, çok sayıda ilanın içinden kişilerin kendilerine uygun ilanı kolayca bulabilmeleri için zorunlu bir işlemdir. En çok kullanılan sınıflandırma kategorileri pozisyonun çalışma yeri olan şehir, iş alanı (pozisyonun bölümü, kapsayan iş kolu), sektör (firmanın iş alanı) dür.
3. Kişiler, siteyi ziyaret ettiklerinde belirlenmiş sınıflara göre istedikleri alandaki, şehirdeki ya da sektördeki ilanları listelerler.
4. Listelenen ilanlara tıklayarak ilgili pozisyonun detayları görülür.
5. İlanlara online olarak site üzerinden başvuru yapılabilir. Farklı olarak ilanda faks, adres ya da e-posta adresi de belirtilebilmektedir.
6. Kişi online olarak başvuru yapmak için siteye üye olmak ve bir özgeçmiş oluşturmak zorundadır. Sitede iki işlem ayrı ayrı yapılabildiği gibi, birlikte de yapılmaktadır. "Online Özgeçmiş Oluşturma" hakkında bilgi için tıklayın!
7. Oluşturduğunuz özgeçmişle ilana başvuru yapılır. Özgeçmiş, başvuru yapıldığı anda yalnızca ilgili şirketin ulaşabildiği aday havuzuna düşer.
8. Şirket uygun adayların başvurularını belli kriterlere göre listeleyerek görüntüler. "Biz ilana başvurduktan sonra şirketler neler yapıyor?" bölümünde bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Kendinize uygun siteyi nasıl seçersiniz?
Dikkat edeceğiniz birkaç noktayla hangi sitenin size uygun olduğunu, iş bulmanıza yardımcı olacağını anlamanız çok kolaydır.
1. Ücretli-ücretsiz üyelik : Öncelikle sitenin üyelik adı altında sunduğu hizmetlere bakın. Üyelik, giriş, özgeçmiş gibi başlıklardan bu bilgilere ulaşabilirsiniz. Bireylere sundukları üyeliğin ücretli ya da ücretsiz olduğu bu bölümde belirtilir. Eğer bu konuyla ilgili net bir bilgiye siteden ulaşamazsanız "İletişim", "Bize Yazın" gibi bölümlerden ulaşabileceğiniz e-posta adresine bununla ilgili bir mektup
gönderin. Bilgi isteyin. Sitenin bireylerin üyelikle elde edeceği avantajlar, başvuru şekli ile ilgili açıklayıcı bilgi vermemesi site için olumsuz puandır.
2. İş ilanları sayısı ve profili : Sitede yayınlanan ilanların sayısı ve profili, sitenin şirketler tarafından ne kadar çok kullanıldığına dair size bilgi verir. İlan sayısını incelerken son bir gün, son üç gün, son bir haftada giren ilan sayısını inceleyin. İlan girişi, Pazartesi gibi haftanın ilk günleri yoğunlaşırken haftasonu azalır. Değerlendirme yaparken özellikle bu günleri baz almayın. Düzenli bir ilan girişi arayın. Yine sürekli aynı firmalar tarafından verilen ilanlar olması da olumsuz bir durumdur. Günlük 50 ilan girmiş ve 30 ilan da aynı firma tarafından girilmişse geçmişe dönük ilan girişlerini mutlaka inceleyin.
İlan profili, sitenin sizin çalıştığınız ya da çalışmak istediğiniz iş alanında işler bulunup bulunmadığını anlamanızı sağlar. Sitelerde ilan profili ile ilgili bilgiler genel olarak "İşverenler / Kurumlar/ Şirketler" e yönelik sayfalarda veriliyor. Bu bilgilere girebilmek için "İşveren" olmanız gerekmez. Eğer genel olarak hazırlanmış ilan profiliyle ilgili bir istatistiğe ulaşamazsanız, ilanları iş alanınıza göre listeleyerek ilgi alanınıza giren ilan miktarını bulabilirsiniz. Daha sonra bunun tüm ilanlar içindeki yüzdesini değerlendirin. Yaşadığınız şehir için geçerli pozisyon sayısı önemli bir kriterdir. Yöneticilere mi yeni mezunlara mı, uzmanlara mı yönelik ilanlar var? İlanlarda aranan eğitim ve pozisyon düzeylerinin sizinkine uygunluğunu araştırın.
3. Üye iş arayan profilleri : Siteye özgeçmiş (CV) bırakan kişi sayısına bakın. CV bırakan kişilerin genel profilini inceleyin. Bu bilgiye yine "İşverenler" sayfalarından ulaşabilirsiniz. CV bırakanların eğitim düzeyleri, yaş grupları, mevcut pozisyonları, deneyimli oldukları iş alanları ve sektörler gibi bilgilere ulaşın. Sitede yoğunlaşan gruplardaki kişilere daha çok uygun ilan bulunacaktır.
Şirketler ilan verecekleri site seçimlerinde aday profiline ve bu profildeki aday sayısına öncelikle önem vermektedir.
4. Üye şirketler ve profilleri: Kişilerin olduğu gibi üye şirketlerin de belirli bir profili vardır. Hangi sektörden, hangi şehirlerden şirketler olduğuna dikkat edin. Sizin sektörünüzde yer alan firmalardan önde gelenleri ya da sizin ilgilendikleriniz bu sitenin üyesi mi, yoksa hiç üye şirket yok mu? Danışmanlık şirketleri üye mi, kurumsal ve Türkiye’nin ilk 100 şirketi içinde önde gelen firmalar üyeler arasında mı?
5. Sunulan içerik ve etkinlikler: Sitede temel iş arama ve başvuru yapma fonksiyonlarını destekleyen nitelikte içerik veriliyor mu? Bu içerik ne kadar güncel, ne sıklıkta yenileniyor, içerik site editörleri tarafından mı hazırlanıyor, yoksa başka kaynaklardan mı alınıyor? Üyeler yararına ne tip etkinlikler düzenliyor? İşverenlere yönelik düzenlediği etkinlikler var mı? Her sektöre ve iş alanına yönelik çalışmalar yapıyor, şirketlerin farklı ihtiyaçlarına çözüm sunabiliyor mu? Bu soruların yanıtları sitenin size sağlayacağı hizmetlerin sınırlarını, kişisel gelişim ve eğitiminize ne kadar destek olacağı hakkında önbilgi verecektir. İşverenler de iş arayanlar da kendilerine en çok avantajın sağlanacağı siteleri seçeceklerdir. Sitenin bu anlamdaki etkinlikleri kurumsal ve bireysel üye sayısını arttırmak ve profilini geliştirmek konusunda aktif ve etkin bir çalışma içinde olacağını gösterir.
6. Tanınırlık ve bilinirlik, ziyaret edilirliği : Sitede basın bölümünün olup olmadığına bakın. Bu bölümde site hakkında basında yer alan haberleri bulabilirsiniz. Sitenin basın bölümü yoksa (varsa da sitenin kullanmadığı haberler olabilir) internette Google, Yahoo gibi arama motorlarını kullanarak arama yapabilir, site hakkında çıkan yazı ve haberlere ulaşabilirsiniz. Yine google arama motorunda alanlarına göre sitelerin ziyaret sıralamaları (ratingleri) belirtilmektedir. Bir siteye ne kadar çok farklı siteden ulaşılabiliyorsa sıralama değeri o kadar yüksek olur.
7. Gizlilik ve çalışma prensipleri/ koşulları: Siteye üye olmadan önce mutlaka bu başlık altında yer alan bilgileri okuyun. Özgeçmişinizin gizliliğini nasıl koruyor, ilan veren şirketlerin kurumsal kimliklerini garanti ediyor mu sorularının yanıtlarını arayın.
Sitede aradığınız bölümü bulmak için Site Haritası ve Yardım bölümlerini kontrol edin. Bulamadığınız bilgileri site yöneticilerine soru olarak yöneltin. Sorularınıza verdikleri ya da vermedikleri! yanıtlar da size sitenin ciddiyeti ve çalışma şekli ile ilgili bilgi verecektir. Yukarıda belirtilen noktalarla ilgili edindiğiniz bilgiler sizi tatmin etmediyse, CV bırakmayın. Bununla birlikte CV bırakmadan üye olabilirsiniz. Üye olmanız durumunda kaybedeceğiniz bir şey yoktur. İlgilendiğiniz şirket ya da iş alanlarındaki işler siteye girdiğinde şansınızı kaçırmamak için, iş alarmı oluşturabilirsiniz.