TNS Piar’ın “İşverenin Seçimi” araştırmasına göre Türkiye’nin en gözde üniversitelerinin yeni mezunları, en çok eğitim aldıkları alanda çalışmak istese de rotayı, akademik kariyere çevirenler de yok değil.
Krizin işgücü piyasası üzerindeki tedirgin edici etkisi hem çalışanları hem de şu an işsiz olan kesimi umutsuzluğa sürüklüyor. Çalışanlar iş kaybetme korkusu yaşarken, iş arayanlar da küçülmekte olan bir ekonomideki istihdam daralmasının sıkıntısını çekiyor. Bu ortamda gelecek kaygısı yaşayan bir başka kesim de, kariyerlerine böylesine olumsuz bir ortamda adım atacak olmanın mutsuzluğunu omuzlarında taşıyan üniversite gençliği. Mezuniyet sonrası iş bulamama kaygısı, şirketlerden gelen iflas ya da tensikat haberleriyle pekişirken gençler geleceklerini garanti altına almanın yollarını arıyor.
TNS Piar’ın 1 Haziran- 2 Temmuz 2009 tarihlerinde gerçekleştirdiği “İşverenin Seçimi (Employer of Choice)” araştırmasının sonuçları da tablonun iç karartıcılığını açık seçik ortaya koyuyor. Üniversitelerin üç ve dördüncü sınıfında okuyan, yüksek lisans ya da doktora yapan öğrencilerin iş hayatına dair beklentilerini ve tercihlerini anlamak üzere tasarlanan araştırmaya göre gençlerin yaklaşık üçte biri, iş hayatına atılmaya hazır hissetmiyor kendini. Ağırlıklı olarak İstanbul Teknik Üniversitesi, ODTÜ, Boğaziçi, Marmara, İstanbul, Koç, Sabancı, Bilkent, Bilgi, Ege, Yıldız Teknik ve Dokuz Eylül Üniversitesi öğrencilerinin katıldığı çalışmada, gençlerin yüzde 27’si mezun olduktan sonra yüksek lisans yapmayı hedefliyor.
Toplam 816 kişinin yer aldığı araştırmada gençlerin yüzde 54’ü çalışmak istedikleri firmayı değil, sektörü seçiyor. Çalışacakları departman ve bölümünde oldukça önemli olduğunu düşünen üniversite gençliğinin şirket tercihinde yüksek maaş ve sosyal haklar, yüzde 32’lik oranla ilk sırada yer alırken bunu yüzde 22 ile iş garantisi, yüzde 16 ile de yükselme imkanı takip ediyor. Ayrıca şirketlerin çalışma ortamı, işverenin çalışanlarıyla nasıl bir ilişki kurduğu da öğrenciler tarafından merak edilen başlıca konular arasında.
Şirketler kendilerini ‘iyi’ anlatmalı
İlk kez gerçekleştirdikleri bu araştırmayla öğrencilerin zihinlerindeki şirketlerin kurumsal itibar düzeylerini ölçmeyi amaçladıklarını söyleyen TNS Piar Pazarlama Direktörü İnci Samimi, şirketlere de nitelikli iş gücünü çekmek ve doğru marka vaatlerini oluşturma konusunda yardımcı olmayı hedeflediklerini belirtiyor. “Firma bilinirliği, kurum itibarı, öğrencilerin mezuniyet sonrası planları ve krizin öğrencilerin iş bulma ve istihdam konularındaki düşüncelerine etkisini ortaya koymaya çalıştık” diyen Samimi, şirketlere de öneride bulunuyor: “Tanıtım ve iletişim faaliyetlerinde şirketin imajı kadar sektörün durumu ve geleceği hakkında da bilgi verilmeli. Ayrıca rekabet avantajı sağlayacak çalışma ortamı, insan ilişkileri gibi duygusal faktörler de anlatılmalı.”
İş az, talep çok!
Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik durumun iyi olmadığını düşünen gençler, önümüzdeki altı ayda -az da olsa- pozitif yönde ilerleme olacağını ümit ediyor. Kriz ortamında “mevcut işlerin talebi karşılamadığını” söyleyen yüzde 63’lük kesim, yakın gelecekte de bu durumun devam edeceği görüşünde. Gençlerin yüzde 20’si mezuniyet sonrası istediği sektör ve şirkette iş bulacağına inanmıyor. Yüzde 62’si herhangi bir alanda çalışmaya başlayacağını düşünürken bu konuda kararsız olanların oranı ise yüzde 18.
Ancak krize rağmen en çok çalışılmak istenilen sektörlerin başında finans, bilişim, holding, IT geliyor. Sonuçlara göre en popüler departmanlar ise mali işler ve finans, planlama, Ar-Ge, halkla ilişkiler, müşteri ilişkileri, İK ve üretim. Firma bilinirliğinin de ölçüldüğü araştırmada, gençlerin ilk akıllarına gelen şirketler arasında Koç Holding yüzde 16’lık oranla birinci, yüzde 12 ile Arçelik ikinci, yüzde 11 ile Turkcell ise üçüncü sırada yer alıyor.
Yetkinliklere göre seçim
Araştırma sonuçlarını yorumlayan Management Centre Türkiye Genel Müdürü Tanyer Sönmezer, üniversitelerle iş dünyasının birbirinden kopuk olmasından dolayı birçok gencin çalışma hayatına atılmaktan korktuğunu vurguluyor: “Bilmediklerinden çekiniyorlar. Dolayısıyla da daha tanıdık olan akademik hayata yöneliyorlar” diyor. Gençlerin hayal kırıklığına uğramamaları için sektör ve departman seçiminden önce kendi yetkinliklerini iyi analiz etmeleri gerektiğinin altını çizen Sönmezer, kararlarını popüler kültürün etkisiyle vermemeleri gerektiğini söylüyor ve ekliyor: “Kısa vadede yüksek gelir elde etmek yerine kendilerine uzun vadede yatırım yapacak şirketlere yönelsinler.”
Msearch Kurucu Ortağı Barbaros Eneç ise okudukları bölümün üzerine işletme alanında yüksek lisans yapmayı düşünenlere, mezuniyet sonrası en az üç yıl bir şirkette çalışmalarını öneriyor. Gençlere “iş tecrübesini cebinize koyun sonra yolunuza devam edin” çağrısında bulunan Eneç, mühendislik yapmak isteyenlere ise ara vermeden akademik eğitimlerine devam etmelerini tavsiye ediyor.
NE DEDILER
Jale BENGİLER / Exelect İşe Alım, Genel Müdürü
İş hayatı önce gelmeli
Ülkemizde staj süreçleri çok sağlıklı ilerlemiyor. Bu nedenle öğrencilerin kısa zamanda sektörün ve şirketin ihtiyaçlarını anlayıp özümsemeleri zorlaşıyor. Çalışacağı sektörü tam anlamıyla tanımadan, kendi yetkinliklerini keşfetmeden eğitim aldığı ya da farklı bir alanda yüksek lisans yapması da kişiyi iş hayatından uzaklaştırıyor. Dolayısıyla yeni mezun gençlere, bir an önce iş hayatına atılmalarını tavsiye ediyorum. Önce nerde çalışmak istediklerine karar versinler, işi öğrensinler sonra eğitimlerine devam etsinler. Çünkü hangi doğrultuda çalışmak istediklerini doğru tespit etmeden yüksek lisans yapmaları onlar için sadece zaman kaybı olacak.
Derya ÇETİN / İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi 3’üncü sınıf öğrencisi
Eğitimini aldığım işi yapacağım
Krizden her sektör etkilense de, önümüzdeki iki yılda koşulların düzeleceğini düşünüyorum. Bu nedenle işe alımların olacağına inanıyorum. Muhasebe ağırlıklı dersler gördüğüm için hedefim, denetim alanında çalışmak. Dördüncü sınıfta part – time da olsa sektörle ilgili bir şirkette çalışmak niyetindeyim. Ancak planlarım tutmazsa yüksek lisans yapabilirim.
Muhammed Atilla SEVİM / Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Endüstri Mühendisliği Bölümü 4’üncü sınıf öğrencisi
İş bulabileceğimi düşünüyorum
YTÜ Yönetim ve Finans Kulübü’nün Başkanlığını yürüttüğüm için çok sayıda şirket ve yöneticiyle zaman zaman bir araya geliyorum. Düzenlediğimiz aktiviteler ve bugüne kadar beş şirkette yaptığım stajlar sayesinde iş hayatına kolay adapte olacağım kanaatindeyim. Özellikle bilişim ve stratejik planlama departmanlarında görev almak istiyorum. İş başvurusu yaparken çalışma koşullarına, maaşa ve sektörün geleceğine dikkat ediyorum.