İddialara göre, reyting şirketleri ölçümiçin evlerine cihaz yerleştirilen deneklerin listesini yapımcılara verdi. Yapımcılarsa deneklere ulaşıp para karşılığında kendi dizilerinin izlenmesini sağladı.
Türkiye genelinde reyting ölçümlerinde usulsüzlük yaparakmilyonlarca lira haksız çıkar sağladıkları iddiasıyla reyting ölçümşirketleri AGB ve TNS yöneticileri ile ünlü dizi yapımcılarına operasyon yapıldı.Üsküdar Cumhuriyet Savcılığı’nın talimatıyla başlatılan operasyon kapsamında 4 kişi gözaltına alınırken 9 kişi de şüpheli sıfatıyla adliyeye çağrıldı.
Reyting ölçümşirketleri ile ünlü dizi yapımcılarının ev ve işyerleri arandı. AGB’nin üretim Müdürü Hilmi Berköz ile eski çalışanı olan ve diğer reyting ölçümşirketi TNS’nin şimdiki Finansal İşler Sorumlusu Celal OrçunKöktuna, Bilişimİnovasyon Şirketi Sahibi Uğur Akkuş,Uyumsoft Bilgi Sistemleri Çalışanı Selçuk Alkaş gözaltına alındı. Ankara’da ise Mehmet A. ile Selçuk A, Uğur A. ve Doç. Dr. Uğur Ç gözaltına alındı.
İZLENME ORANLARI ŞÜPHELİ
Reyting deneklerinin listelerini ele geçirdikleri gerekçesiyle dizi yapımcılarıHüseyin Can Tanrıyar, İlker İnanoğlu, Kerem Çatay, Mehmet Fatih Aksoy, Erol Avcı, Yusuf Timur Savcı ve AGB kurucusu İsmail Hayri Cem’in ev ve işyerlerinde arama yapıldı.
BAĞIMSIZ OLMASI GEREKİRKEN
Soruşturmada reyting ölçümşirketlerinin yöneticileriyle ilgili önemli usulsüzlüklerin günyüzüne çıkarıldığı belirtildi. Reyting ölçün işini 1989’dan beri AGB yürütürken, AGB’nin evlere cihaz yerleştireceği deneklerin listesini belirleme işini ise OTS firmasının gerçekleştirdiğine dikkat çekildi. İki şirketin birbirinden bağımsız olması gerekirken AGB’nin üretimMüdürüHilmi Berköz’ün denekleri belirleyen OTS firmasının ortağı olduğu belirlendi. AGB içinde deneklerin evlerine cihaz yerleştiren teknisyenler ile tümdenek listelerinden sorumlu olarak faaliyet yürüten Berköz’ün daha sonraOTS’ye ortak olduğu anlaşıldı.
İSTENMEYEN DENEK TEMİZLENDİ
Berköz’ün deneklerin evlerini bizzat ziyaret ettiği ve kendi fikri yapısına uygun denekleri seçerek listeye alınmasını sağladığı iddia edildi. Ayrıca Berköz’ün yaklaşık 2 bin 400 kişilik listede beğenmediği denekleri her yıl yapılan yüzde 20’lik değişimkapsamında temizlediği öne sürüldü. Berköz’ün bu işi tek başına yapmadığı belirtilirken, AGB’nin kurucularından İsmailHayri Cem’in de listeleremüdahalede bulunarak istemediği isimlerin listeden çıkarılmasını sağladığı da iddia edildi.
iKi ŞiRKET ORTAK HAREKET ETMiŞ
Soruşturma önemli bir ayrıntıyı, 2011’deki reyting ölçümşirketi değişikliğinin aslında sektörde hiçbir şeyi değiştirmediğini gözler önüne serdi. AGB’nin 1989’dan beri tek başına yürüttüğü reyting ölçümişlerini ilk kez 2011’de TNS’ye devretmiş olmasımedyada ‘AGB’nin tekeli yıkıldı’ şeklinde algılanmıştı. Ancak yapılan araştırmada bu iki şirketin 2005’te yapılan bir sözleşmeyle ortak hareket ettiği tespit edildi. Operasyonda gözaltına alınan reyting ölçümşirketi TNS’nin Finansal İşler Sorumlusu Orçun Köktuna’nın daha önce AGB şirketinde Finans ve idaremüdürü olarak çalıştığı belirlendi. Reyting ölçümlerinin TNS tarafından ölçüleceğinin belli olmasının ardından Köktuna’nın AGB’den TNS’ye geçerek burada yönetici olduğu anlaşıldı.
Denek listeleri yapımcılara gönderildi!
Medyadan gelen baskıların artması üzerine 2011 yılında reyting ölçümü için yapılan ihaleyi kazanan TNS firmasında usulsüzlüklerin sürdüğü belirtildi. İhaleden bir süre sonra denek listelerinin yapımcıların elinde dolaştığına dair söylentilerin ayyuka çıkması üzerine yapılan araştırmalarda, TNS yöneticilerinden Celal Orçun Köktuna’nın denek listelerini televizyonlarda yayınlanan birçok ünlü dizinin yapımcılarınamail olarak gönderdiği tespit edildi.
Polisin, 2011 Eylül ayında Köktuna tarafından yapımcı firmalara listelerin yollandığını belirlediği öğrenildi. Buna göre denek listelerinin Ay Yapım’ın sahibi Kerem Çatay’a, Med Yapım’ın sahibi Fatih Aksoy’a, TMC Yapım’ın sahibi Erol Avcı’ya, TIMS Production’ın sahibi Timur Savcı’ya yollandığı anlaşıldı. Köktuna’ya “Ticari sırrın ifşası, kişisel verileri hukuka aykırı ele geçirme ve haksız rekabet” suçlamaları yöneltildi.
Yapımcıların, TNS yöneticisi Celal Orçun Köktuna tarafından kendilerine listesi gönderilen deneklerle temasa geçmek için hiç vakit kaybetmedikleri anlaşıldı. Deneklere ulaşan dizi yapım şirketlerinin kendi dizilerini izlemeleri karşılığında para verdiği öğrenildi. Reytingler üzerindeki bu oyunlarla reklam veren şirketlerin de büyük bir dolandırıcılık vurgunuyla karşı karşıya olduğu ortaya çıktı.
YAPIMCI ÇOBANOĞLU’NA AĞIR SUÇLAMA
Operasyon kapsamında gözaltına alınan bir isme yöneltilen suçlamalar dikkat çekti: Başak Yapım ve Çağla Yapım’ın sahibi Selçuk Çobanoğlu… Esra Özmen’le Her Sabah, İnce İnce Yasemince, Sürpriz, Haber Magazin ve Ayrılık gibi dizilerin yapımcılığını üstlenen Çobanoğlu’na, ‘Ticari sırrın ifşası, kişisel verileri hukuka aykırı ele geçirme, haksız rekabet ve dolandırıcılık’ suçlamaları yöneltildi. Deneklere illegal yollardan ulaşarakmenfaat teklif ettiği öne sürülen Çobanoğlu’nun yakın ilişkisi olduğu Esra Özmen’le birlikte denek evlere hediye gönderdiği belirtildi. Çobanoğlu’nun denek evlere her ay 200 TL yollattığı savcılık incelemesinde tespit edildi.
Her şeyi anlatacağım
Televizyon programı yapımcısı Can Tanrıyar, operasyonla ilgili yaptığı açıklamada, "Çok doğru bir operasyon bu. Arkasından çok şey çıkacak. Bunları yarın öbür gün anlatacağım. Bu konuda ne biliyorsak paylaşacağız. Elimdeki çok önemli bilgileri polisle paylaşacağım. Gecikmiş bir operasyon" diye konuştu.
GEÇ KALINMIŞ BİR OPERASYON
Televizyon eleştirmeni Bekir Hazar da gözaltıları ‘geç kalınmış ve hayırlı bir operasyon’ olarak değerlendirdi. Operasyon çerçevesinde sürpriz birtakım gelişmelerin yaşanabileceğini belirten Hazar, "Elimde deneklerin adresleri var, bana geliyor, diyen sanatçı İbrahim Tatlıses’ten tutun da denek adreslerinin maillerde dolaştığı, sarı zarflarla kapılara bırakıldığını biliyoruz" ifadelerini kullandı.
‘Acun Medya’da arama yok’
Yapımcı Erol Köse, dün İstanbul Adliyesi’nde Başsavcıvekili Fikret Seçen ile görüştü. Köse, önceki gün twitter hesabında Acun Ilıcalı ile ilgili iddialarda bulunmuştu. Bu nedenle Köse’nin, haksız kazanç sağladıklarını iddia ettiği kişi ve şirketlerle ve özellikle de Acun Medya ile ilgili belgeleri savcılığa teslim ettiği iddiaları ortaya atıldı. Ancak görüşmenin ardından Köse’nin reyting operasyonu kapsamında değil, başka bir konuda görüşme yaptığı ve Seçen’e herhangi bir bilgi veya belge vermediği kaydedildi. Öte yandan Acun Ilıcalı da kendisine ait Acun Medya adlı şirkette polisin herhangi bir arama yapmadığını kaydetti.
Haklı çıktık
TRT Genel Müdürü İbrahim Şahin, reyting ölçüm şirketleri ve bazı yapım firmalarına yapılan operasyonun kendisini haklı çıkardığını söyledi. Şahin, "Biz bugün hukukun işlettiği mekanizmayı 3 yıl önce söylemiştik. Tarih gösterdi ki bizim 3 yıl önce söylediğimiz tüm iddialar tek tek gerçekleşti" dedi.
Şahin, "3 yıl öncesinin gazete sayfalarına bakın, bize inanmayanlar, abarttığımızı düşünenler, hatta dalga geçenler oldu. Ama gel gör ki tüm gerçekler ortada. Bizim iddiamız Türkiye’deki ölçüm sisteminin yanlış olduğuydu. Bu yanlışlığı Rekabet Kurulu’ndan sonra savcılık mahkeme ve polis de kabul etti" şeklinde konuştu.
3 milyar dolarlık reklam pastası
Reytinglerin televizyon kanallarının reklam gelirlerinin belirlenmesinde temel ölçü alındığını ifade eden uzmanlar, reytinglerin düşük olması durumunda televizyon kanallarının reklam gelirlerinde ciddi oranda düşüş olduğunu kaydediyor. Türkiye’de televizyon reklamcılığı pastasının yıllık 3 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.
Yüksek reyting alan televizyon kanallarının reklam gelirleri astronomik oranda yükselirken, ‘izlenme oranı düşük gösterilen’ kanalların gelirleri ise bir hayli düşüyor. Uzmanlar 30-40 kişilik deneğin isimlerini belirleyip, onları yönlendiren kanal veya yapımcının reklam gelirlerinin 3-4 kat artış sağlayabildiğine işaret ediyor. Reytinglerin inandırıcılığını kaybetmesi üzerine Ocak 2010’da TRT, AGB-TİAK sisteminden çıktığını açıklamıştı.
Soruşturma kapsamında Fatmagül’ün SuçuNe, MuhteşemYüzyıl, Aşk-ıMemnu, Yaprak Dökümü, Adını Feriha Koydum, Ezel, Kavak Yelleri, Küçük Sırlar, Kuzey Güney, Bizim Yenge, Bir İstanbul Masalı, Umutsuz Ev Kadınları, Doktorlar, Karadağlar, Hırsız Polis, Arka Sokaklar ve Binbir Gece dizilerinin izlenme oranlarının şüpheli duruma düştüğü belirtildi.
AY YAPIM
Süren dizileri
* Fatmagül’ün Suçu Ne?
* Kuzey Güney
* Al Yazmalım Süren dizileri
Eski dizileri
* Yaprak Dökümü
* Aşk-ı Memnu
* Ezel
MED YAPIM
Süren dizileri
* Umutsuz Ev Kadınları
* Adını Feriha Koydum
Eski dizileri
* Karadağlar
TIMS PRODUCTION
Süren dizileri
* Muhteşem Yüzyıl
Eski dizileri
* Küçük Sırlar
* Melekler Korusun
* Kavak Yelleri
* Es-Es
TMC YAPIM
Süren dizileri
* Bizim Yenge
* Bir Çocuk Sevdim
Eski dizileri
* Binbir Gece
* Canım Ailem
* Aşk ve Ceza
* Kapalıçarşı
* Bir İstanbul Masalı
* Aliye
* Beyaz Gelincik
* Bıçak Sırtı
DENEKLERİ TEK KİŞİ BELİRLİYOR
1989’dan beri reyting ölçüm işini AGB yaparken evlerine cihaz yerleştireceği denek listesini belirleme işini ise OTS isimli firma yürütüyor. AGB’nin deneklerini belirleyen OTS firmasının ortağı Hilmi Berköz. Berköz, aynı zamanda AGB şirketinin üretim müdürü. Berköz’ün deneklerin evlerini bizzat ziyaret ettiği ve fikri yapısına uygun denekleri seçerek listeye alınmasını sağladığı iddia ediliyor. Berköz’le ilgili diğer iddia ise; yaklaşık 2 bin 500 kişilik listede beğenmediği denekleri her yıl yapılan yüzde 20’lik değişimler kapsamında temizlediği şeklinde.
Reyting ölçümü ile ilgili sistemin değişmesi için baskılar artınca 2011 yılında ölçüm için yapılan ihaleyi bu kez TNS adlı diğer reyting şirketi kazandı. Bir süre sonra denek listelerinin yapımcıların elinde dolaştığına dair söylentiler ayyuka çıkınca, yapılan araştırmalarda TNS şirketi yöneticilerinden Celal Orçun Köktuna’nın denek listelerini televizyonlarda yayınlanan pek çok ünlü dizinin yapımcılarına mail olarak gönderdiği öğrenildi. Listelerin 2011 Eylül ayında Köktuna tarafından Kerem Çatay (Ay Yapım), Fatih Aksoy (Med Yapım), Erol Avcı (TMC Yapım) ve Timur Savcı (Tims Production) gibi kişilere yollandığı belirlendi.
Haber 7