Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK), ulusal karasal sayısal televizyon yayın lisansı sıralama ihalesinin ilk gününde, genel yayın türünde HD yayın yapma lisansı alan 8 yayıncı kuruluş ile bu kuruluşların kumanda üzerindeki sıralamaları belirlendi. Türkiye, 2015 yılının ortasına kadar dijital yayına geçiş sürecini tamamlayacak. Tek frekanstan yayın imkanı sağlayan bu gelişme sektörü nasıl etkileyecek?
Televizyon ve radyolara frekans tahsisi amacı ile çıkarılan Radyo ve Televizyon Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunu’na göre 2015 yılının basında dijital karasal yayına geçmek zorunda olan Türkiye’de bu değişimle birlikte yayıncılık, iletişim ve haberleşme sektöründe pek çok yenilik olacak. Karasal sayısal yayıncılık ya da bir başka deyişle dijital karasal yayına geçiş süreci İstanbul’da yapılan deneme yayınlarla başlayacak ve 2013 yılının Mart ayında Karasal Sayısal TV Sıralama İhalesinin yapılmasıyla devam edecek, ihale sonrası deneme yayınları büyük şehirler başta olmak üzere Türkiye’nin her yerinde yapılacak. Karasal sayısal yayıncılığa geçişte yayın kuruluşlarını ilgilendiren tüm alt yapı yatırımlarını ve deneme yayınlarına ilişkin operasyonları Televizyon Yayıncıları Derneği üyesi ulusal televizyon kanalları tarafından kurulan verici tesis ve işletim şirketi Anten A.Ş yürütecek. İstanbul’da 25. kanalda başlatılmaşı planlanan deneme yayını önemli bir aşama olacak. 2013 yılından 2015 yılının Haziran ayına kadar olan aralıkta ise paralel yayın dönemi yaşanacak ve aynı anda hem karasal sayısal yayın, hem de karasal analog yayın yapılacak. 2015 yılının Haziran ayında karasal analog yayınlar sonlandırılacakve böylelikle karasal sayısal yayına tam geçiş sağlanmış olacak.
Yayınların kalitesi artacak
Dijital karasal yayına geçiş süreci planlı bir şekilde ilerleyecek. 2014′e kadar yapılacak çalışmalar ile birlikte 23′ü ulusal olmak üzere toplam 252 televizyon ve 36′sı ulusal olmak üzere toplam 1.090 radyonun frekans tahsisleri yapılmış olacak. Akıllardaki asıl soru ise bu geçişin yayıncıların, TV izleyicilerinin ve mobil operatörlerin hayatlarında neleri değiştireceği. Öncelikle yayın standartları değişecek. Çünkü karasal sayısal yayın standartları, sayısal yayıncılıkta en son teknoloji olan DVBT-2 ve MPEG-4 olarak belirlenmiş durumda. Böylece izleyicilere sunulan yayınların kalitesi artacak ve bu yayınlar yayın kuruluşlarının tercihlerine ve alt yapı olanaklarına göre yüksek çözünürlüklü veya standart çözünürlüklü olarak izlenebilecek. RTUK tarafindan hazırlanan karasal sayısal TV frekans planı ile karasal sayısal yayıncılığa geçildiğinde bugün yaşanan karasal analog TVyayınlarına erişim sorunu ortadan kalkmış olacak ve Türkiye nüfusunun en az yüzde 70′ine karasal sayısal yayınlar iletilebilecek. Anten AŞ sayesinde bütün yayın kuruluşları aynı anten kulesini kullanacak. Böylece kurulum ve işletim maliyetleri minimize edilecek. Karasal analog yayınları iletmeye yarayan eski anten direkleri karasal sayısal yayıncılığa geçiş tamamlandıktan sonra devre dışı kalacak. Şehirlerde görsel kirliliğe neden olan bu direkler daha sonra sökülecek. Kapasite darlığı nedeniyle daha önce izlenemeyen kanallar da izlenebilir hale gelecek.
Tüketiciler yeni alıcı ya da televizyon alacak
Televizyon izleyicilerinin de değişime uyum sağlaması gerektiği ortada. RTÜK’ten yapılan açıklamalarda RTUK Başkanı Davut Dursun tüketicilerin mağdur edilmemesi gerektiğini özellikle vurgulayarak sürecin onlar için nasıl işleyeceğini şu sözlerle anlattı, “İşin en önemli tarafı izleyiciler tarafindan sayısal yayıncılık formatında yapılmış olan yayınların evdeki televizyon alıcıları ile alınabilmesi meselesidir. Televizyon alıcılarının ve set üstü cihazların teknik özelliklerinin belirlenmesi gerekiyordu. Ülkemizde hem mevcut olan televizyon üreticileri ile hem ithalatçı firmalarla hem de dünyada belli başlı önemli televizyon üreticileri ile bu standartların oluşturulmasında ciddi bir işbirliğine gidildi. Artık bundan sonra Türkiye’de yapılacak olan sayısal yayınları alabileçek nitelikte televizyonların hangi televizyon oldukları konuşu belirlenmiş bulunuyor. Tüketici bir televizyon almak istediği zaman piyasaya gittiğinde acaba hangi televizyon sayısal yayınları alabilecek nitelikte bunu öğrenmesi gerekiyor.
Ancak sayısal yayına geçildiğinde ülkedeki tüm televizyonların yenilenmesi tabii ki imkansız. Bu nedenle “set top box” adı verilen set üstü cihazlar kullanılacak. Karasal sayısal yayınları izlemeye imkan veren en son teknoloji televizyon alıcılarının, RTÜK tarafindan belirlenen özelliklere uygun olup olmadıkları ise kurulacak test merkezinde denetlenecek. Uygun bulunanlar onaylanıp yine özel bir logo basıldıktan sonra piyasaya sunulacak ve böylece tüketiciler mağdur olmayacak.
Dijital Karasal Yayın Yayıncılar için;
• Yayın standartları değişecek ve yayınların kalitesi artacak.
• Karasal analogTVyayınlanna erişim sorunu ortadan kalkacak.
• Anten AŞ sayesinde bütün yayın kuruluşları aynı anten kulesini kullanacak. t Kapasite darlığı nedeniyle daha önce Izlenemeyen kanallar izlenebilir hale gelecek.
• Yayıncılar kendilerini nerede, ne zaman ve kaç kişinin izledikleri bilgisine çok rahat ulaşabilecekler.
İzleyiciler için;
• Tüketicilerin sayısal yayınları alabilecek nitelikte televizyonlara sahip olması gerekecek.
• Televizyonlarını degiştirmeyen tüketiciler ise “set top box” adı verilen set üstü cihazları kullanacak.
Mobil operatörler için;
• Mobil cihazlar için de daha az maliyetle geniş seçenekli TV izleme imkanı doğacak.
• İş dünyasi için hücresel bazlı reklam-tanıtım imkanı sağlanacak.
• TV yayınları mobil kullanıcıların hayatına çok daha kolay ve hızlı etkileşim sağlayacak.
• Mobil cihazdan dinleyebildigimiz radyolar gibi, TV de mobilite kazanacak.
Dijital karasal yayına geçiş ile Türkiye globalleşme yolunda da bir adım atmış olacak. Bu yeni teknolojinin hayatımıza neler katacağını ve neleri değiştireceğini zaman gösterecek.
Campaign Türkiye Dergisi Eylül 2012