Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Yönetim Kurulu Başkanı Harun Çallı, sütte arz fazlası olduğunu belirterek, ”Tarım Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığının verdiği destek sayesinde Türkiye ilk defa yurt dışına süt tozu ihracatı yapacak. 30 Haziran’a kadar minimum 10 bin ton civarında ihracat yapılması bekleniyor” dedi.
ASÜD tarafından bu yıl ikincisi hazırlanan ”2010 Dünya ve Türkiye Süt Endüstrisi Raporu”, Dünya Süt Günü’ne yönelik düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı.
Çallı, toplantıda yaptığı konuşmada, kayıt altına alınmış inek sütünde yüzde 58 gibi bir orana ulaşılmış olmakla birlikte, kayıt dışılığın sektörün en önemli sorunlarından biri olmaya devam ettiğini söyledi.
TÜİK verilerine göre entegre süt işletmeleri tarafından 2011’in Ocak, Şubat ve Mart aylarında, 2010’un aynı aylarına göre sırasıyla yüzde 13,7, yüzde 11 ve yüzde 5,5 oranlarında daha fazla süt toplandığına işaret eden Çallı, mart ayı alımının ise bir önceki ayın yüzde 15 üzerinde gerçekleştiğini belirtti.
Çallı, ”Satışların düşme eğiliminde olduğu bu aylarda yüksek oranda alımların devam etmesi, sanayinin sektöre sahip çıktığını göstermesi yanında, yapılan suçlamalara da anlamlı bir cevap niteliğindedir” dedi.
ASÜD olarak iç tüketimin ve ihracatın artırılması gerektiğini düşündüklerini dile getiren Çallı, şunları kaydetti:
”İç tüketimdeki sıkıntımız, içme sütü başta olmak üzere, kişi başına tüketimin düşük olmasıdır. Tüketim artışı henüz nüfus artış oranını bile yakalayabilmiş değildir. İç tüketimin artırılması için öncelikle çocuklarımıza yönelik projeler uygulamalıyız. ‘Okul Sütü’ uygulaması bu konudaki en etkili uygulamadır. Ülkemizde de vakit geçirmeden, birkaç yılı içine alacak şekilde ve mümkün olduğunca geniş kapsamlı olarak planlanarak uygulamaya geçilmelidir.”
BRÜKSEL MERKEZLİ BİR LOBİ ŞİRKETİ İLE ANLAŞTIK
Harun Çallı, 12,5 milyon tonu aşan üretim büyüklüğü dikkate alındığında, ihracatın çok düşük seviyelerde olduğuna işaret ederek, bu sorunu aşabilmek için Nisan 2010’da ”Türkiye süt ve süt ürünleri sektörünün AB pazarına girişinin desteklenmesi” projesini başlattıklarını anımsattı.
Çallı, şunları belirtti:
”AB üyesi ülkeler 2001 yılından beri Türkiye’den süt ürünleri almıyor. En önemli gerekçe olarak da çiğ sütün elde edildiği hayvanların sağlık kriterlerinin AB sağlık kriterlerini karşılamadığını öne sürüyorlar. Elbette siyasi ve ticari engeller de var. Buna karşılık denetim raporlarında, ziyaret edilen sanayi kuruluşlarının hepsinin çok yüksek standartlarda olduğu yazılı. Sorunu bir bütün olarak ele aldık. öncelikle Brüksel merkezli bir lobi şirketiyle anlaştık. Proje liderliğini Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilileri üstlendi. Proje, Brüksel’de Avrupa Komisyonu yetkilileriyle de masaya yatırıldı ve yol haritası konusunda kendilerine bilgi verildi. Bir yıldır süren çalışmalar Mart ayında yeni bir sürece girdi. Bundan sonraki aşamada verilen eğitimler ve dağıtılan dokümanlar çerçevesinde her işletme kendini AB standartlarına uyumlu hale getirecek. Bakanlık yetkililerinin yapacağı ön denetimlerin ardından da Avrupa Komisyonu yetkilileri nihai denetimler için davet edilecek. İnşallah 2012 Dünya Süt Günü’nde sektörümüz için AB kapılarının açıldığı müjdesini vermek üzere tekrar bir araya geliriz ve bu günü hep birlikte ‘Süt Bayramı’ olarak kutlarız.”
SÜT ÜRETİMİ BUNDAN SONRA ARTACAK GİBİ GÖRÜNÜYOR
Konuşmasının ardından basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Çallı, yem fiyatlarının yüzde 50 civarında artmasına karşın, bunun süt fiyatlarına çok etki etmediğini belirterek, ”Hayvancılığa verilen destekten dolayı Türkiye’ye ciddi bir inek girdisi var. Önemli bir arz fazlalığı olduğu için fiyatlar çok etkilenmedi. Raflardaki pik fiyatlar olarak genelde 1 kilo sütün 1,35 gibi fiyatı var” dedi.
Çallı, Tarım Bakanlığının arz fazlalığı nedeniyle aradaki farkı ödeyerek yurt dışından gelen 18 bin ton süt tozunun gelmesini önlediğini, buna ilaveten Dış Ticaret Müsteşarlığının süt tozunun yurt dışına ihracatı için destek verdiğini belirtti. Çallı, Tarım Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığının verdiği destekler sayesinde Türkiye’nin ilk defa yurt dışına süt tozu ihracatı yapacağını, 30 Haziran’a kadar minimum 10 bin ton civarında ihracat yapılmasının beklendiğini, süt üretiminin bundan sonra artacak gibi göründüğünü kaydetti.
Bu desteğin bütün süt mamullerine verilmesini istediklerini, bu şekilde ihracatın 4 misline çıkacağını ifade eden Çallı, fakat bu konuda başarıya ulaşamadıklarını söyledi.
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ İHRACATI 169 MİLYON DOLAR OLDU
Rapora göre, 2009 yılında dünyada toplam süt üretimi 703 milyon ton olarak gerçekleşti. Türkiye’de ise süt üretimi yüzde 2,44’lük artış göstererek, 12,5 milyon ton oldu.
Türkiye’de süt üretiminin yüzde 92,36’sı inek sütü, yüzde 5,85’i koyun sütü, yüzde 1,53’ü keçi sütü, yüzde 0,26’sı da manda sütünden oluşuyor.
Dünyada üretilen sütün yüzde 53’ü modern süt işletmelerinde işletilirken, bu oran AB’de yüzde 94 seviyesinde.
Türkiye’de ise yüzde 40’ın üzerinde kayıt dışılık söz konusu. Modern süt işletmeleri tarafından işletilen süt miktarının toplam süt üretiminin yüzde 40’ından, entegre süt işletmeleri tarafından toplanan sütün ise yüzde 70’inden fazlasını oluşturduğu tahmin ediliyor.
2009 yılında dünyada kişi başına süt tüketimi süt eşdeğeri olarak 103 kilo olurken Türkiye’de 173 kilo olarak gerçekleşti.
Türkiye’de süt ve süt ürünleri ihracatı 2009’da 142 milyon dolar olurken, 2010’da yaklaşık 169 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’den 94 ülkeye süt ve süt ürünleri ihracatı yapılıyor. 2010 yılı itibariyle Türkiye’nin süt ürünleri ithalatı da 147 milyon dolar oldu.
Türkiye’de çiğ süt fiyatlarında 2009’da yüzde 5,79’luk bir düşüş yaşanırken, 2010’da yüzde 32,98’lik artış oldu.
Rapora göre, Türkiye’de 2 bin 225 süt işletme tesisi bulunuyor. Entegre süt işletme tesisleri tarafından toplanan süt miktarı da 2010’da 6,745 milyon ton oldu.
AA