TÜİK’in önceki gün açıkladığı büyüme rakamlarında toplam geliri oluşturan hanehalkı tüketimleri yerinde sayarken yatırımlar yüzde 3,8 düşüş gösterdi. Buna karşılık devletin harcamalarındaki yüzde 7,6’lık artış sayesinde büyüme verileri ancak yüzde 1,6 olabilmişti. Kamu harcamalarındaki artışın hangi kalemlerden kaynaklandığını inceledik. Ortaya dökülenler halkın vergilerinin kimlerin cebine girdiğini gösteriyor.
2014 yılından itibaren Amerikan Merkez Bankası (FED) ‘nın, faizleri arttırma kararı Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin riskini arttırdı. FED ile beraber peyderpey faiz arttırımına giden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası böylece Türkiye’ye giren sıcak paranın kaçmasına engel olmaya çalıştı. Ancak faize duyarlılığı yüksek olan özellikle inşaat gibi sektörler bu süreçte ciddi zarar gördüler. Faizlerdeki artış parası olan varlıklı kişilerin konut alacağı yerde paralarını faizde değerlendirmelerine sebep olurken aynı zamanda kredi ile konut alan yurttaşlar da artan faizler yüzünden kredi çekmez oldular. Böylece 2018 yılında inşaat sektörü yüzde 5,3 küçüldü.
Halkın cebinden cansuyu
Öte yandan inşaat sektörü AKP dönemi boyunca korundu, kollandı. Özellikle büyük müteahhitlerin kârlarının azalmasına dayanamayan öte yandan faizleri de indiremeyen AKP, çareyi garimenkul sermaye giderlerini arttırmakta buldu.
Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün ekim ayı raporuna göre, merkezi yönetim Ocak ila Ekim ayları arasında toplam 671 milyar lira para harcadı. Ocak ayında harcanan para yaklaşık 56 milyar iken, seçimlerin olduğu haziran ayında harcamalar yüzde 37 artış göstererek yaklaşık 77 milyar lirayı buldu. Öte yandan Ekim ayında yapılan toplam kamu harcaması 67,5 milyar TL olarak gerçekleşti. Peki harcamalardaki artış hangi kalemlerden kaynaklandı?
Fahiş artışların görüldüğü kalem daralan inşaat sektörünü de doğrudan ilgilendiren kalemler oldu. Örneğin, Ocak ayında gayrimenkul danışmanlık hizmeti veren firmalara ödenen tutar 17,3 milyar TL iken, ekim ayında bu tutar 54 kat artış göstererek 959,5 milyon TL’ye çıktı. Diğer yandan kamu kesiminin kiralama giderleri Ocak ayında 145,6 milyon TL iken ekim ayında bu tutar 213,2 milyon TL artışla 358,8 milyon TL’ye ulaştı.
2002’den bu yana kârını arttıran inşaat sektörü, mevcut kârını halk ile paylaşmazken, sektörün yaşadığı bunalım halkın vergileri ile telafi edilmeye çalışılıyor.
Artış oranları uçuk
Bütçe giderlerinde dikkat çeken tek veri bu da değil. Merkezi yönetimin kırtasiye alımları ocak ayında 19,2 milyon TL iken, ekim ayında bu tutar yaklaşık 14 kat artarak, 305,7 milyon TL’yi buldu. Dikkat çeken bir başka ayrıntı ise su ve temizlik malzemesi alımlarında yaşandı. Ocak ayında merkezi yönetim 34,6 milyon TL temizlik malzemesi alımı yaparken, ekim ayında bu rakam yüzde 271 oranında artarak 128,5 milyon TL’ye çıktı. Kamuoyunda çokça tartışılan hizmet binalarının kiralama gelirleri ise Ocak ayından Ekim ayına gelindiğinde neredeyse yüzde 100 artış gösteriyor. 2018’in ilk 10 ayında kamu kesimi hizmet binalarının kiralanması için toplam 902,9 TL para harcadı. Bu para ocak ayında 66 milyon lirası ocak ayında harcanırken, 126 milyon lirası ekim ayında gerçekleşti. Bu süre zarfında kamu kesimi taşıt kiralamak için 412,3 milyon TL para harcadı.
Kaynak: Birgün