Yargı vesayeti tartışılırken Danıştay‘dan eğitimle ilgili ilginç bir karar daha geldi. Danıştay 8. Dairesi, İstanbul Barosu’nun yaptığı gizli başvuru üzerine, üniversiteye girişteki 10 puanlık katsayı farkının yürütmesini oybirliğiyle durdurdu.
İstanbul Barosu, eski Yargıtay Başsavcısı Sabih Kanadoğlu‘nun yol göstermesiyle ‘eşit katsayı’ya da dava açmış, Danıştay kararı iptal etmişti. Bunun üzerine Yükseköğretim Kurulu (YÖK) 17 Aralık 2009’da adayların kendi alanında bir programı tercih etmesi halinde Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı‘nın 0,15, alanı dışında tercih yapması durumunda 0,13 katsayı ile çarpılmasını kararlaştırmıştı. Ancak bu düzenleme de Danıştay’dan geçemedi. Okulların ikinci döneme başladığı gün açıklanan kararın gerekçesi olarak YÖK’ün düzenlemesinin "hukuken geçerli bir sebebe dayanmadığı ve yargı kararlarını geçersiz kıldığı" gösterildi. Öğrencilerin psikolojisini altüst eden karar henüz Kurul’a tebliğ edilmezken, konunun 18 Şubat’taki YÖK Genel Kurulu’nda ele alınması bekleniyor. Zaman gazetesinin haberine göre, öğrencilere morallerini bozmama çağrısı yapan YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan, alternatif planlarının olduğunu söyledi.
10 puanlık katsayı farkının içlerine sinmediğini her defasında dile getiren YÖK yönetimi, mahkemeye gönderdiği savunmada, farklı katsayının iddia edildiği gibi ‘sembolik’ olmadığını vurguladı. Yeni sınav sisteminin uygulanmasının imkansız hale geldiğini bildiren YÖK, katsayı farkı belirlenirken Danıştay kararında belirtilen yönlendirme ve Anayasa’nın 13. maddesinde yer alan ölçülülük ilkesinin esas alındığını dile getirdi. YÖK, yargı kararları nedeniyle oluşan hukuki boşluğu gidermek için belirlediği farklı katsayı oranına ilişkin şunları kaydetti: "Yönlendirme amacıyla getirilen sınırlamanın bireyin yükseköğrenim hakkını ortadan kaldırmaması, istediği takdirde makul seviyede bir gayretle bu sınırlamayı aşabilmesine imkan verilmesi gerektiği, aksine bir yaklaşımın bireyi katlanamayacağı bir sorumluluk altına sokarak Anayasa’nın beşinci maddesine aykırılık teşkil edeceği, yasal kuralların ilgililerin farklı bir alanı tercih etmelerinin engellenmesi sonucunu doğuracak düzenlemeleri içermediği gibi meslek lisesi mezunlarına kendi alanlarından farklı bir alanda yükseköğrenim görmek istemeleri halinde de farklı katsayı uygulanacağına ilişkin bir düzenleme yer almadığı, farklı katsayı uygulamasının meslek liselerini olumsuz etkileyeceği, sınav sürecinin başladığı, kılavuzların hazırlandığı bu aşamada oluşacak değişikliklerin öğrencilerin başvurularında belirsizlik yaratacaktır."
Danıştay 8. Dairesi ise farklı katsayı uygulamasında hukukun temel ilkelerine, Anayasa ve ilgili yasalara aykırılık bulunmadığını savundu. Farklı katsayı uygulaması konusunda ‘yargı kararlarıyla istikrar kazanmış bir sistemin yerleşmiş olduğu’nu ifade ederek, bu kararlardan sonra mevzuatta bu kararın aksine yapılmış yasal bir düzenleme bulunmadığını belirtti. Farklı katsayı uygulamasını fiilen ya da şeklen kaldıracak idari düzenlemelerin yargı kararlarına aykırı olacağını ileri süren Danıştay, YÖK’ün yargı kararlarına uymak zorunda olduğu gibi bu kararların sonuçlarını değiştirmesine imkân bulunmadığını kaydetti. YÖK’ün ‘farklı katsayı uygulaması konusunda bağlı yetki içinde bulunmasına karşın, bu katsayıların belirlenmesi noktasında takdir yetkisine sahip olduğunu’ kabul etti. Ancak bu yetkinin kullanımının mutlak ve sınırsız olmadığını bildirdi. YÖK’ün yeni sistem nedeniyle katsayı uygulamasına gerek kalmadığı eleştirisine de tepki gösteren Danıştay, "Mevcut yargı kararları nedeniyle YÖK farklı katsayı uygulamasının geçerliliği hususunda bir değerlendirme yapma olanağına sahip değildir" görüşünü savundu.
Farklı katsayı eşitlikmiş
Eşit katsayıyı ‘eşitsizlik’, farklı katsayıyı ise ‘eşitlik’ olarak gören Danıştay, YÖK‘ün "Katsayı farkının olmaması ya da olacaksa da aşılabilir bir niteliğinin bulunması" gerektiğine dair görüşünü de beğenmedi. Danıştay, "Buna yönelik olan bir amacın, mevzuatta öngörülen ve Dairemizce ve İdari Dava Daireleri Kurulu’nca verilen kararlarda da vurgulanan temel ilke ve yaklaşıma uygun olmadığı açıktır." dedi. Danıştay ayrıca uygulanacak katsayı, sınavlar sonucunda yerleştirmeye esas puanın hesaplanmasında dikkate alınacağından sınavlara başvurma ve sınavları engelleyici bir husus olmadığını savundu. Bu arada Danıştay, üniversite sınavlarında ilk bine giren öğrencilerin tercih yaparken ortaöğretim başarı puanlarının yüksek katsayı olan 0,15 ile çarpılması kararını ise ‘başarıyı teşvik’ olarak değerlendirdi ve durdurmadı.
Özcan: Öğrenciler adına endişeliyiz
YÖK Başkanı Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan, Danıştay 8. Dairesi‘nin, yürütmeyi durdurma kararının kendilerini üzdüğünü söyledi. YÖK Başkanı, "Benim endişem, öğrencilerin durumuyla ilgilidir.” dedi. Yusuf Ziya Özcan, Uludağ’da gazetecilere yaptığı açıklamada, durdurma kararının daha önce bir kez daha olduğunu hatırlattı. Tek endişelendiği tarafın öğrencilerin bu gelişmelerden olumsuz yönde etkilenmeleri olduğunu ifade eden Özcan, şunları söyledi: "İlk yaptığımız düzenleme tamamen başarıya dayanan mükemmel bir düzenlemeydi. Danıştay, yürütmeyi durdurma kararı verdi. İkinci yaptığımız düzenlemede kat sayı uygulamasını esas aldık, hem de Anayasa’nın 13. maddesine uygun olarak ölçülük ilkesini kullanarak hareket ettik. Bu da yeterli olmadı. Bundan sonra neler yapabiliriz? Arkadaşlarla istişare yaptıktan sonra akşam ya da sonraki gün bir yol haritamız hakkında daha açıklayıcı ve doyurucu fikir vermiş olacağız.”
Takvim aksarsa sınavı erteleyebiliriz
ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ünal Yarımağan, Yükseköğretim Geçiş Sınavı’na (YGS) girecek adayların başvurularını aksatmadan, süresi içinde yapmalarını istedi. 12 Şubat’ta sona erecek başvuru süresinin gerekirse uzatılabileceğini belirten Yarımağan, "Takvime göre bizim sınava giriş belgelerini göndermemiz lazım yakında. Onları etkileyecek olursa sınavı da ertelememiz lazım. Şu anda sınavın ertelenmesi konusunda kesin bir şey söyleyemiyorum. Ertelenmesi mutlaka gerekmeyebilir ama gerekebilir de." dedi.
Yarımağan, Danıştay’ın YÖK’ün ‘farklı katsayı’ uygulanmasına ilişkin kararının yürütmesini durdurmasının ardından yaptığı açıklamada, bundan sonra yaşanacak sürecin uzamasının sıkıntı oluşturabileceğini vurguladı. 18 Ocak’ta başlayan YGS’ye başvuruların sürdüğünü belirten Yarımağan, "Başvuru koşulları değişirse başvurma kararını değiştirecek adaylar olabilir. Onların durumunu değerlendireceğiz hatta gerekirse onlar için ek süre vereceğiz. Ama sınava nasıl olsa girecek örneğin son sınıf öğrencisi veya geçen yıldan kalan, katsayı ne olursa olsun bu sene sınava girecek adaylar başvurularına lütfen devam etsin." diye konuştu. "Sınav yapılacak mı?" sorusuna Yarımağan, "Tabii yapılacak ama inşallah bu durum birkaç defa daha devam etmez. Bir yerde bitmesi lazım." yanıtını verdi. Karar nedeniyle hukuki yönden bir sıkıntı yaşanıp yaşanmayacağı yönündeki soru üzerine ise şunları kaydetti: "Başvurmamış, başvurmak isteyenlere bir ek süre vermek lazım; ‘Başvurmaktan vazgeçmek istiyorum.’ diyenler için de gerekiyorsa onlara başvurularını geri alma hakkını, paralarını iade etmemiz lazım." Yarımağan, YGS’ye şu ana kadar yaklaşık 800 bin adayın başvurduğunu bildirdi.