Gizem Gül’ün haberi
Dershanelerin kapatılması konusu gündemde oldukça çok yoğun bir şekilde tartışılmaya devam ediliyor. Yapılan yorum ve haberlere baktığımız zaman bu konunun daha çok siyasi bir konu olarak ele alındığını görüyoruz. Ancak biz eğitim açısından değerlendirelim istedik ve Sabah Gazetesi Eğitim Yazarı Sait Gürsoy’a bu konudaki görüşlerini sorduk. Dershanelerin sonuç olduğu belirten Sait Gürsoy, dershanelerin kapatılması için öncelikle nedenlerin ortadan kaldırılması gerektiğine dikkat çekiyor. İşte Sait Gürsoy’a sorduğumuz sorular ve cevapları…
Dershanelerin kapatılmasıyla ilgili gelinen bu son noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Son günlerde dershanelerin kapatılmasıyla ilgili görüşler kamuoyuyla paylaşılıyor ancak buraya baktığımız zaman iki ayrı pencere görüyoruz. Birincisi siyaset penceresi, ikincisi de eğitim penceresi. Ben burada bir eğitimci olarak konuşmak istiyorum. Üniversiteler gerek liseye gerekse üniversiteye hazırlanırken, haftanın 5 günü okula, 2 günü de dershaneye gidiyorlar ve sınavlara hazırlanan öğrencilerin hiçbir sosyal yaşamı olmayabiliyor. Tabi gönül ister ki öğrencinin hem sosyal yaşamı olsun hem de dershanelere ihtiyaç duymadan bir üst kademeye hazırlık yapabilsin. Ancak günümüzün şartlarında eğitimimiz sınava odaklı olduğu için ve sıralama sınavlarında binde bir puan bile çok önemli olduğu için adaylar kendilerine yardımcı olacak, okula paralel olan bu kurumları seçmektedirler. Bununla birlikte gerek büyükşehirlerde gerekse ilçelerde dershanelere baktığımızda, dershanelerin gittikleri yerlerde eğitime katkı yapmalarının yanı sıra gençlerin gelişimlerine de yardımcı olduklarını görüyoruz.
ÖNCELİKLE NEDENLERİN ORTADAN KALKMASI LAZIM
Dershanelerin kapanması istenebilir ancak burada bir şeye dikkat etmek gerekiyor. Hem para ödenip hem de devamsızlık yapmadan bu kurumlar tercih ediliyorsa, burada bunun nedenleri araştırılmalıdır. Tabi ki okul ağırlıklı bir eğitim düşünülebilir ancak bu zamanla yapılacak bir çalışmadır; bunun yanı sıra eğer sınavları okullara odaklı yapacaksak yani kısacası dershaneler gibi yan bir yardımcı kurum istemiyorsak o zaman dershaneler kalkabilir. Ancak üniversite ve liseye giriş sınavlarında bütün okul türleri öğrencilerinin tamamı aynı sınava alınıp, Fen lisesi, Anadolu lisesi, Öğretmen lisesi ya da bir Meslek lisesi öğrencisi aynı sorularla muhatap oluyor. Bu okulların hepsinde de aynı eğitim verilmediği için bazı öğrenciler bu yarışta artı, bazıları da eksi pozisyona düşüyor, dershaneler verdikleri eğitimle benim gördüğüm kadarıyla eşitliği sağlıyorlar. Ayrıca dershaneler tarafından ekonomik durumu düzgün olmayan öğrencilere verilen burslarla ekonomik denge sağlanmakta, bunun yanı sıra çalıştırdıkları 50 bin öğretmen ve 30 bin çalışan ile büyük bir sistem yaratmakta, verdikleri vergiler ile ülke ekonomisine katkı getirmektedirler. Tabi ki burada bazı siyasi çatışmalar söz konusu olabilir ama ben bir eğitimci olarak şunu söylemek istiyorum, dershane konusunun bir kez daha bu konuyla ilgili kurumların bir araya gelip elden geçirilmesi lazım. Ayrıca dershanenin sonuç olduğu unutulmasın, eğer nedenler ortadan kalkarsa zaten sonuca arz ve talep azalacaktır. Ama hiçbir şey yapmadan dershaneleri direkt olarak kapatmak bizleri eğitim alanında istemediğimiz bir kaosa sürükleyecektir ki bu da güzel bir tablo olmayacaktır.
MEB’İN DERSHANE TASLAĞI NELERİ İÇERİYOR?
MEB’in dershanelerle ilgili hazırladığı taslak çalışmasında kapanmayan dershaneler için para cezası gibi maddi yaptırımların uygulanacağı gündeme geldi, MEB sonra bunu yalanladı. Hükümetin dershanelerle ilgili hazırladığı taslakta neler yer alır? Bu konudaki öngörüleriniz nelerdir?
Hükümetin dershanelerle ilgili hazırladığı taslakta bir defa dershanelerin özel okula dönüştürülmesi olayı yer alacak. Dershanelerin fiziki şartları uygun olmadığı için bu taslak ile esnekleştirilmiş bir sistem getirilecek. Eğer bir dershane okula dönüşmek istiyorsa arsa tahsisi, vergi gibi birçok teşvikten yararlanabilecek. Dershane öğretmenleri de MEB’in bünyesindeki okullarda görev alma gibi bir durumla karşılaşabilecekler. Eğer dershane direkt okula dönüşemiyorsa açıköğretim lisesi olarak devam edebilecek.
DERSHANELER ÖZEL OKULLARA DÖNÜŞTÜĞÜNDE ÖZEL OKUL PASTASI DARALACAK
Ancak burada özel okullara baktığınızda, özel okulların kontenjanlarının yüzde 45 dolayında olduğunu görüyoruz. Mevcut olan özel okullara bir de dönüşen dershaneler de eklendiği zaman pasta aynı kalırsa dilimler çok küçülecektir, bu da ileride bir sorun oluşturabilir. MEB, daha önce yaptığı açıklamalarda dönüştürülen özel okullara burslu öğrenci gönderileceğini açıklamıştı. Burslu öğrencilere yapılacak masraflar özel okullara aktarılırsa özel okulların okul binası, sıra, tahta gibi fiziki ortamlara ya da öğretmen gibi ihtiyaçları olmayacak. Ayrıca bu ihtiyaçlar özel sektör tarafından sağlanır, ekonomik açıdan MEB rahat edebilir. Ama başta da belirttiğim gibi bunların oluşabilmesi için nedenlerin ortadan kaldırılması gerekiyor ve bir anda karar verilmeyip bu konuyla ilgili paydaşlarla tekrardan bir araya gelinip değerlendirmelerin yapılması gerekiyor.
Dershanelerin bir de ekonomik boyutu var, orada çalışan insanların istihdamı gibi da önemli konulardan bir tanesi. Bu anlamda dershanelerde çalışan öğretmenlerin endişeleri var. Bununla ilgili neler söylersiniz?
Dershanelerde çalışan öğretmenler için Milli Eğitim Bakanlığı, Bakanlığın kriterleri uygun olup olmadıklarını tespit etmek için mülakat yaptıktan sonra bunları kendi kurumlarında ya da başka kurumlarda değerlendirecek açıklamasını yaptı. Ancak şu anda ülkemizde 150-200 bin öğretmen adayının ataması yapılamamıştır, bu nasıl olacaktır? Tabi ki burada Bakanlığın açıklamasını bir kez daha görmekte yarar var.
DERSHANE KONUSU BİR KEZ DAHA GÖZDEN GEÇİRİLMELİ
Dershaneler konusunda sular ne zaman durulur?
Dershaneler konusunda suların durulması için bu konuda yetkili olan hükümet kanadındaki kişilerin sektörle ilgili kişilerle tekrar toplanıp kararlarını bir kez daha gözden geçirmeleri lazım. Eğer okullardaki eğitimin kalitesini arttırabilirlerse, okullar arasındaki eğitim eşitliğini birbirine yaklaştırabilirlerse ve üniversiteye girişte öğrenciler okuldaki eğitimden başka bir eğitim istemeyecek duruma gelirlerse zaten o zaman dershane sektörü ortadan kalkar ve böylece sular da durulmuş olur. Ama şu anda “Ben dershaneleri kapatıyorum” cümlesini kullanmak böyle bir ekonomide biraz sakıncalar doğurabilir, bu konuda da başımız bayağı ağrıyabilir.
On5yirmi5