Türkiye’de 14 yıl önce yaklaşık 1200 dershane vardı. Bugün bu rakam, tam 4 bin 200. Türkiye’de ilk ve ortaöğrenimde yaklaşık 16 milyon öğrenci var. İçlerinde 1 milyon 200 bini dershaneye gidiyor. Rakamlar böyleyken Özel Dershaneler Birliği Başkanı Faruk Köprülü‘ye göre SBS’nin sadece 8. sınıfta yapılması, dershaneye giden öğrenci sayısında ‘büyük bir düşüşe yol açmayacak.’
Köprülü değşikliğin ardından sadece 6. sınıflardan bir miktar öğrencinin dershaneye kayıt olmaktan vazgeçeceğini düşünüyor: “Veliler öğrencileri sadece ‘sınav başarısı’ için dershaneye yollamıyor. Okul başarısı ve takviye için de geliyorlar. Tek sınav yani OKS’nin olduğu zaman da öğrenci 6 ve 7. sınıftan dershaneye başlıyordu. Şimdi de öyle olacak.”
‘Cep’lerde yangın var
Peki dershaneye gitmenin mali boyutu? Dershaneler, Türkiye’de ciddi bir ekonomik pazar.
Eğitim Sen Başkanı Alaattin Dinçer‘in İstanbul’da 30 devlet okulu ve 12 dershane üzerinde yaptığı çalışmaya göre:
* Orta gelirli bir veli çocuğunu SBS ‘ye hazırlamak için 12 bin 700, üniversiteye giriş sınavlarına hazırlamak içinse 18 bin 500 TL harcama yapıyor.
* Ortadirek bir aile çocuğunu SBS’ye hazırlamak için ortalama olarak ilköğretim 4. sınıfta 1300, 5. sınıfta 1500, 6. sınıfta 2 bin 800, 7. sınıfta 3 bin 300, 8. sınıfta 3 bin 800 harcıyor.
2.6 milyar liralık ekonomi
Dershane sisteminin Türkiye’deki ‘parasız devlet eğitimi’yla olan karmaşık ilişkisini ortaya koyan araştırmalardan bir diğeri de Türk Eğitim Sen tarafından yapıldı ve geçtiğimiz aylarda yayınlandı. Araştırmaya göre:
* Halen Türkiye‘de 4 bin 193 dershanede 1.2 milyon öğrenci var. 2002 yılından bu yana dershane ve öğrenci sayısı neredeyse yüzde 100 arttı.
* Dershaneler üniversite sınavına ve SBS ‘ye hazırlanan öğrencilerin ailelerinden yıllık ortalama 2 milyar 632 milyon 339 bin TL kazanıyor.
Beş yılda milli eğitimde ‘baş döndüren’ değişiklikler yaşandı
12-13 yaşlarındaki ilköğretim öğrencileri, öğrencilik hayatları boyunca ard arda sistem değişiklikleriyle karşılaştı.
2005: Liselere Giriş Sınavı (LGS, )2005 yılında Ortaöğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı (OKS) oldu. Sınav sisteminin içeriğinde büyük değişiklik olmadı ancak OKS ile birlikte tüm sınavlar tek çatı altında toplandı. Devlet Parasız Yatılılık ve Bursluluk Sınavı, Polis Koleji Sınavları OKS ile birleşti.
2006: kolejlerde okumak için girilen Özel Okullar Sınavı da OKS ile birleşti. Ancak bu birleşme öğrencilerin kafasını karıştırdı. Tercihler iki ayrı liste halinde yapıldı. OKS sonrasında Aanadolu, fen ve sosyal bilimler liselerine gitmek isteyen öğrenciler merkezi yerleştirme alındı, özel okullara ise Özel Okullar Birliği tarafından yerleştirme yapıldı. Puan sistemleri de farklıydı. OKS puanları 500 üzerinden, özel okulların puanları ise 1000 üzerinden hesaplandı.
2007: OKS’nin kaldırılmasına karar verildi. OKS yerine Ortaöğretime Geçiş Sistemi (OGES) getirildi. İki saatlik tek bir sınav yerine eğitim sürecini bütünüyle esas alan bir ölçme ve değerlendirme yapılması hedeflendi. Buna göre öğrenciler, 6, 7 ve 8. sınıflarda Seviye Belirleme Sınavı’na (SBS) girmesine karar verildi. Sınavların yanı sıra öğrencilere ilköğretim başarı puanı ve davranış puanı verildi. SBS’lerin yüzde 70’i, ilköğretim başarı puanının yüzde 25’i, davranış notununda yüzde 5’i alınarak yerleştirme yapıldı.
2008: OKS son kez yapıldı. Bu arada 6 ve 7. sınıflar Seviye Belirleme Sınavları’na (SBS) girdi.
2009: Danıştay, OGES’te puan hesaplamasında kullanılan ‘davranış notu’na ilişkin yürütmeyi durdurdu. Davranış puanı, subjektif değerlendirme içereceği için hukuka aykırı bulundu. Bunun sonucunda 6’ncı sınıflarda 978 bin 887, 7’inci sınıflarda 979 bin 73 öğrencinin puanı düştü!
2010: Alman Lisesi, İtalyan Lisesi gibi 15 okul için ayrıca yapılan Özel Yabancı Okullar Sınavı da kaldırıldı. Bu okulların 8. sınıf SBS sonucuna göre öğrenci almasına karar verildi. Ve OGES de değişti. 6 ve 7. sınıfta yapılan SBS’ler kaldırıldı. Sadece 8. sınıfta tek sınav yapılacak.