İşte Milli Eğitim’in 2009 Raporu’ndaki veriler…
Türkiye’de 133 bin 317 öğretmen açığı var. En çok ihtiyaç 18 bin 373 öğretmenle okul öncesi eğitimde… 26 bin eğitim kurumunda bir tek yardımcı personel bile yok. Önemli bir sorun da bölgeler arası dengesizlik. Şırnak’a 2003-2008 arasında atanan 5 bin 129 öğretmenden 4 bin 609’u görev yerlerini kısa sürede bıraktı. Mevzuat da sorun kaynağı. Okulların yüzde 50’si ‘vekil’lerle yönetiliyor.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), ‘2009 İç Denetim Faaliyet Raporu’nda öğretmen istihdamı başta birçok konuda kendisine ‘kötü not verdi. Bakanlığın raporunda, mevcut norm hesaplama kriterlerine göre sistemde olması gereken öğretmen sayısının 717 bin 824 olduğu buna rağmen mevcut öğretmen sayısının 584 bin 507’de kaldığı belirtildi. Raporda, 133 bin 317 öğretmen açığı olduğu vurgulanarak, en çok öğretmen ihtiyacının, 18 bin 373 personelle okulöncesi öğretmenliği alanında olduğu dile getirildi. Rapora göre, okulöncesi öğretmen açığını 12 bin 52 kişiyle İngilizce öğretmenliği, 10 bin 840 öğretmen ihtiyacıyla Bilişim Teknolojileri öğretmenliği takip ederken, bunların ardından Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Teknoloji Tasarım ve Rehber öğretmenlik alanlarındaki öğretmen açıkları geliyor. Raporda verilen bilgilere göre, sistemde bulunan öğretmenlerden 16 bin 291’i okulöncesi, 13 bin 177’si rehberlik, 190 bin 564’u sınıf ve 316 bin 497’si çeşitli branş öğretmenlerinden oluşuyor. Branş öğretmenlerinin 70 bini meslek dersleri öğretmeni.
‘Aday öğretmenlik’ lafta kalıyor
MEB’in ‘2009 İç Denetim Faaliyet Raporu’na göre ataması yapılan öğretmenlerin, meslek içi eğitim sürecine ilişkin de büyük sıkıntı var. Raporda, bu sorun şu ifadelerle dile getiriliyor:
“Atanan öğretmenler, tüm memurlar için uygulanan bir yıllık adaylık dönemi sonunda öğretmen olmaktadırlar. Yetiştirilme dönemi, aday öğretmenlerin atandıkları okullar ve verilen eğitimler açısından yetersiz kalmaktadır. Aday öğretmenin bağımsız derse girmemesi gerekirken hemen hemen atanan tüm aday öğretmenler bağımsız derslere girmek zorunda kalmaktadırlar. Öğretmenlerin atama, iller arası ve il içi yer değiştirmelerinin, eğitim-öğretimi aksatmayacak şekilde özellikle yaz aylarında gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. Buna rağmen, şubat, ekim ve kasım ayları gibi eğitim öğretim dönemi içerisinde ilk atama işlemleri yapılmaktadır. Ayrıca, özür gruplarının yer değiştirme işlemleri yılın her ayı yapılabilmektedir. Sonuçta, eğitim-öğretim hizmetleri aksamakta, öğrenci öğretmensiz kalmakta, ders ücreti karşılığı öğretmenlikle açık kapatılmaya çalışılmaya devam edilmektedir.”
73 bin öğretmen sözleşmeli
MEB raporunda, kadrolu öğretmenlerle ihtiyacın karşılanamamış olması nedeniyle, 2010 Şubat ayı itibarıyla 73 bin 950 sözleşmeli öğretmenin sistem içerisinde görev yaptığı belirtilirken şu bilgiler aktarıldı: “Bu öğretmenlere ilişkin istihdam politikaları, yer değiştirme, görev süreleri ve ücretleri gibi konularda, Bakanlık amaç ve hedeflerine uygun çalışmaların yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.” Raporda ayrıca Aralık 2008 itibarıyla ücret karşılığı görev yapan öğretmen sayısınınsa 55 bin 786’ya ulaştığı kaydedildi.
Güneydoğu’ya giden kaçıyor
MEB’in raporunda “Öğretmenlerin, bölgeler ve okullar düzeyinde dengeli dağılımının sağlanamamış olması önemli bir sorun olarak durmaktadır. Belirli bir branşta öğretmen fazlası olmasına karşılık ücretli öğretmen çalıştırılan yerlerin olması da dikkati çekmektedir” itirafı yer alıyor. Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki okullar ağırlıklı olmak üzere birçok ilde sürekli öğretmen ataması yapılmış olmasına rağmen, öğretmenlerin durmak istemedikleri ve çeşitli özür grupları çerçevesinde bu illeri terk ettiklerinin yapılan denetimlerle ortaya çıktığı belirtilen raporda, şöyle deniliyor: “Örneğin Şırnak iline 2003-2008 yılları arasında 5 bin 129 öğretmen ataması yapılmasına karşın 4 bin 609 öğretmen ilden ayrılmış, öğretmen açığının giderilmesine yönelik yapılan atamalara rağmen öğretmenlerin kalıcı olmaması nedeniyle açık kapatılamamıştır” denildi. Rapora göre, Şırnak’a son beş yılda atanan öğretmenlerin yüzde 90’ı çeşitli bahanelerle görev yerlerini terk ettiler.
Müdürlerin yarısı vekil
MEB raporunda mevzuattan kaynaklı olumsuzluklara da dikkat çekildi. Raporda dile getirelin şukayetler şöyle: “Okul ve eğitim kurumlarında yöneticilik görevleri için sürekli değişiklikler yapılan, bazen hiç uygulanmadan yürürlükten kaldırılan, sürekli müdahalelere maruz kalan yönetmelik düzenlemeleri yapılmaktadır. Gerçekçi ve oturmuş bir düzenleme bulunmadığından eğitim öğretim kurumlarının yaklaşık yüzde 50’sinde vekil ya da görevlendirmeyle yöneticiler görev yapmaktadır.” Bu konuya ilişkin ayrıntılı dökümlerse rapora şöyle yansıdı:,
“Türkiye genelinde faal 32 bin 785 eğitim kurumu bulunmaktadır. Bu kurumlardan 26 bin 635 adedi için müdür normu belirlenmiştir. Ancak bu okullardan 13 bin 708 adedinde asil müdür görev yapmaktadır. Ülke genelinde asil müdür oranı yüzde 50 civarındadır. 9 bin 896 müdür vekil olarak görevini yerine getirmektedir. Asil müdür oranı illere göre farklılıklar göstermektedir. Yüzde 5’lik oranla Şırnak en az asil eğitim yöneticisinin görev yaptığı il olurken, yüzde 86’lık oranla Erzincan en çok asil eğitim yöneticilerinin görev yaptığı ilimizdir. Ankara’da bu oran yüzde 65, İstanbul ve İzmir’deyse yüzde 59. Müdür başyardımcılıklarının yüzde 58’i, müdür yardımcılıklarınınsa yüzde 64’ü dolu. Sistemde norm kadrosu olmadığı için müdür atanamayan ve müdür yetkili öğretmen görevlendirilen toplam 7.551 okul bulunmaktadır.”
26 bin okul Allaha emanet!
Milli Eğtim Bakanlığı’nın ‘2009 İç Denetim Faaliyet Raporu’na göre okullardakı yardımcı personel sayısı da hayli yetersiz. Birçok okuldaysa yardımcı personel yok. Bu durum rapora “26 bin eğitim kurumuna bir yardımcı personel bile alınmamış, eğitim kurumları kendi kaderlerine terk edilmiştir” ifadeleriyle yansıdı.