ABD Ulusal Arşivleri ve Nixon Başkanlık Kütüphanesi, ABD eski başkanlarından Richard Nixon’ın istifasıyla sonuçlanan Watergate skandalının şimdiye kadar gizli tutulan ses kayıtlarının yazıya dökülmüş halini açıkladı.
Açıklanan belgeler, Nixon’un Haziran 1975’te hakkında dava açılıp açılmayacağı konusunda karar vermek üzere toplanan büyük jüriye, California’daki evinde iki günü aşkın bir sürede verdiği 11 saatlik gizli ifadeyi içeriyor.
Gizli ifadesinde, kendisinden geride kalan paramparça olmuş mirasını ve Watergate dönemi eylemlerini savunduğu görülen Nixon, 20 Haziran 1972’de personel şefi H.R. Haldeman ile Beyaz Saray’da yaptığı konuşmanın ses kaydındaki kayıp bölüm hakkında ise dişe dokunur bir şey söylemiyor.
Soruşturmayı yürüten müfettişlerin, suç işlemiş kişilerin adlarını gizlemek amacıyla bir bölümünün bilinçli olarak silindiğini düşündüğü, Nixon ile Haldeman arasındaki görüşme, Nixon’ın büyük jüriye verdiği gizli ifadedeki en önemli bölüm olarak kabul ediliyor.
SKANDALI HIRSIZLAR ORTAYA ÇIKARDI
Dönemin ABD Başkanı Nixon’ın, rakip Demokrat Parti’nin başkent Washington’da Watergate adlı bina kompleksinde bulunan merkezinin telefonlarını dinletmek istediğinin anlaşılması üzerine patlak veren, Watergate skandalı olarak adlandırılan olay, 17 Haziran 1972’de hırsızlık yapmak amacıyla binaya girdiği söylenen bazı kişilerin yakalanmasıyla gün ışığına çıkmıştı.
Nixon’ın, bu kişilerin binaya gizli mikrofonlar yerleştirmek amacıyla girmiş olduklarının ortaya çıkmasından 3 gün sonra Haldeman ile yaptığı görüşmenin ses kayıtlarını inceleyen yetkililer, ses bandında 18,5 dakikalık bir bölümünün silinmiş olduğunu görmüştü.
‘SİLİNEN BÖLÜMLERİ HATIRLAMIYORUM’
Belgelere göre, ses bandındaki kayıp bölümün sekreteri Rose Mary Woods’un da daha önce ifade ettiği gibi yanlışlıkla silindiğini anlatan Nixon ifadesinde, bandın silinen kısmında ne söylediğini hatırlamadığını belirtiyor. Yardımcısı
Alexander Haig’in bandın sanılandan daha fazla kısmının silindiğini kendisine söylediğini hatırladığını kaydeden Nixon, ”Rose sadece 4 dakikalık bir bölümün silindiğini düşünmüştü. Şimdi dava vekili silinen kısmın 18,5 dakika olduğunu
bulmuş ve ben neredeyse çılgına döndüm. Benim görüşümü sorarsanız bu basitçe bir kazaydı” ifadesini kullanıyor.
‘ZEVKLE YALAN SÖYLERİM’
Kendisinden görüşmenin ayrıntılarını açıklaması için ısrar eden büyük jüriye ”Konuşmada geçen belli isimleri hatırlamıyorum. Yani bu konuda yalan söylememi istiyorsanız zevkle yaparım” diyen Nixon sözlerine, ”İyisimi buna en son başvuralım ” diye devam ediyor.
İfadesinde görevini suistimal ettiğini sarfettiği iğneleyici dozu yüksek sözlerle ifade eden Nixon, bu konudaki itirafını Demokrat Parti merkezine giren hırsızların kendi seçim komitesindeki ”su tesisatçılar” olarak adlandırılan
kişiler olduğunu anlattığı ve siyasi rakiplerini karalamak ve seçim kampanyasında avantaj sağlamak için yürüttüğü diğer acımasız operasyonlardan söz ettiği sırada yapıyor.
Nixon’ın, ”Jüri ve özel savcılardan bizi, telefonları dinlediğimiz ve su tesisatçıları ve kalan diğerleri için öldüresiye dövmelerini istiyorum. Çünkü belli ki bunun yanlış olduğuna karar vermiş olabilirsiniz” şeklindeki sözleri ise açıklanan belgelerdeki diğer dikkat çekici bölümü oluşturuyor.
Görevini suistimal ettiğinin anlaşılması üzerine 8 Ağustos 1974’te televizyondan yaptığı konuşmayla istifasını açıklayan Nixon, 44 ABD Başkanı arasında istifa eden ilk başkan olmuştu. İstifanın ardından ABD Başkanlığı görevini üstlenen Gerald Ford, Nixon’ın geçmişte işlediği suçlardan cezai takibata uğramasını engelleyen bir af çıkarmıştı. Ancak Ford’un çıkardığı af Nixon’ın büyük jüriye yalan ifade vermekten suçlanması durumunda geçerli değildi.
TARİHÇİLER SONUÇTAN MEMNUN
Açtıkları başarılı dava sonucu Watergate skandalına ilişkin gizli belgelerin halkla paylaşılmasını sağlayan Amerikalı tarihçiler, Nixon’ın gizli ifadelerinde önemli ifşaatlarda bulunmasını beklemediklerini ancak yine de ABD
başkanlık tarihindeki bu alışılmamış rezaletin tüm yönlerini açığa çıkarmak konusunda kararlı olduklarını belirtti.
Tarihçiler, gizli ifadenin içeriğinden çok, büyük tarihi öneme sahip konular su yüzüne çıktığı zamanlarda, büyük jüri tutanağını gizleyen peçeyi kaldırmak konusunda bir örnek oluşturması bakımından önem taşıdığına dikkati çekti.
Belgelerin halkla paylaşılması için yapılan hukuki mücadeleyi kazanan ABD’li tarihçilerin başındaki isim Stanley Kutler, açıklanan gizli belgeleri konusundaki ilk izlenimlerini, ”Burada Nixon, Nixonlık yapıyor. Bu bir usta işi. Nixon her ‘hatırlamıyorum’ dediğinde bir 10 dolar almaya ne dersiniz?” sözleriyle ifade etti.
”Nixon ifade verirken aksileşiyor, kendine acıyor ve dokunaklı” diyen Kutler, pek çok şaka gibi gözüken iğneleyici söz bulunan metni okumayı eğlenceli bulduğunu söyledi.
Belgeler, ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Judge Royce Lamberth’in, ABD Başkanı Barack Obama yönetiminin, belgelerin halka açıklanmasına, Nixon’ın verdiği gizli ifadede yer alan çok sayıda kişinin bugün hala hayatta olmaları nedeniyle yaptığı itiraza rağmen aldığı kararın üzerinden 4 ay geçmesinden sonra açıklandı.
ABD Ulusal Arşivler kurumundan daha önce yapılan açıklamada, internetten yayınlanacak belgelerin bazı bölümlerinin şu an için gizli tutulmaya devam edilmesine karar verildiği bildirilmişti. Nixon Başkanlık Kütüphanesi de dahil
olmak üzere 13 ABD başkanlık kütüphanesinden sorumlu olan kurum tarafından yapılan açıklamada, söz konusu kararın, belgelerde adı geçen bazı kişilerin hayatta olmaları veya adlarının açıklanmasında halen ulusal güvenlik açısından sakınca bulunması nedeniyle alındığı kaydedilmişti.
Belgeler 1913-1994 yılları arasında yaşayan Nixon’ın ölümünden 17 yıl sonra açıklandı.
AA