Diyarbakır şehrinin kurulduğu alan 37. Enlemin 56 dakika kuzeyinde 40. boylamın 13 dakika doğusunda dır. Denizden yüksekliği 650 metredir. Bu rakım bazı yerlere 640’a düşer, bazı yerlerde de 660’a yükselir.
Diyarbakır ili Güneydoğu Anadolu Bölgesinin orta kısımmda Elcezire (Mezopotamya)’nın Kuze-yindedir. Doğuda Siirt ve Muş, Güneyde Mardin, Batıda Urfa, Adıyaman, Malatya ve Kuzeyden Elazığ, Bingöl ileriyle sınırlıdır.
Diyarbakır şehri Karacadağ’dan Dicle’ye değin uzanan geniş bazalt platosunun doğu kenarında, Dicle vadisinden yüz metre kadar yükseklikte ve açıkça belli olan şehir kavisinin tepesinde, yarım çanağı andıran bir zemin üzerinde kurulmuştur.
Dicle ile düzlük arasında zemin Doğu ve Güneydoğuya doğru sarp kayalık bir silsile görünümündedir. Güneyde ise tatlı bir meyille alçalır. Platoyu Güneybatıda “Ben-Sen” az derinlikte bir sel Çuku¬ru yarar. Batı ve Kuzeyde ise bazaltlı arazide hafif bir meyil vardır. Bu genel şartlar Doğu ve Güney¬doğuda kayalık bir korniş kenarında kurulmuş olan ve şehri kuşatan surun şeklini tayin eder. Diyarbakır’ın merkez ilçe olarak yüz ölçümü 3010 km2’dir
-Türkiye’nin İlleri Hakkında Genel Bilgiler Tam Liste-
İklim
Diyarbakır’da sert bir kara iklimi egemendir. Yazları çok sıcak geçer. Ama, kış soğukları Doğu Anadolu’nda olduğu kadar şiddetli değildir. Bunun başlıca nedeni, Güneydoğu Toroslar yayının kuzeyden gelen soğuk rüzgarları kesmesidir. İl merkezindeki meteoroloji istasyonunun gözlemlerine göre, en sıcak ay ortalaması 31 derece, en soğuk ay ortalaması ise 1,8 derecedir. Bugüne değin ölçülen en yüksek sıcaklık 46,2 derece ile 21 Temmuz 1937 gününde, en düşük sıcaklık ise -24,2 derece ile 11 Ocak 1933 günü olmuştur.
Son yıllarda yapılan barajların oluşturduğu yapay göller (Karakaya, Atatürk, Batman, Silvan Barajları) geniş buharlaşma yüzeyleri oluşturmaktadır.Bu nedenle de Diyarbakır Havzası’nın kuru havasının nisbi neminde bir artış olmuştur. Ortalama nispi nem, en çok Aralık ve Ocak aylarında ölçülmüştür. Bu aylarda % 77’ye çıkar.Temmuz-Ağustos aylarında ise nispi nem değerleri % 20’ye düşmektedir.
Bitki Örtüsü
Doğal bitki örtüsünü, genellikle otsu bitkilerin ağır bastığı bozkır bitkileri oluşturur. Bunlar ilkbaharda kısa bir süre içinde yeşerip çiçeklenir, ama yağışların kesilmesiyle yaz başında kururlar. Çevredeki dağlar, yer yer meşe ormanlarıyla kaplıdır. Orman bakımından çok yoksul olan Karacadağ’ın Diyarbakır ili içindeki kesimlerinde yer yer meşe topluluklarına rastlanır. Ama ormanlar, ilin toplam yüzeyinin onda birini bile bulmaz.
Flora
Diyarbakır İlimizin % 16’sı bozuk (274.426,0 ha) %5’i (78.400,0 ha) verimli orman olmak üzere %23’ü (352.826,0 ha) ormanlarla kaplıdır. İlimizde bulunan belli başlı odunsu bitkiler; Mazı meşesi (Quercus infectoria), İran Palamut Meşesi (Quercus Brantii Limdl), Saçlı Meşe (Quercus Cerris I.), Kara Kavak (Populus Nigra), Adi Ardıç (Juniperus communis), Alıç (Cratacgus Monogyna), bunların yanında Sumak (Rhus), Geven (Astragalus) başta olmak üzere otsu bitkilerimiz yer almaktadır. Ayrıca Diyarbakır Orman İşletme Müdürlüğümüzce yapılan ağaçlandırma çalışmalarında İran Çamı (Pinus Elderica), Kara Çam (Pinus Nigra), Toros Sediri (Cedrus Libani), Aşısız ceviz ve Badem dikilmektedir. İlimiz koşullarında bilimsel olarak ormanın bir alt sınırı bulunmamaktadır. Üst sınır olarak güneyli bakılarda 1700’lü metrelerde, kuzeyli bakılarda 1500’lü metrelerde orman sınırı görülür.
Fauna
Diyarbakırda yapılan çalışmalarla ortaya çıkan en önemli bulgulardan biri, Çizgili Sırtlan’ın (Hyaena hyaena) Diyarbakır’daki varlığının belirlenmesi olmuştur. Bugüne dek ilk kez doğrudan ve kesin ka-nıtlarla belgelenen bu gözlem, büyük olasılıkla, bu türün ülkemizdeki yayılış alanında bugüne dek saptanmış en kuzeydeki noktayı oluşturmasıyla da ilginçtir. Çizgili sırtlan, nesli dünya ölçeğinde tehli-ke altında olup Türkiye popülasyonunu oluşturan birey sayısı ancak onlu sayılarla ifade edilecek kadar azalmış durumdadır. Kuşlar Diyarbakır’da 246 kuş türünün varlığı saptanmış olup bu türlerin bir kaçtenenin ismi aşağıda sunulmuştur.
Bahri (Podiceps cristatus) Kara boyunlu batağan (Podiceps nigricollis) Küçük batağan (Tachybaptus ruficollis) Karabatak (Phalacrocorax carbo) Küçük balaban (Ixobrychus minutus) Balaban (Botaurus stellaris) Alaca balıkçıl (Ardeola ralloides) Gece balıkçılı (Nycticorax nycticorax) Sığır balıkçılı (Bubulcus ibis) Büyük ak balıkçıl (Egretta alba) Küçük ak balıkçıl (Egretta garzetta) Gri balıkçıl (Ardea cinerea) Erguvanî balıkçıl (Ardea purpurea) Kara leylek (Ciconia nigra) Leylek (Ciconia ciconia) Çeltikçi (Plegadis falcinellus) Chlidonias hybridus) Bağırtlak (Pterocles orientalis) Kaya güvercini (Columba livia) Tahtalı (Columba palumbus) Kumru (Streptopelia decaocto) Küçük Kumru (Streptopelia senegalensis) Nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan Sürmeli Kızkuşu (Vanellus gregarius) Diyarbakır’da ilk kez bu çalışmayla tespit edilmiştir. İlkbahar göçü sırasında Bismil’in Çöltepe köyü civarındaki ıslak çayır-larda gözlenen Sürmeli Kızkuşu grubu, bu türün Rusya ve Kazakistan’daki üreme alanlarına giderken uğradığı konaklama noktalarından birini göstermektedir.
Yeryüzündeki birey sayısı yüzlerle ifade edilecek kadar azaldığı için kritik düzeyde korunmaya muhtaç olan bu türün yaşam alanlarının bilinmesi koruma çalışmaları için büyük önem taşımaktadır. Amfibi ve Sürüngenler Çalışmalar sırasında bugüne dek üç amfibi, üç kaplumbağa, beş kertenkele ve yedi yılan türü doğru-dan gözlenmiş, bunların büyük bir bölümü fotoğraflanmıştır. Bu türlerin bir kaç tanenin ismi aşağıda yer almaktadır: Gece kurbağası (Bufo viridis) Ova kurbağası (Rana ridibunda) Yeşil kurbağa (Hyla savignyi) Kelebekler Son yıllarda ülkemizde kelebek gözlemciliğinin dikkat çekici bir gelişme göstermesi sonucu Türkiye kelebeklerine ilişkin yararlanılabilecek kaynakların ortaya çıkmasıyla, bu gruptaki türlerin tanısı uzman olmayan gözlemciler için de kısmen olanaklı hâle gelmiştir. Böylece Diyarbakır’da varlığı saptanan kelebek türlerinin listesi her geçen gün artmaktadır.
Çekilmiş olan çok sayıda fotoğraf henüz değerlendirilerek kesin tanılar yapılmadığı için, büyük olasılıkla, proje süresince gözlenmiş bazı türler aşağıdayer alamamıştır: Ağaç esmeri (Kirinia roxelana) Alevli ateş kelebeği (Thersamonia kefersteinii) Anadolu melikesi (Melanargia larissa) Atalanta (Vanessa atalanta) nemli Alanlar Diyarbakır’ın doğa açısından önemli potansiyele sahip alanları arasında şu yöreler, çeşitli özellikleriyle öne çıkmaktadır:
Dicle Vadisi: Gerek yırtıcılar ve su kuşları gibi süzülerek uçan büyük türlerin gerekse daha küçük yapılı ötücü göçmen kuşların göç sırasında konaklayarak dinlendikleri ve besin sağladıkları en verimli alanlar Dicle nehri kıyısındaki sık doğal vejetasyonlu bölgelerdir. Dicle nehri ve kollarının belli kesimleri ayrıca Fırat Yumuşakkabuklu Kaplumbağası (Rafetus euphraticus) için kritik önem arz etmektedir. Dicle’ye dökülen Devegeçidi çayı, bu bağlamda özellikle anılması gereken akarsulardan biridir.
Devegeçidi Baraj Gölü: Kış aylarında binlerce su kuşu barındırdığı gibi, üreme mevsiminde de kuş-ların kuluçka için uygun alanlar bulabildiği bir yerdir. Ancak, uygun kesimlerinin etkili koruma altına alınması halinde çok daha zengin bir tür çeşitliliğine ve birey sayısına ev sahipliği yapması mümkü olacaktır.
Bismil Gölcükleri: Killi toprak yapısına bağlı olarak geçirgenliğin az olduğu birçok yerde yağmur ve sulama suları birikmekte, kurak yaz mevsiminin ortasına doğru büyük ölçüde kurumasına karşın, bazı alanlar koruduğu suyu, sazlık kıyıları ve çayırlarıyla bazı kuş türleri için sığınma ve üreme alanı oluşturmaktadır. Kapladığı alanların oldukça küçük, su düzeyinin sığ olmasına karşılık bu yöreler çarpıcı bir tür zenginliğine sahiptir.
Çermik ve Çüngüş: Birçok ortak özelliğiyle birbirini tamamlar nitelikteki bu bölge, büyük memeli hayvanlar başta olmak üzere kuşlar, bitkiler ve daha birçok canlı grubu için büyük potansiyel barın-dırmaktadır. Doğal manzaraları tamamlayan tarihî yapılarıyla yörenin gelecekte uygun bir ekoturizm merkezi olarak gelişebileceği değerlendirilmektedir.
Karacadağ: İdari açıdan üç ayrı il içine yayılmış bir dağ kütlesi olarak Karacadağ’ın, yalnızca Diyar-bakır’daki kesimiyle sınırlı olmayan, bütünsel yaklaşımlı bir yönetim planının hayata geçirilmesi gerekmektedir. Yoğun kullanım nedeniyle büyük bir hızla tahrip edilmiş durumdaki alanlarda, elde kalmış özgün doğa elemanları önce etkili önlemlerle acil koruma altına alınmalı, sonra da yaşatılarak gelişmeleri sağlanmalıdır.
Göksu Baraj Gölü: Baraj rezervuarı kış aylarında küçümsenmeyecek sayıda su kuşu barındırmaktadır. Belli bir bölgedeki önemli fauna ve flora alanlarının saptanması, esas itibariyle tam olarak sonuçlanması mümkün olmayan, araştırma çalışmaları sürdürüldükçe yeni ve çarpıcı bulguların ortaya çıktığı dinamik ve uzun erimli bir süreçtir. Diyarbakır’da ilk kez başlatılan ve henüz birinci aşaması gerçekleştirilen proje etkinlikleriyle şimdiden çok değerli bilimsel bulgulara ulaşılmıştır. Büyük bir çeşitlilik gösteren organizma gruplarını ele alması dolayısıyla gözlem, kayıt, tanı, değerlendirme ve yayınlama aşamaları yoğun emek, zaman ve uzmanlık gerektirmekte; ancak bu işlemler sonuçlandırıldıkça, bir yandan Diyarbakır ilindeki doğal alanları koruma ve planlama çalışmalarında gereksinim duyulan bilgi ve veriler ortaya çıkmakta, öte yandan bilimsel literatüre katkıda bulunulmuş olmaktadır.
Ekonomik Yapı
İlin ekonomisi tarıma dayanır. Brüt gelirin % 40’ı tarımdan ve % 10’u sanâyiden temin edilir.
Tarım: Diyarbakır’da 650 bin hektara yakın bir alan ekilmektedir. Tahıl başta gelen ürünüdür. Sebze ve meyvecilik gelişmektedir. Tahıl ürünü 20 sene içinde 3 misli artmıştır. Başlıca tarım ürünleri ise buğday, arpa, darı, pirinç, mercimek, baklagiller, saf pamuk, tütün, susam ve keten tohumudur. Son 10 sene içinde sebzecilik çok gelişmiştir. Hıyar, domates, patlıcan, biber, fasulye, kabak ve tâze soğan yetişir. Diyarbakır karpuzu ve kavunu iri olduğu gibi, çok lezzetlidir. Türkiye’de yetişen karpuzun % 10’a yakını ve kavunun % 5’i Diyarbakır’da yetişir. Meyvecilikte daha çok üzüm, ceviz, bâdem, nar, dut ve armut yetişir. Diğer meyveler azdır. Sun’î gübre kullanımıyla modern tarım araçları kullanımı artmıştır. Dicle, Diyarbakır’ın Nil’i sayılır. Dicle kenarındaki köylerde “Boranhane” denilen güvercinliklerde binlerce güvercin beslenir.
Kumsal arâzide yetişen karpuzların içine küçük bir çocuk sığabilir. 34 çeşit üzüm, 7 çeşit karpuz yetişir. Karpuz çeşitleri; pembe, sürme, ferikpaşa, yafa, kara, alaca ve Mehmed Emir’dir. İri, tatlı ve kokulu kavunlarından beji, tat, mollaköy ve asma tipi meşhurdur.
Hayvancılık: 350 bin hektara yaklaşan çayır ve mer’aları ile hayvancılığa çok elverişlidir. Hayvancılık verimi henüz düşüktür, kalite ıslahıyle üretim artacaktır. Koyun, kılkeçisi, sığır, eşek ve katır beslenmektedir. 7 bini aşan arı kovanı ile arıcılık gün geçtikçe gelişmektedir.
Ormancılık: Orman alanı 500 bin hektar görülmekteyse de, ormanların önemli kısmı fundalıktır. Mevcut olan ormanların da verimi düşüktür. Ağaçlandırma faaliyeti devâm etmektedir. 220 köy orman içinde ve 103 köy orman kenarındadır. Mevcut ormanların ise % 70’i normal baltalıktır.
Mâdencilik: Türkiye’nin hâlihazırda en zengin petrol yatakları Diyarbakır-Siirt sınırında Siirt’in Batman ilçesi ile Diyarbakır’ın Bismil ilçesi sınırları içindedir. Diyarbakır’da ilk petrol kuyusu 1961’de Shell tarafından açılmıştır. TPAO ise 1973’ten beri faaliyettedir. Memleketimizde senede çıkan 2.5 milyon ton ham petrol istihsâlinin yarısı Diyarbakır’dan elde edilir. Hazro ilçesinde de linyit çıkarılır. Ergani’de bakır mâdeni vardır.
Sanâyi: Son senelerde en büyük gelişme inşaat sektöründe olmuştur. Küçük sanâyi, dokumacılık, bakırcılık, demircilik ve kuyumculuk da gelişmiştir. Fabrikaların çoğu devlet sektörüne âittir. Sümerbank Pamuklu Dokuma Fabrikası, Sümerbank Halı ve Yünlü Dokuma Fabrikası, Yem Fabrikası, Süt Endüstrisi Kurumu, Buhar ve Su Türbinleri Fabrikası, Küçük Su Türbini ve Pompa Fabrikası, Tahıl Sigorta Fabrikası ve Ergani Çimento Fabrikası vardır.
Ulaşım: Diyarbakır ulaşım bakımından çok elverişlidir. Bütün komşu illere asfalt yol ile bağlı olduğu gibi, Elazığ-Mardin karayolu ile Urfa-Siirt-Bitlis karayolları Diyarbakır’da kesişir. Yollar düzgün ve bakımlı olup kışın bile devamlı açıktır. İstanbul-Kurtalan demiryolu Diyarbakır’dan geçer. İstanbul-Ankara-Diyarbakır uçak seferleri ise her gün yapılmaktadır. Dicle’nin bir kıyısından diğer kıyısına yolcu, eşyâ ve odunlar “kelek” ismi verilen sallarla yapılır. Motorlu araç sayısı son 10 senede 10 misli artmıştır. Buna paralel olarak da yol yapımı sür’atle artmaktadır.
Diyarbakır İlçeleri
ERGANİ : Diyarbakır’a 57 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.489 km2 olup, şehir nüfusu: 61.973 (2007 Adrese Dayalı Nüfus kayıt Sistemine göre ) İlçe toplam nüfusu 109.678’dir. 39 -50 Doğu Boylamı 37-32 Kuzey Enleminde yer alır. Ergani Diyarbakır ilinin en büyük ilçesidir. İlçe merkezine bağlı 83 köy bulunmaktadır. Minibüs hatları ile ulaşım sağlanabilir. Kaynak:http://www.ergani.gov.tr/default_B0.aspx?content=113
SİLVAN : Diyarbakır’ın doğusunda 82 kilometre uzaklıktadır. Silvan’ın nüfusu son sayımda 104.807 kişi olarak gösterilmektedir. İlçeye bağlı 82 köy bulunmaktadır. Silvan-Diyarbakır arası Minibüs hatları mevcut olup ulaşım rahatlıkla sağlanmaktadır. KAYNAK:Silvan Kaymakamlığı (www.silvan.gov.tr)
HANİ : Hani ilçesi, Diyarbakır’ın 97 km. kuzeyinde yer almaktadır. İlçe , 40o-41′ doğu boylamları ile 38o-39′ kuzey enlemleri arasında bulunmaktadır.Denizden 1200 m. yüksekliğindeki dağlık bir bölgede kurulmuş olan İlçenin yüzölçümü 415 km2.’yi bulmaktadır. Merkez nüfusu 10.302; köy nüfusu 27.516 kişi olan İlçenin toplam nüfusu 37.818 kişi olup İlçeye bağlı 20 köy, 23 de mezra bulunmaktadır. İlçede Minibüs hatları mevcut olup, Diyarbakır merkezine ulaşım sürekli bulunmaktadır Kaynak:http://www.hani.gov.tr/default_b0.aspx?content=1052
ÇÜNGÜŞ : Diyarbakır´a uzaklığı 117 Km.dir. Çüngüş´ün yüzölçümü 489 Km2 olup denizden yüksekliği ise 1049 metredir. Nüfusu 14.093´dür. Minibüs hatları ile ulaşım sağlnmaktadır. http://www.cungus.gov.tr/default_B1.aspx?content=182
ÇERMİK : Diyarbakır’a uzaklığı 90 Km’dir. 1032 Km2’lik yüzölçüme sahiptir. Çermik’e bağlı 1 belde, 76 köy ve bu köylere bağlı 38 mezra bulunmaktadır.Minibüs hatları ile ilçeye ulaşım rahatlıkla sağalanmaktadır. http://www.cermik.gov.tr/?s=ilcemiz
KULP : Diyarbakır’ın kuzey-doğusundadır. Yüzölçümü: 1.601 m² Merkez nüfusu: 7.504 (2000 yılı) Köy nüfusu: 42.978 (2000 yılı) Diyarbakır’a uzaklığı: 135 km Kulp-Diyarbakır arası minibüs hatları mevcut olup rahatlıkla ulaşılabilir. KAYNAK:KULP KAYMAKAMLIĞI (http://www.kulp.gov.tr)
BİSMİL : Bismil İlçesi Diayarbakıra uzaklığı uzaklığı 52 Km’dir. İlçeye bağlı 105 köy, 90 mezra ve 2 nahiyesi vardır. Yüzölçümü : 1.748 Km2 Merkez Nüfusu : 39.834 Köy Nüfusu : 59.828 Toplam Nüfusu : 99.662 Köy Adedi : 105 Mezra Adedi : 90 Bucak Adedi : 3 (Merkez, Behramki, Sinan) Mahallesi : 9 KAYNAK: :www.bismil.gov.tr
EĞİL : il merkezinin kuzeyindeki dağlık bir arazide kurulmuş olup, yaklaşık 450 km2’lik bir yüzölçümüne sahiptir. Diyarbakır’a 50 km. uzaklıktadır. Eğil ilçesine bağlı 26 köy ve 23 mezra mevcuttur. İlçe merkez ve köylerde yaşayan toplam nüfus 23171’dir. Minibüs hatları ile ulaşım sağlanabilir. Kaynak:http://www.egil.gov.tr/default_b0.aspx?content=195
ÇINAR : Diyarbakır’a 32 km. uzaklıkta olup, deniz seviyesinden yüksekliği 660 m., yüzölçümü ise 1952 kilometre karedir. coğrafi açıdan Diyarbakır’ın en büyük (1952 km2) Nüfus açısından da dördüncü büyük (57 bin) şirin bir ilçesidir. 88 köy ve 2 belediyesi vardır. Minibüs hatları ile ulaşım sağlanmaktadır. Kaynak:Diyarbakir.gov.tr
DİCLE : Dicle ilçesi Diyarbakır’a 92 km uzaklıktadır. İlçenin Yüz ölçümü 975 km2’dir. İlçe Merkezi nüfusu 8.610 Köy nüfusu 31.512 dır. Minibüs hatları ile ilçeye ulaşım sürekli sağlanmaktadır. http://www.dicle.gov.tr/default_B0.aspx?content=195
KOCAKÖY : Kocaköy ilçesi Diyarbakır şehir merkezinin kuzey-doğusunda olup, Diyarbakır-Bingöl karayolunun 65. kilometresinde kurulmuş bir yerleşim merkezidir. İlçeye 13 köy bağlı olup, bu köylerin de 15 mezrası mevcuttur. 22 Ekim 2000 nüfus sayımına göre merkez kasaba nüfusu 5.678, köylerin toplam nüfusu 7391 kişiye ulaştığı tespit edilmiştir. Kocaköy-Diyarbakır arası minibüs hatları mevcuttur. KAYNAK:Kocaköy Kaymakamlığı (www.kocakoy.gov.tr)
HAZRO : Diyarbakır’ın kuzey-doğusunda 72 kilometre uzaklıktadır. Toplan alanı 419 km2’dir. Bu alan içerisinde 24 köy ile 37 mezra bulunmaktadır. KAYNAK:www.hazro.gov.tr/
LİCE : Diyarbakır’ın kuzey-doğusunda 95 kilometre uzaklıktadır. Lİce Diyarbakır arası Minibüs hatları mevcut olup ulaşım rahatlıkla sağlanmaktadır.
Diyarbakır Ulaşımı
Demiryolu : Diyarbakır Demiryolu Şehir Merkezinde olup, şehirçi minibüsleri, otobüsleri ve taksi ile ulaşım çok kolaydır. Tren garına İstanbul Haydarpaşa Garından Diyarbakıra düzenli seferler yapılmaktadır. GÜNEY KURTALAN EKSPRESİ trenleri, Ankara – Diyarbakır/Kurtalan – Ankara arasında haftada 6 gün işlerler; Ankara’dan Pazartesi, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi günleri işlerler. Kurtalan’dan Pazartesi, Çarşamba, Cuma, Cumartesi, Pazar günleri işlerler. HAREKET SAATLERİ : Ankara K: 11.15 – Kurtalan K: 12.46 Kurtalan K: 09.30 – Ankara V: 10.37 TLF:0412 226 63 92
Havayolu : Diyarbakır Havalimanı Yeniköy/Bağlar Merkez ilçemizde olup, Şehir merkezine uzaklığı 6km.dir. Havalimanımıza taksi, şehiriçi minübüsleri ve otobüsleri ile Diyarbakır’ın her yerinden rahatlıkla ulaşılabilir. Diyarbakır’a Ankara, İzmir, İstanbul ve Antalya’ya uçak seferleri yapılmaktadır.
Karayolu : Diyarbakır’ dan Türkiye’ nin her yerine otobüs ile yolculuk yapılabilir. Ayrıca Ortadoğu Ülkelerine taksi ile yolculuk mümkündür. Diyarbakır-Ankara arası 1001 km dır. Diyarbakır-İstanbul arası 1454 km dır. Diyarbakır – Şehirlerarası Otobüs Terminali [DİŞTİ] İletişim:
Diyarbakır Yeryüzü Şekilleri ve Bilgileri
Dicle Şerit : [Ova] , Diclenin sol yakasında nehir boyunca uzanan ve 5-6 bin hektarlık sahaları kaplayan ovalardır.
Zilküfül : [Dağ] , Ergani bölgesindedir. Yüksekliği 1660 M’dir
Karahan : [Ova] , Diyarbakır ve Karacadağ eteklerine doğru uzanır. Yüzölçümü 10 bin hektar kadar olan bu ovanın önemli bir kısmı kurak ve çakıl taşlarıyla örtülüdür.
Kiki : [Ova] , Buna Kikan Ovası da denir. Çınar ilçesinin doğu ve güney yönlerini kaplar. Bölgenin en verimli ovasıdır. 25 bin hektar kadardır.
Gevran : [Ova] , Ergani ovası da denir. Etrafı yüksek tepelerle sarılı, kurumuş bir denizi andıran genişçe bir ovadır. Yüzölçümü tahminen 15 bin hektardır.
Behremki : [Ova] , Kiki Ovasından sonra gelir. Bismil ilçesinin mühim bir kısmını kaplar. Toprağı bereketli olup ziraate çok elverişlidir. Yüzölçümü 18 bin hektarı bulur.
Dutdibi : [Dağ] , Ergani bölgesindedir. Yüksekliği 1350 M’dir
Mihrab : [Dağ] , Ergani bölgesinin en yüksek dağıdır. Yüksekliği 2100 M’dir
Diyarbakır : [Ova] , Karahan ovasından başlar, Kiki (veya Kikan) ve Dicle şerit ovaları ile biter. Dicle nehri ovayı ikiye böler.. Diyar¬bakır ovası tahminen 40 bin hektardır.
Diyarbakır tarihçesi
Diyarbakır tarihinin, önceleri M..3000 yılına kadar uzandığı bilinirken, son zamanlarda Çayönü kazıları ile yapılan araştırmalar sonucunda uygarlık geçmişinin M..7500 yıllarına kadar uzandığı belirlenmiştir. Diyarbakır ve çevresinde Hurriler, Mitanniler, Hititler, Asurlar, Medler, Persler, Büyük İskender, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular ve Osmanlılar hüküm sürmüştür.
Diyarbakır ismi, yakın zamanlara kadar Diyarbakır merkezinin de içinde bulunduğu geniş bir bölgenin adı olmuştur. Bu bölge, bugünkü Diyarbakır merkezinden başka Erbil, Erzen, Cizre, Hani, Silvan, Harran, Hasankeyf, Habur, Ceylanpınar, Rakka, Urfa, Siirt, Sincar, İmadiye, Mardin, Muş ve Nusaybin gibi pek çok yerleşim birimini kapsamaktadır. Kentin bilinen ilk adı Asur kaynaklarında “Amidi” olarak geçer. Daha sonraki Roma ve Bizans dönemlerinde “Amid”, “O’mid”, “Emid” ve “Amide”; Araplar ve Türklerin bölgeye gelmesinden sonra da “Kara Amid” olarak adlandırılan kent, Arap egemenliği döneminde yöreye yerleşen Bekr kabilesinin adından türeterek “Diyar-ı Bekr” olarak da anılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti bu adı, 10 Aralık 1937 tarihinde, 7789 sayılı yasa ile “Diyarbakır” olarak kesinleştirmiştir.