ÖSYM’nin üniversiteler ile paylaştığı ham ÖSYS verilerini inceleyen İstanbul Kültür Üniversitesi AR-GE Merkezi Yöneticisi Burak Kılanç, Akşam gazetesindeki köşesinde üniversite adaylarının bilglenmesi için bu verileri yayınladı.
Sevinci ve imkânsız gibi görünen birçok başarı hikâyesini içinde barındıran araştırmanın sonuçları:
2008 ÖSS’de 167’si lisans ve 119lı önlisans olmak üzere "üniversiteli" olan toplam 285 engelli öğrenciden bahsediyorum. Bu öğrenciler ÖSYM’nin bedensel engelli adaylara sağladığı olanakları kullanarak pek çok adayın hayallerini süsleyen bölümlere yerleşmişler. Bu örnek gençler sadece engelliler için değil, belki de daha çok engelli olmayan kişiler için örnek bir model oluşturuyor.
Bu yazımızda, 2008 ÖSYS’de, özürlü kontenjanından (maalesef ÖSYM’nin veri tabanında bu şekilde ifade ediliyor) üniversitelere yerleşenlerle ilgili detaylı bilgilere yer veriyoruz.
ÖSS’de avantajlar
Öncelikle bedensel engelli adaylar için ÖSS sürecinde geçerli olan kural ve fırsatları sıralayarak başlayalım. Bedensel özelliklerinde ağır derecede ve sürekli olarak işlev kaybı veya bozukluğu olması nedeniyle eğitim-öğretim hizmetlerinden yeterince yararlanamayan adayların seçme ve yerleştirme işlemleri, ÖSYM Yürütme Kurulu’nun saptayacağı bir yöntemle, engel türü, engel derecesi, puanlan ve tercihleri göz önünde bulundurularak yapılıyor. Söz konusu yöntemin detayları ÖSYM tarafından şimdiye kadar kamuoyu ile hiç paylaşılmadı ancak elimizdeki istatistikler engelli adaylara ek bir puan avantajı sağlandığını gösteriyor. Örnek vermek gerekirse 2008 ÖSS’de Uludağ Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’ne genel kontenjandan giren en düşük puanlı adayın Y-ÖSS puanı 299,776 iken engelli kontenjanından yerleşen adayın puanı 292, 327 olmuş.
ÖSS’de kolaylık tanınıyor
Bedensel engelli adaylar bir üniversite veya devlet hastanesinden alacakları sağlık kurulu raporu ile kimlik bilgilerinin yer aldığı engellerine ilişkin özgeçmişlerini ayrıntılı olarak anlatan bir dilekçeyi, ÖSS’ye başvururken ÖSYS Aday Bilgi Formuna eklemek durumundalar. Başvurma işlemleri bittikten sonra engelli duruma gelen adayların, raporlarını bir dilekçe ekinde hemen ÖSYM’ye göndermeleri gerekiyor. Bu raporlarda belirtilen engel dereceleri, öncelikle ÖSYM’nin görevlendireceği kurullarca inceleniyor. Adayların engelleri yüzünden ayrı bir seçme ve yerleştirme işlemine tabi tutulup tutulmayacakları bu incelemelerin sonuçlarına göre belirleniyor. Daha önceki yıllarda engelli olarak ÖSYS’ye başvuran ve raporları kabul edilen adaylar, engel durumlarında bir değişiklik olmasa da bu durumlarım belirten bir dilekçeyi ve eski raporlarının bir fotokopisini ÖSS’ye başvururken her sene ÖSYS Aday Bilgi Formuna eklemek zorundalar. Raporları ÖSYM’ye ulaşan ve kabul edilen adaylar, ayrı salonlarda sınava alınıyorlar, gerekli ve uygun görülmesi durumunda kendilerine okuyucu/işaretleyici (yardımcı) veriliyor. Bu adayların ÖSS’ye Giriş ve Kimlik Belgesinde “Engelli Salonu" yazılı oluyor. ÖSYM’nin yetkili kurullarınca raporları kabul edilmeyen adaylar ÖSYS’ye başvuran diğer adaylar gibi işlem görüyor. Görme engelli adaylar sınava, kendilerinin kullanabilecekleri, özel hesap makineleri getirebiliyor.
Ağırlık sözel bölümde
2008 ÖSYS verilerine göre 167 engelli adayın Esans programlarına, 121 adayı ise önlisans (MYO) programına engelli kontenjanından yerleştiği görülüyor. İstatistik analizlerimizde sadece lisans programlarına odaklanacağız. Dikkatimizi çeken ilk bulgu, engelli adayların çoğunlukla SÖZ2 puan türü ile. (öğrenci alan bölümlere yerleşmiş olması (60;. SÖZ-2’yi EA-2 puanı ile öğrenci alan bölümler izliyor (49). "167 engelli aday arasında erkeklerin bayanlara görecek olması bir diğer ilgi çekici bulgu.
Engelli adayların 140’ının devlet, 25’inin vakıf, birinin KKTC ve birinin yurtdışı üniversitelere yerleştiği bunların yaklaşık. %40’ının (bulundukları ildeki üniversiteye yerleştikleri, %60’ının okumak için hiç bir engel tanımayarak ailelerinin yanından aynlmayı göze aldıkları, yaptığımız detaylı analizin bazı diğer çıktıları.
EA-2’de hukuk, SÖZ-2 de Türkçe öğretmenliği
2008’de en çok engelli adayın yerleştiği devlet üniversiteleri Gazi (9), İstanbul (8) ve Uludağ Üniversiteleri (7) olmuş. Vakıf üniversiteleri arasında Başkent Üniversitesi 6 engelli aday ile önde gözüküyor. Bölüm başına dağılıma gelindiğinde, SÖZ.-2puan türünde Türkçe Öğretmenliği ve Tarih, EA-2’de Hukuk, Kamu Yönetimi ve Psiko¬loji bölümlerinin, SAY2 puan türünde ise Bilgisayar ve Ziraat Mühendisliği bölümlerinin öne aklığını görüyoruz. Tercih dağılımına baktığımızda, engelli adayların çok bilinçli tercihler yaptıkları anlaşılıyor. Bu adayların 52’sinin birinci tercihine yerleşmiş olması bunun açık bir göstergesi (%31). Türkiye genelinde, lisans programlarına yerleşen tüm adaylarda bu oran %2 civarında.