Metro Cash and Carry’nin Türkiye’deki mağazalarında satışa sunduğu kırtasiye ürünleri üzerinde yaptırdığı testler, yıllık hacmi 1 milyar 100 milyon Euro’yu bulan ve satışlarının yüzde 70’ine yakınını eylül ayında gerçekleştiren kırtasiye sektörünün karışmasına yol açtı. Bunda yapılan testlerde başta suluboya, beslenme çantası, kırmızı kalem ve mataralar olmak üzere ağırlıklı olarak öğrencilerin kullandığı bir çok kırtasiye ürününde kanser, böbrek, karaciğer ve hormonal bozukluklara yol açabilen azo boyar ve fitalat adlı kimyasalların yer aldığının ortaya çıkması etkili oldu.
Satmayacağını açıkladı
Metro’nun, sağlık açısından sakıncalı olan kimyasalların kullanıldığı suluboya, kırmızı kalem, matara ve beslenme çantalarını mağazalarında satmayacağını açıklamasının ardından, pazarının yüzde 25’ini elinde bulunduran zincir marketler de bu ürünleri peş peşe raflarından indirmeye başladı. Bu da tüm planlarını okulların açılma tarihine göre ayarlayan kırtasiye ithalatçı ve üreticilerinin paniğe kapılmasına yol açtı. Firmalar da şimdi, zincir marketlerden yapılacak toplu iadelerden oluşan stokları eritme telaşı yaşanmaya başlandı.
Azo boyar da var
Sabah gazetesinden Mehtap Özcan’ın yaptığı araştırmaya göre, Metro, “Okula Dönüş Projesi” kapsamında raflarında yer alan 263’ü beslenme çantası, boya, kalem, matara gibi kırtasiye ürünleri olmak üzere ayakkabı, çorap, önlük, gömlek, pantolon gibi öğrencilerin kullandığı toplam 400 farklı ürünün analizlerini gerçekleştirdi. Bunlardan büyük bölümü kırtasiye olmak üzere 70 üründe uygunsuzluk tespit edildi. Uygunsuzluk saptanan ürünler arasında da başta kanser olmak üzere, böbrek, hormonal ve karaciğer bozuklukları, cinsel gelişim problemleri, metabolizma ve büyüme düzensizlikleri gibi sağlık üzerinde olumsuz etkisi bulunan fitalat adlı kimyasalın kullanıldığı belirlendi. Analizlerde ayrıca, tekstil ürünlerinde üretimi ve kullanımı yasak olan azoboyar adlı kimyasal da saptandı.
Plastiği yumuşatan madde
Plastiklerin yumuşatılmasında kullanılan bu kimyasala, özellikle kurşun kalem, silgi, matara ve beslenme çantalarında rastlandı. Beslenme çantalarında yiyeceklerin konulduğu iç kısımlarda yapılan analizlerin tamamına yakınında bu kimyasalın yer aldığı görüldü. Ürünlerde renklendirici olarak kullanılan bu kimyasal da kalem, matara, silgi, resim boyaları, beslenme kapları, oyun hamurları gibi ürünlerde yer alıyor.
Metro: Araştırmayı paylaşmaya hazırız
METRO Toptancı Market Yönetim Kurulu Üyesi Selma Zaim, yaptırdıkları analizlerin sonuçlarını okul öğrencilerine yönelik satış gerçekleştiren tüm firma ve zincir marketlerle paylaşmaya hazır olduklarını belirterek, “Özellikle bazı suluboya, kırmızı kalem, beslenme çantası ve mataralar çocuklar üzerinde önemli risk oluşturuyor. Beslenme çantalarının tamamına yakını risk taşıyor. Bu nedenle, raflarımızda beslenme çantası yer almayacak” dedi. Sağlık açısından uygunsuz olan ürünlerin sanıldığı gibi sadece Uzakdoğu kökenli olmadığını belirten Selma Zaim, yurtiçinde üretilenlerin yanı sıra Avrupa ülkelerinden ithal edilen ürünlerde de aynı tehlikeleri tespit ettiklerini söyledi.
Hangi ürün nasıl bir risk içeriyor
Metro Cash and Carry’nin yaptırdığı araştırmadan çıkan bazı sonuçlar şöyle:
Kurşun kalem, silgi, matara ve beslenme çantalarında plastiğin yumuşatılmasında kullanılan fitalat bileşenlerine rastlandı.
Yapıştırıcılarda, tekstilde buruşmayı engelleyen ve su geçirmezlik özelliği kazandıran formaldehit maddesi saptandı. Bu ciltte alerjik reaksiyonlara, göz ve solunum yolunda tahrişe neden olabiliyor.
En fazla riski, yiyeceklerin temas ettiği beslenme çantaları oluşturuyor. Bu çantaların iç yüzeylerinde yapılan analizlerde, tamamının fitalat içerdiği ortaya çıktı.
Tekstilde yasak kırtasiyede serbest
Kansorejen etkisi yüzünden azo boyar maddelerin üretimi ve kullanımı 1995 yılında Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de yasaklandı. Ancak kullanımı yasak olan eşya tanımı incelendiğinde bu ürünlerin sadece deri, tekstil ve hazır giyim ürünlerini kapsadığı görülüyor. Çocukların kullandığı kalem, silgi, matara, suluboya, beslenme kabı, oyun hamuru gibi ürünler kapsam dışı kalıyor. Bu da, azo boyar maddesinin kırtasiye ürünlerinde kullanımına neden oluyor.
Hangi kimyasal ne amaçla kullanılıyor
Azo boyar: Başta tekstil olmak üzere kağıt, plastik ve kozmetik gibi pek çok endüstri ürününde renklendirici
olarak kullanılan boyaların içeriğinde bulunan bu maddelerin kansorojen etkisi bulunuyor.
Fitalat: Plastiğin yumuşatıl-masında kullanılan kimyasal madde. Cinsel gelişim problemleri, hormon yapısı, metebolizma ve büyüme düzensizlikleri gibi etkilere yol açıyor.
Formaldehit: Ürünün buruşmasını ve su geçirmesini engellemek amacıyla kullanılıyor. Yüksek miktarda kullanıldığında ciltte allerjik reaksiyonlara, gözlerde ve solunum yolunda tahrişe sebep oluyor.