Nevşehir hakkında bilgiler;
İklim
İklim Özellikleri:Nevşehir, yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçen tipik bir karasal iklime sahiptir. Yağışlar daha çok ilkbahar ve sonbaharda düşmektedir. İklim özellikleri, Kızılırmak Vadisi’nden uzaklaşıldıkça, belirgin biçimde sertleşmektedir. İlde 1980-1997 yılları arasında yapılan ölçümlerden elde edilen bilgileri göre ortalama sıcaklık değeri 10,6 derecedir. Nevşehir’de don mevsiminin (sıcaklığın sıfır derecenin altına düşmesi) başlangıcı, en erken 24 Eylül, en geç 1 Aralık ve ortalama 26 Ekim olarak tespit edilmiştir.
-Türkiye’nin İlleri Hakkında Genel Bilgiler Tam Liste-
Don mevsiminin bitiş tarihi, en erken 28 Mart, en geç 15 Mayıs ve ortalama olarak da 14 Nisan’dır. Sıcaklık Nevşehir’de karasal iklimin bir özelliği olarak yazlar çok sıcak geçmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması da ovalık kesimlerde ve dağlık yörelerde farklıdır. Merkez ilçe’de en soğuk geçen aylar ocak ve şubat, en sıcak geçen aylar temmuz ve ağustos’tur Yağışlar Nevşehir ili Kuzey ve Güney Anadolu dağ sistemleri nedeniyle deniz etkilerine kapalı orta Anadolu Bölgesi’nde yer aldığından yağışlar azdır. Ancak, Kızılırmak Vadisi ile bu vadiye eğimli kesimlerde yağışlar daha boldur. İlde kışlar çok sert geçtiğinden yağışlar genellikle kar şeklinde düşer. Merkez İlçe’de yıllık ortalama yağış miktarı 388,7 mm’dir. Bu ortalama, Nevşehir’in Konya Kapalı Havzası’na giren Derinkuyu İlçesinde 353,2 mm’ye düşmektedir.
Merkez İlçe’de en yağışlı geçen aylar aralık ve mart, en az yağışlı aylar ise Temmuz ve Ağustostur. Rüzgârlar Rüzgâr Rüzgar bilgileri Ortalama Rüzgar Hızı (m/sn) Aylık ve Yıllık Ortalamalar: Ocak ayı: 1,5 Şubat ayı: 2,0 Mart ayı: 1,8 Nisan ayı: 2,1 Mayıs ayı: 1,9 Haziran ayı: 1,7 Temmuz ayı: 1,8 Ağustos ayı: 1,9 Eylül ayı: 1,6 Ekim ayı: 1,6 Kasım ayı: 1,3 Aralık ayı: 1,9 ve Yıllık toplamda Ortalama Rüzgar Hızı (m/sn): 1,7 m/sn. En Hızlı Esen Rüzgarın Yönü ve Hızı : SSE 16,0 m/sn. Ortalama Fırtınalı günler sayısı: Sadece Ocak ayında 1 gün fırtınalıdır. Yıllık toplamda fırtınalı gün sayısı: 1 gün’dür. Ortalama: 0,1 gün. Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı ( Rüzgar Hızı saatte 10,8 ile 17,1 m/sec. arasında olan ): Ocak: 10, Şubat: 10, Mart: 6, Nisan: 4, Mayıs: 5, Haziran: 7, Temmuz: 2, Ağustos: 2, Eylül: 1, Ekim: 3, Kasım: 4, Aralık: 7 gün ve Yıllık toplamda Kuvvetli Rüzgarlı Günsayısı: 61 Ortalama: 5,1 gün.
Bitki Örtüsü
Nevşehir ili bitki örtüsü bakımından çok zayıftır. Orman ve fundalıklar yok denecek kadar azdır. Ovalar bozkır (step) görünümündedir. Kızılırmak Vadisinde söğüt, kavak ve selvi ağaçları ile Oylu Dağında cılız meşeliklere rastlanır. Çayır ve mer’alar % 28 ve ekili-dikili alanlar % 69’dur. Haziran başından itibaren yeşillik kaybolur, yerini sarı bir örtüye terk eder.
Flora
Biyolojik Çeşitlilik Bölgede başlıca habitat tipi antropojen steptir. İnsan populasyonunun hızla artması ve biyolojik faktörlere açık olması nedeniyle yaban hayatı arazi ve civarında çok fakirdir. Ormanlar Biyolojik Çeşitlilik Bölgede başlıca habitat tipi antropojen steptir. İnsan popülasyonunun hızla artması ve biyolojik faktörlere açık olması nedeniyle yaban hayatı arazi ve civarında çok fakirdir. Ormanlar Nevşehir Orman İşletme Şefliği sınırları içerisinde İlimizin toplam ormanlık alanı 7.315 ha. olup, bu alanın 3.593 ha kısmı verimli orman, 3.722 ha alanı ise bozuk orman alanıdır. İlimiz sınırları içerisinde bulunan alanların jeolojik yapısı neojendir. Toprak yapısı genellikle granit, grandiosit, sianit ve volkanik oluşumlardan meydana gelir. Dolayısıyla geçirgen bir nitelik taşımaktadır, orta ve hafif bünyeli topraklardır.
İlin yıllık yağış ortalamasının az olması ve iklimin karasal olması nedeniyle ormanlar yeterli gelişmeyi gösterememektedir. Bunun yanında bakı özellikleri de etkili olmaktadır. Güney bakılarda nem oranının az olması sebebiyle başarı oranı düşüktür. Mülkiyetleri açısından Nevşehir Orman İşletme Şefliği sınırları içerisindeki ormanlar Devlet Ormanı statüsündedir. İlde, Orman Genel Müdürlüğü tarafından işletilen ormanlardan orman ürünleri ve orman dışı ürünler üretilmemektedir. Orman Genel Müdürlüğü tarafından işletilen ormanlardan orman ürünleri ve orman dışı ürünler üretilmemektedir. Hakim ağaç türleri meşe, sedir, ardıç ve karaçamdır. Nevşehir İli ormanlarında artan bir yapı gözlenmektedir. Bunun sebebi ilk olarak yapılan ağaçlandırma çalışmaları, diğeri ise halkın orman üzerinde azalan baskısıdır. Tescili yapılmış orman alanı miktarı 8454,9 ha. dır. Mevcut özel orman yoktur. Odun Üretimine Ayrılan Tarım AlanlarıNevşehir Orman İşletme Şefliği sınırları içerisinde kavak, okaliptüs, söğüt, kızılağaç gibi türler yetiştirilen tarım alanları bulunmamaktadır.
Çayır ve Meraİlimizde toplam 71.624,3 ha mera alanı bulunmakta olup, toplam arazi varlığının % 12,2 sini teşkil etmektedir. Mevcut mera oranı yıllık yağış ortalamasının az oluşu ve kontrolsüz otlatılma nedeniyle düşük seviyededir. Mera çalışmaları İl Toplamı 71.624,3 Merkez 4.530 Acıgöl 3.773,5 Avanos 11.834,8 Derinkuyu 6.914 Gülşehir 14.910 Hacıbektaş 8.880 Kozaklı 10.820,8 Ürgüp 9.961,2 İlde bulunan çayır ve meralar genellikle zayıf sınıf meralardır. Ot verimleri düşük olup ağır otlatma baskısı altında bulunmaktadır. Kaliteli ot oranı çok düşüktür. Karşılaşılan en önemli problem düşük yağış ve ağır otlatmadır.İlimizde çayır ve meraların amenajman planları yapılmış ve 15 Nisan-15 Ekim tarihleri arasında otlatma yapılması, diğer zamanlarda meraların dinlendirilmesi planlanmıştır. Mera Kanunu kapsamında Hacıbektaş İlçesi Çiğdem köylerinde ıslah projesi yürütülmektedir. Sulak alanlarİlimizden Türkiye’nin en uzun ırmağı olan Kızılırmak geçmektedir. Ayrıca İl havzasının orta kesiminde Doğu-Batı doğrultusundaki Kızılırmak’ın kuzeyinde Kızılöz deresi yer almaktadır. Bunların dışında 30’a yakın çay ve dere bulunmakta olup, İlimizin akarsu yüzeylerinin toplamı 436 ha’dır.İlimizde doğal göl bulunmamaktadır. Diğer Alanlar (Stepler vb.)Yükseltinin az olması yağışı azaltmış ve bu durum step (bozkır) bitki örtüsünü yaygınlaştırmıştır.
Karasal iklim bölgesinde olan İlimizde step yani bozkır bilgileri görülür. FloraGöreme Tepeleri, Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye) tarafından “Önemli Bitki Alanı (ÖBA)” olarak belirlenmiştir. Tarih öncesinden günümüze insan yerleşimlerinin sürdürüldüğü bu alan, günümüze kadar ulaşan önemli step bitki topluluklarını koruyabilmiş olup milli park sınırı içinde yaklaşık 650taksonun varlığı saptanmıştır. Bunlardan 118i Türkiye’ye özgüdür (endemiktir). Göreme Tepeleri ÖBA’da ülke çapında 23 nadir bitki bulunur: Örneğin, Ferula halophila bu yöreden başka sadece Tuz Gölü ve Konya çevresindeki tuzcul steplere özgü bir bitkidir. F. halophila aynı zamanda Bern Sözleşmesi Ek Liste I’de de yer almaktadır. Ayrıca bu alan Bern Sözleşmesi kapsamında Tehlike Altındaki Habitatlar arasındaki İran-Anadolu stepleri kapsamındadır. Diğer taraftan Dünya Mirası Listesi’ne alınmış olan Göreme Tepeleri ÖBA, Milli Park olarak da koruma altındadır.
Habitat ve TopluluklarıNevşehir, karasal iklim bölgesinde yer alması nedeniyle bitki örtüsü step (bozkır) özelliği gösterir. Başlıca bitki türleri arasında gevenler, kekik türleri, buğdaygiller, kangal vb. dikenler sayılabilir. Bunların yanı sıra genel alanda çok büyük bir paya sahip olmasa da bozuk meşe baltalıkları, bozuk ardıç toplulukları yörenin tahrip görmüş doğal orman örnekleri arasında sayılabilir. Keza son yıllarda yapılan ağaçlandırma çalışmaları sonucu elde edilen ve sedir, karaçam, akasya, akçaağaç, dişbudak, badem vb. türlerin plantasyonu ile elde edilen sahaları da yeni habitatlara örnek olarak vermek mümkündür. Yine akarsu boylarında yetişen kavak, söğüt, iğde, ceviz ağaçlarının oluşturduğu bitki toplulukları ile tarım amaçlı yetiştirilen asma türleri kayısı, badem, elma, armut vb. meyve ağaçlarının oluşturduğu alanları da bitki topluluklarına örnek olarak vermek mümkündür. Türler ve PopülasyonlarıBozkır(step) bitki türlerinin hâkimiyetinde olan yörede, çayır otları, geven türleri, kekikler, buğdaygiller, dikenler popülasyonların yoğunluğunu oluşturmaktadır. Bunların yanında meşe türleri, alıç, ahlat, ardıç, karaçam, sedir, akasya, akçaağaç, dişbudak, söğüt, ceviz, asma türleri ve kavak ağaçlarının oluşturduğu az yoğunluklu popülasyonlardan da bahsetmek mümkündür.
Fauna
Fauna a) Memeliler: Kurt (canis lupus), Tilki (Vulper vulper), Su tipi (Lutra lutra), Porsuk (Meles meles), Sansar (Martes fonia), Tavşan (Lepus europeus) b) Kuşlar: Keklik (Alectoris graeca), Bıldırcın (Coturnix), Güvercin (Culumba ivila), Doğan (Falco sp.) c) Sürüngenler: Kaplumbağa (Testudo graeca), Kertenkele (Lucerta viridus). d) Balıklar:Yayın (Silurus gionis), Sazan (Cyprinus)Habitat ve Toplulukları Yörenin tarih boyunca birçok kültürlerin etkisinde kalarak yoğun tahripler görmesi, doğal kaynak tüketimindeki bilinçsizlikler, iklimsel ve antropolojik etkenlerle birçok hayvan türü yok olmuş birçoğu da yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bırakılmıştır. Bu yüzden ciddi manada bir habitattan bahsetmek şu an için mümkün gözükmemektedir. Ancak Kızılırmak’ın İlin tam ortasından geçmesi ve bu ırmağa bağlanan birçok akarsu çevresinde yaşayan canlı türlerinin oluşturduğu küçük habitatlarla yine dağlık kesimlerdeki ormanlık alanlarda,meralarda,tarım alanlarında yaşayan canlı türlerinin oluşturduğu genel manada bozkırın her ortamda görülen türlerinin habitat ve topluluklarından bahsetmek mümkündür.
Türler ve PopülasyonlarıNevşehir ilinin genel coğrafi yapısı; dağlar, yüksek platolar,vadiler, çöl tabir edilen düzlükler ve Kızılırmak yanında diğer küçük akarsularla sulanabilen araziler olmak üzere çok değişkenlik göstermektedir.Bu değişkenliklere paralel olarak yörede yaşayan türler ve bunların popülasyonlarında değişiklikler görülebilmektedir.En çok rastlanılan türler; keklik, bıldırcın, güvercin, sığırcık, serçe, karga, baykuş, şahin, kartal gibi kuş türleri ile su kenarlarına gelen ördek, kaz gibi türlerdir. Memeli türleri olarak; kurt, çakal, tilki, tavşan, porsuk, vaşak, yaban domuzu gibi türlerden bahsetmek mümkündür. Keza sürüngenler, kemirgenler vb. diğer türlere baktığımızda da yılanlar, kertenkeleler, tarla fareleri, kaplumbağalar en çok rastlanılan türler olarak sıralanabilir. Popülasyonlarla ilgili ciddi bir çalışma elimizde mevcut olmamakla birlikte dengeli bir popülasyon yapısından bahsetmek mümkün değildir. Zaman zaman her bir türün lehinde ve aleyhinde değişimler yaşanmakta olup özellikle kuş türlerinde ciddi azalmalardan bahsetmek mümkündür.
Ekonomik Yapı
GENEL BİLGİ
Nevşehir, tarih ve doğanın iç içe geçerek, bütünsel bir güzellik sergilediği beldeleri ve bölgede yaşamış uygarlıkların zenginleştirdiği kültürel birikimi ile Türkiye’nin eşsiz turizm cennetlerinden birisi olmasının yanı sıra sahip olduğu jeotermal enerji kaynakları, beyaz altın olarak adlandırılan ponza madeni, doğal yeraltı depoları ve tarım üretimi ile yükselen bir konumdadır. 1954 yılında il olan Nevşehir’in toplam nüfusu 285.460 kişi, yüzölçümü 5.467 km2, nüfus yoğunluğu 53 kişi/km2, sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması 34, yıllık ortalama nüfus artışı binde 8,2 ve okur-yazar oranı %91,95’dir. İlde iki adet üniversite bulunmakta olup bunlardan Nevşehir Üniversitesi’nde 5 fakülte, 2 enstitü, bir yüksekokul, 6 meslek yüksekokulunda 359 Öğretim Görevlisi hizmet vermekte olup yaklaşık 6.300 öğrenci öğrenim görmektedir. Kapadokya Meslek Yüksek Okulunda ise 46’sı tam zamanlı olmak üzere toplamda 100’e yakın öğretim görevlisi görev yapmaktadır. Nevşehir ili ülkemizin kuzey-güney ve doğu-batı karayolları kesişim noktalarında yer alması nedeniyle etkin bir karayolu ulaşımına sahiptir. Ayrıca inşası devam etmekte olan Niğde-Ankara otoyolunun Acıgöl ilçesine çok yakın bir mesafeden geçecek olması Nevşehir’in karayolu ulaşım imkânlarını iyice yükseltecektir. Bunun yanı sıra Gülşehir ilçe sınırları içerisinde merkeze 30 km uzaklıkta bulunan yıllık 700.000 kişi kapasiteli ‘Nevşehir Kapadokya Havalimanı’ ve ‘Kayseri–Erkilet Havaalanı’ ile ilimize havayolu ulaşımı sağlanabilmektedir.
A-TARIM
Nevşehir, gerek geniş tarımsal alanları, gerekse hayvancılığa elverişli yapısı ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Çekirdeklik Kabak Nevşehir ili 5.772 ton yıllık üretim miktarıyla Türkiye toplam çekirdeklik kabak üretiminin %26,27’sini karşılamakta ve bu alanda ülkemizde ilk sırada yer almaktadır. Üretimi yapılan kabak çekirdeğinin ambalajlanarak ve kalitesi ön plana çıkarılarak markalaştırılması yatırımcılar için katma değeri yüksek bir yatırım fırsatı olarak öne çıkmaktadır. Patates Nevşehir ili 430.650 ton yıllık üretim miktarıyla Türkiye toplam patates üretiminin yaklaşık %10’unu karşılamaktadır. Bunun yanı sıra ilde bulunan doğal soğuk hava depolarında diğer bölgelerde üretilen patatesler depolanıp ülkemizin yıl boyunca olan ihtiyacı karşılanmaktadır. Doğal soğuk hava depolarının varlığı Sertifikalı tohumluk patates üretimi potansiyeli
Sanayi tipi parmak patates üretimi potansiyeli Yatırımcılar için önemli fırsatlardır. Üzüm Nevşehir ili genelinde yaklaşık 25.000 ha alanda 150-170 bin ton ve 30 çeşit (18 çeşit beyaz üzüm, 12 çeşit kırmızı üzüm) yaş üzüm üretilmektedir. Bu anlamda Nevşehir ilindeki bağ alanı Türkiye’nin %5’i, üretim ise %4’ü oluşturmaktadır. Bölgede üretilen üzümlerin bir kısmı pekmez, sirke, köftür, meyve suyu ve kuru üzüm gibi yerel tüketimde kullanılırken bir kısmı ise şaraplık ve rakılık olarak değerlendirilmektedir. Yörede 1 adet büyük rakı fabrikası, 2 adette şarap fabrikası bulunmakta olup özellikle Ürgüp ilçesinde üretilen şaraplardan bazıları 2010 yılı içerisinde Avrupa’da (Concours Mondial De Bruxelles) 4 adet ödül kazanmış bulunmaktadır. Üretilen üzümlerden sirke, pekmez, meyve suyu, rakı ve şarap gibi üretilmesi yatırımcılar için önemli bir fırsat olarak görülmektedir.
Jeotermal Seracılık Seracılık faaliyetlerinde ihtiyaç duyulan en önemli koşullar; ucuz ısı kaynağı, seracılığa elverişli iklimsel ve coğrafi şartlar ve pazara yakınlıktır. Sera işletme maliyetinin %15-20’sini sera içi ısıtma giderleri oluşturmaktadır. Bu bakımdan, Nevşehir ilinde hâlihazırda yeterli düzeyde kullanılmayan sıcak su kaynaklarının seracılık uygulamalarında kullanılması sera içi ısıtma maliyetlerini oldukça düşürecek bir potansiyeldir. Yumurta Üretimi Nevşehir ili yıllık yaklaşık 160 milyon adet yumurta üretimi ile TR71 Bölgesi içinde %44’lük üretim payı ile lider konumdadır. Üretilen yumurtaların bir kısmı market zincirleri tarafından önemli bir kısmı ise Kapadokya yöresinde bulunan oteller tarafından tüketilmektedir. Organik yumurta üretimi gelecek yıllar için önemli bir yatırım potansiyeli olarak görülmektedir.
B-TURİZM
Kapadokya tarihi, kültürü ve eşsiz doğal güzellikleri günümüze kadar taşıyabilmiş dünyanın sayılı turizm cennetlerinden biridir. Göreme Tarihi Milli Parkı’nın “UNESCO Dünya Doğal ve Kültürel Mirası Listesi”nde yer alması Kapadokya’nın doğal ve tarihi önemini göstermektedir. Yeraltı Şehirleri Yer altı şehirleri Hıristiyanlar tarafından kendilerini tehlikelerden korumak amacıyla çok geniş alanda çok karmaşık bir şekilde kurulmuştur. Havalandırma çözümleri, savunma mekanizmaları, labirent gibi planlanmış yapısıyla tüm ziyaretçilerin hayranlığını kazanmaktadır. Bugüne kadar 40 adet yeraltı şehrinin varlığı belirlenmiş olup hiç kimse Kapadokya Bölgesinde ne kadar sayıda yer altı şehri bulunduğunu bilememektedir. Kiliseler Kapadokya’nın ilgi çekici özelliklerinden birisi de yumuşak lav kayaların içine inşa edilmiş ve tüm Kapadokya’yı kaplayan eski Hıristiyan kiliseleridir. Kapadokya’da 600’den fazla kayadan oyma kilise olduğu tahmin edilmektedir.
Kiliselerde Hz. İsa’nın yaşamından kesitler, İncil’de yer alan azizlerin tasvirleri ile Aziz Barbara ve Aziz Georgius gibi azizlerin resimleri yer almaktadır. Vadiler Kapadokya’da doğa yürüyüşüne çok uygun ve içerisinde kiliseleri, mağara evleri ve tünelleri ile peribacalarını bulunduran büyüleyici birçok vadi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra vadiler zengin bitki örtüsü çeşitliliğine de sahiptirler. Kızılçukur, Zemi, Güllüdere, Devrent ve Güvercinlik vadileri Kapadokya’nın önemli vadilerindendir. Balon Turu Sahip olduğu doğal güzelliği ve rüzgâr koşullarının uygunluğu ile balonculuğun dünyada en gelişmiş olduğu bölge Kapadokya’dır. Bölgede 16 balon firması yaklaşık 105 balon ile hizmet vermektedir. Kapadokya’nın simgesi olan balon turları bölgenin eşsiz güzelliğini görmenin en etkili yoludur. Balon gökte ağır ağır süzülerek bölgenin eşsiz güzelliklerini görme imkânı bulabilirsiniz. 1 saat 15 dakika süren balon turu, sizi Kapadokya Bölgesinin yürüyerek ulaşamayacağınız en uzak noktalarına kadar götürür. İnişte ise günün anısına şampanyalı bir kutlama yapılır.
El Sanatları Önemli el sanatları arasında yer alan Çömlekçilik, Kapadokya’da çok eskiden beri yapıla gelmiş el sanatlarından biridir. Antik çağlardan beri bölgede (özellikle Avanos’ta) geleneksel yöntemlerle çömlek atölyelerinde üretim yapılmaktadır. Çömlekçiliğe ek olarak bölgede halı dokumacılığı, el yapımı bebek imalatı ve oniks taşı işlemeciliği de gerçekleştirilmektedir. Termal ve Sağlık Turizmi Yüksek sıcaklık ve iyon içeriği ile volkanik özellikleri Kozaklı suyunu Türkiye ve dünyadaki en önemli termal sulardan birisi konumuna getirmiştir. Su sıcaklığı 27°C ve 93°C arasında değişmekte olup Alman Kaplıcaları Birliği sınıflamasına göre A ve C grubu şifalı sular grubuna girmektedir. Tıbbi olarak kanıtlandığına göre Kozaklı’nın termal suları romatizmadan eklem bozukluklarına, çocuk felcinden anemiye, kadın hastalıklarından obeziteye, solunum yolu hastalıklarından kalp hastalıklarına kadar geniş tedavi portföyüne sahiptir.
C-SANAYİ
Gıda ve içecek sektörü Nevşehir ilinde ön plana çıkarken inşaat, tekstil ve metal sanayi diğer önemli sektörlerdir. Bunların yanı sıra madencilik sektörü Nevşehir sanayisi için hayati önem taşıyan ve ihracatı yapılan büyük bir istihdam kaynağıdır. Ponza Dünya ponza rezervlerinin %20’sine sahip olan ülkemizde en çok talep gören ponza, Nevşehir bölgesinin beyaz renkli ponzasıdır (yaklaşık 450 milyon ton/m3). Üretilen ponzanın %80’i ısı ve ses yalıtımı özellikleri sebebiyle inşaat sektöründe kullanılırken diğer önemli bir kısmı ise tekstil sektöründe kullanılmaktadır. Bu kullanım alanlarının yanı sıra abrasif sanayi, kozmetik sanayi, seramik sanayi ve dişçilik gibi alanlarda kullanımında ise katma değeri yüksek ürünler olarak satılabilme potansiyeli bulunmaktadır.
Lojistik İlin batı-doğu karayollarının kesişim noktasında yer alması ve doğudan batıya ya da batıdan doğuya giden hemen hemen bütün araçların ilden geçmeleri sebebiyle ilin önemli bir lojistik potansiyeli bulunmaktadır. Bunun yanı sıra ilde bulunan doğal soğuk hava depolarının özellikle narenciye ürünleri ile patates depolanmasında kullanılması da ilin lojistik özelliğini artırmaktadır. Organize Sanayi Bölgeleri Nevşehir ili Acıgöl ilçesinde ve Ticaret ve Sanayi Odası girişimleri ile Boğazköy mevkiinde kurulmuş bulunan iki adet OSB bulunmaktadır. Bunlardan Acıgöl OSB, 160 hektar alanda kurulmuş olup 99 parsele sahiptir ve 3 firma faaliyette bulunmaktadır. Bunların yanı sıra 4 firmanın yatırım için inşaatları devam etmektedir. Boğazköy-OSB ise 85 parsele kurulmuş olup burada 40 firma faaliyetlerine devam etmektedir.
Nevşehir İlçeleri
HACIBEKTAŞ : 666 km² alana sahip olan Hacıbektaş ilçesi ile Nevşehir arasında otobüs ve taksi ile ulaşım sağlanmaktadır. Hacıbektaş ilçesi doğuda Avanos ilçesi, kuzeyinde Kozaklı ilçesi, kuzeybatı ve batısında Kırşehir ili, güneyinde ise Gülşehir ilçeleriyle çevrilidir. Karaburna ve Kızılağıl ilçenin iki beldesini oluşturur. İl merkezine 45 km mesafede yer alır. İlçe merkez nüfusu 5.078, köylerinin ve beldelerin toplam nüfusu ise 6.402’dir.
ACIGÖL : Acıgöl, 4 Temmuz 1987 yılında 19507 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TBMM kararıyla ilçe oldu. İlçenin yüzölçümü 490 km² olup doğusunda Nevşehir merkez ilçe, kuzeyinde Gülşehir ilçesi, batısında Aksaray İli, kuzeyinde ise Niğde ili ve Derinkuyu ilçesi bulunmaktadır. İlçe merkeze 22 km uzaklıkta olup Otobüs ve taksi ile ulaşım sağlanmaktadır. İlçeye bağlı 2 belde bulunmaktadır. Bunlar; Karapınar, Tatlarin beldeleridir. İlçe merkez nüfusu 5.847, köylerinin ve beldelerin nüfusu 13.886’dır.
ÜRGÜP : Nevşehir’in 23 km doğusunda olan Ürgüp’e Otobüs ve taksi ile ulaşım sağlanmaktadır. Kapadokya Bölgesinin en önemli merkezlerindendir. Turistlerin en yoğun ziyaret ettikleri ilçe, nüfus itibariyle de ilin en büyük ilçesidir. 574 km² alana sahip olan ilçe, doğu ve güneyden Kayseri ili ile çevrilmiştir. Kuzeyinde Avanos, batısında Nevşehir Merkez, güney batısında ise Derinkuyu ilçeleri yer alır. Başdere, Mustafapaşa, Ortahisar beldeleri bulunan ilçenin merkez nüfusu 20.060, köylerinin ve beldelerinin toplam nüfusu ise 14.967’dir
KOZAKLI : Kozaklı Nevşehir’in kaplıcalarıyla ünlü bir ilçesidir. Nevşehir ile Kozaklı arasında Otobüs ve taksi ile ulaşım sağlanmaktadır. İlçeye; Kanlıca, Kalecik, Karasenir ve Karahasanlı olmak üzere 4 belde bağlı bulunmaktadır. 706 km² alana sahip olan Kozaklı ilçesi, doğuda Yozgat, kuzeyde ve batıda Kırşehir illeri ile çevrilidir. Güneyinde ise Avanos ve Hacıbektaş ilçeleri yer alır. İlin merkeze en uzak ilçesi olup yaklaşık 92 km uzaklıktadır. İlçe merkez nüfusu 7.396, köylerinin ve beldelerin toplam nüfusu ise 7,334’dür.
MERKEZ : Nevşehir Kapadokya Bölgesinin ortasında, Aksaray-Kayseri Karayolu üzerinde ve Kırşehir-Niğde Karayolu’yla birleşen kavşakta yer alır. 1954 yılında Niğde’den ayrılarak il olmasıyla gelişmeye başlamıştır. Eşsiz güzellikteki tabiat harikası peri bacaları, yeraltı şehirleri, ören yerleri ve çeşitli dönemlerden kalan mimari eserleriyle dünya kültür mirasında önemli bir paya sahip olan bölgemiz ve ilimiz, turizm potansiyelinin harekete geçmesiyle gelişmesi hızlanmıştır. İl karayoluyla Aksaray’a 75 km, Kırşehir’e 91 km, Kayseri’ye 81 km, Niğde’ye 82 km ve Ankara’ya Kırşehir üzerinden 277 km, Aksaray üzerinden ise 292 km uzaklıktadır. Yüzölçümü 535 km²’dir. Kentin 1940’ta 31.162 düzeyinde olan nüfusu 1965’te 48.028’e, 1990’da 52.719’a, 2000’de 67.864’e, 2007 nüfus sayımına göre şehir merkezi nüfusu 81.688’e, 2008 nüfus sayımına göre 81.899’a, 2009 nüfus sayımına göre 84.631’e, 2010 nüfus sayımına göre, 85.634’e, 2011 nüfus sayımına göre, 88.170’e, 2012 yılı nüfus sayım sonucuna göre, 92.068’e ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü 2013 verilerine göre de Merkez nüfus 94.189’a yükselmiştir. Nevşehir merkeze bağlı; Çat, Göre, Göreme, Kavak, Kaymaklı, Uçhisar, Sulusaray ve Nar olmak üzere 8 belde bulunmaktadır. Beldelerin nüfusu 62.826’dır.
AVANOS : Yüzölçümü 1045 km² alana sahip olan Avanos ilçesine Nevşehir’den direk otobüs ve taksi ile ulaşılabilir. Avanos ilçesini doğuda Kayseri ili, Güneyde Ürgüp ve Nevşehir merkez, batıda Gülşehir ve Hacıbektaş, kuzeyde ise Kozaklı ilçesiyle çevrilidir. Kızılırmak kenarında yer alır. İl merkezine uzaklığı 20 km’dir. İlçe merkez nüfusu 13.250 olup İlin ikinci büyük ilçesidir. İlçeye; Çalış, Kalaba, Özkonak, 3 belde bağlı bulunmaktadır. Köylerinin ve Beldelerin toplam nüfusu 20.765’dir.
GÜLŞEHİR : İlçenin yüzölçümü 931 km² olup Nevşehir ile Gülşehir arasında Otobüs ve taksi ile ulaşım sağlanmaktadır. Gülşehir’in doğusunda Avanos, kuzeyinde Hacıbektaş, batısında Kırşehir ve Aksaray, güneyinde ise Acıgöl ve Nevşehir merkez ilçeleriyle çevrilidir. İlçe merkezi Kızılırmak kenarında kurulmuştur. İl Merkezine 17 km uzaklıkta yer alır. Abuuşağı, Gümüşkent, Karacaşar, Tuzköy ve Ovaören olmak üzere 5 beldesi bulunan ilçenin merkez nüfusu 12,219, bağlı köylerinin ve beldelerin toplam nüfusu ise 10,503’dür.
DERİNKUYU : İlçenin yüzölçümü 445 km² alana sahiptir olup Nevşehir ile Derinkuyu arasında Otobüs ve taksi ile ulaşım sağlanmaktadır. Nevşehir merkeze 29 km mesafededir. Derinkuyu ilçesi güney ve güneydoğuda Niğde İli, Kuzeydoğuda Ürgüp ilçesi, Güneyde Nevşehir Merkez, Kuzey batıda ise Acıgöl ilçeleriyle çevrilmiştir. İlçe merkez nüfusu 10.731, ilçenin Suvermez ve Yazıhöyük beldeleri bulunmaktadır. Köylerinin ve Beldelerin toplam nüfusu ise 10,694’dür.
Nevşehir Ulaşımı
Havayolu : 15 Kasım 1998 tarihinde Nevşehir – Tuzköy Hava Meydanı ismiyle hizmete giren Havalimanının adı, 17 Aralık 1998 gün ve 235556 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı üzere Nevşehir – Kapadokya havalimanı olarak değiştirilmiş ve uluslararası sınır kapısı ilan edilmiştir. Havalimanı şehir merkezine 30 km, ilçe merkezine ise 11 km. uzaklıktadır. Ulaşım hizmetleri otobüs, dolmuş ve taksi işletmeciliği ile sağlanmaktadır. Kapadokya Havalimanı Nevşehir’in yanı sıra çevre illerin de sivil hava ulaşımına açılan kapısı niteliğindedir.Nevşehir Kapadokya Havalimanı, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilen uluslararası nitelikteki 12 havalimanından biridir. Kapadokya Havalimanı Tel : 0384 421 44 55 (15 HAT) infokapadokya@dhmi.gov.tr Alternatif olarak Kayseri Havaalanı ise Nevşehir merkeze 100 km kadar uzaklıkta. Yol düzgün olduğu için yaklaşık 45 dakika da bölgeye gelmek mümkün.
Karayolu : Nevşehir iline asıl ulaşım kara yolu ile sağlanmaktadır. Yeryüzü şekillerinin genellikle düz olması nedeniyle kolay bir karayolu ulaşımına sahiptir. İl karayollarının Toplam uzunluğu 274 km’dir. En önemli ulaşım hattı E-5 Devlet yolunun Aksaray sapağından şehrimize yönelmesiyle Ankara karayoludur. Özel araç ile Nevşehir’e nasıl gidilir? Yol İstanbul’dan Ankara’ya kadar otoban, Ankara’dan Kapadokya’ya kadar da kesintisiz çift Yol Ankara-Kapadokya arasında iki yol alternatifi var. Birisi Konya yolundan Gölbaşı-Şerefli Koçhisar-Aksaray-Nevşehir rotası yaklaşık 300 km. Diğeri ise Samsun yolundan Kırıkkale-Kırşehir-Nevşehir yaklaşık 275 km.dir. Konya, Aksaray yolu üzerinde çeşitli kervansaraylar, Ihlara Vadisi ve Tuz Gölü bulunmaktadır. Kaynak: http://www.enakliyat.com.tr/iller-ilceler-arasi-mesafe/ adresinden, 23 Haziran 2014 tarihinde alınmıştır. ÖRNEK ULAŞIM GÜZERGAHLARI: -İSTANBUL – NEVŞEHİR arası 725 km ( Üsküdar, Gebze, İzmit, Sakarya, Düzce, Bolu, Ankara, Kırıkkale, Keskin, Kırşehir, Mucur, Hacıbektaş, Gülşehir,Nevşehir) Alternetif Güzergah (Üsküdar, Gebze, İzmit, Sakarya, Düzce, Bolu, Ankara, Gölbaşı, Şereflikoçhisar, Aksaray, Nevşehir) -ANKARA -NEVŞEHİR arası 299 km (Ankara, Gölbaşı, Şereflikoçhisar, Aksaray,Nevşehir) Alternetif Güzergah : arası 272 km (Ankara, Kırıkkale, Keskin, Kırşehir, Mucur, Hacıbektaş, Gülşehir, Nevşehir) – İZMİR – NEVŞEHİR arası 761 km ( İzmir, Salihli, Uşak, Afyonkarahisar, Çay, Akşehir, Ilgın, Konya, Aksaray, Nevşehir) – BURSA – NEVŞEHİR arası 663 km ( Bursa, Eskişehir, Ankara, Aksaray, Nevşehir) – DİYARBAKIR – NEVŞEHİR arası 683 km ( Elazığ, Malatya, Kayseri, Nevşehir) Alternetif Güzergah : 777 km ( Şanlıurfa, Gaziantep, Adana, Pozantı, Niğde,Nevşehir) OTOBÜS FİRMALARI : Nevşehir Otogar Telefon: 384 213 40 25 NEVŞEHİR SEYAHAT Nevşehir 444 50 50 www.nevsehirlilerseyahat.com.tr ÖNCÜ GÖREME SEYAHAT Nevşehir 0384 444 00 07 — KAMİL KOÇ TURİZM Nevşehir 444 0 562 www.kamilkoc.com.tr METRO TURİZM Nevşehir 444 34 55 www.metroturizm.com.tr KENT TURİZM Nevşehir 0384 444 00 38 www.kentturizm.com SÜHA TURİZM Nevşehir 0384 444 11 38 www.suhaturizm.com.tr TOKAT YILDIZI Nevşehir 0384 444 00 90 www.tokatyildizi.com.tr
Nevşehir Yeryüzü Şekilleri ve Bilgileri
Bölgemizde yaklaşık olarak 1.000.000 adet peri bacası bulunup, bunlardan 287 adedi Bakanlığımıza tahsislidir : [Peri Bacası] , YERYÜZÜ SEKİLLERİ Nevsehir il alanı, Orta Anadolu’daki Erciyes, Melendiz ve Hasandağı gibi eski yanardağların kül ve lavlarının yığılmasıyla oluşan geniş bir plato üzerinde yer almaktadır. Kızılırmak
Nevşehir tarihçesi
Nevşehir, Kapadokya Bölgesi’nde yer alır. Strabon tarafından Bölge’nin sınırları, güneyde Toros Dağları, batıda Aksaray, doğuda Malatya ve kuzeyde Doğu Karadeniz olarak verilir. Bugün ise, Kapadokya Bölgesi ile kastedilen Nevşehir, Aksaray, Kayseri, Niğde ve Kırşehir illerinden oluşan coğrafi alandır (Gülyaz, 2006, s. 132). Kapadokya sözcüğünün, İranlılar tarafından kullanılmış olan Katpatuka sözcüğünün Helen ağzındaki söylenişi olduğu ve Katpatuka sözcüğünün de Hurri dilindeki Khepat-ukh sözcüğünden geldiği düşünülmektedir. Bu görüşe göre, Khepat, yörenin baş tanrısıdır ve Khepat-ukh, “Khepat Halkı (nın Yurdu)” anlamına gelmektedir. (Umar, 1993, s. 407) Yazı Öncesinde NevşehirKapadokya Bölgesi’nde daha erken devirlere ait insan izleri bulunmuş olsa da Nevşehir’in en eski yerleşim yeri, Gülşehir’deki Civelek Mağarası’dır (Gülyaz, 2006, s.147).
Mağarada, “Kalkolitik Dönem’e (MÖ 5000-3000) ait, elde şekillendirilmiş tek kulplu fincanlar, çeşitli boylarda çömlekler, dokumacılıkta kullanılan ağırşaklar, taştan ve kemikten aletler bulunmuştur” (Gülyaz, 2006, s.147). Ayrıca, Avanos’un Sarılar beldesi yakınlarındaki Zank Höyük’te yapılan kazılarda Eski Tunç Çağı’na (MÖ 3000-2000) ve Assur Ticaret Kolonileri Çağı’na (MÖ 2000-1750) ait kalıntılar bulunmuştur (Nevşehir Valiliği, 1999, s. 107). Yazılı Dönemlerde NevşehirAnadolu’nun ilk yazılı (tarihsel) dönemi, Beylikler Dönemi (MÖ 2100-1700)’dir. Bu durum, Asurlu tüccarların yazılı belgeleriyle açıklık kazanmaktadır (Akurgal, 2002, s.40). Bu nedenle, ilk olarak, Asur Ticaret Kolonileri Dönemi hakkında kısaca bilgi verilip, daha sonra da Kapadokya Bölgesini etkisi altına alan uygarlıklar, kısaca, Bölge ile ilgisi bağlamında tanıtılacaktır. Asur Ticaret Kolonileri Dönemi (MÖ 1900-1800)Asurlu tüccarlar, Anadolu’dan kereste, gümüş ve bakır almakta ve karşılığında da kalay ve kumaş vermekteydiler (Akurgal, 2002, s.40). MÖ 19uncu yüzyılda, bu alışveriş, Asurların, Orta Anadolu’da oluşturdukları (Akurgal, 2002, s.40), “Karum” adı verilen ticari organizasyonlar (Gülyaz, 2006, s. 148) sayesinde örgütlü bir hal almıştır.
Asurlar, karumlar dışında, “wabartum” adı verilen, mal depolama ve konaklama ihtiyacını karşılamak amacıyla, daha küçük ticaret merkezleri de kurmuşlardır (Gülyaz, 2006, s. 148). Kapadokya’da yalnızca, Neşa (Kaniş) karumunun yeri bilinmektedir. Bu Karum, Kültepe’de (Kayseri) yer almaktadır (Gülyaz, 2006, s. 149).Kültepe’de bulunan çivi yazılı metinlerden, Karumlara Asur’dan, karumdaki adli, siyasi, mali ve ticari yargılama işlevini yerine getirmek üzere bir vali gönderildiği anlaşılmaktadır (Gülyaz, 2006, s. 151). Asurlu tüccarlar, bağlı oldukları beylere vergi vermekteydiler ve beyler de tüccarların güvenliğini sağlamaktaydılar (Gülyaz, 2006, s. 153). Mezopotamyalı olan Asurlu tüccarlar, kendi sanat anlayışlarını da Anadolu’ya taşımışlar ve bu dönemde çok renkli vazoculuk ortaya çıkmıştır (Akurgal, 2002, s. 42). Hitit Dönemi (MÖ 1660-1190)Hititler, Beylikler Döneminde, Kafkasya üzerinden Anadolu’ya gelmişlerdir. Daha sonra Beylikleri yönetimleri altında toplamışlar ve krallık kurarak (Eski Krallık (1660-1460) ve Büyük Krallık (1460-1190)) Anadolu’da egemen olmuşlardır. Hattiler ve Hurriler gibi yerli Anadolulu kavimleri, yönetimleri altına almışlar ve onların ileri uygarlıklarına saygı göstermişlerdir.
Mezopotamya’dan çivi yazısını almışlardır ve dilleri Hind-Avrupa dil grubundandır. Hattuşaş (Boğazköy) başkentleri olmuştur. (Akurgal, 2002, s. 49-145). Hititlere ait kalıntılara, Kapadokya Bölgesi’ndeki bütün höyüklerde rastlanabilir. Ayrıca, Kapadokya Bölgesi’ndeki stratejik açıdan önemli geçitlerde ve su kenarlarındaki yüksek kayalarda, Hititlere ait kabartmalar görülebilir. Erciyes Dağı’nın güneyinde, Fraktin, Taşçı ve İmamkulu anıtsal kabartmaları bulunmaktadır. Bunlar, tanrılara minnettarlığı gösterdikleri kadar, Hitit Krallığının politik gücünün propagandasına da hizmet etmişlerdir. (Gülyaz, 2006, s. 153). Geç Hitit Dönemi (MÖ 1200-650)Friglerin, MÖ 1200 sıralarında, Hitit Krallığının önemli merkezlerini tahrip etmesiyle Anadolu’da pek çok beylik/krallık ortaya çıkmıştır. Bu dönemde ortaya çıkan Tabal Krallığı, Kayseri, Niğde ve Nevşehir’i kapsamaktaydı (Gülyaz, 2006, s. 153).
Gülşehir-Sivasa (Gökçetoprak), Acıgöl-Topada, Hacıbektaş-Karaburna Köyü’ndeki kaya anıtları bu dönemden kalmadır ve Hitit Hiyeroglifi ile yazılmışlardır (Gülyaz, 2006, s. 153). Pers Krallığı Dönemi (MÖ 546-334)Kapadokya Bölgesi 585 yılında Medlerin ve ardından 547 yılında da Perslerin egemenliği altına girmiştir (Gülyaz, 2006, s. 155). Persler, Efes’ten başlayan, Kapadokya üzerinden Dicle’yi geçen ve Assyria’dan Susa’ya ulaşan Kral Yolu’nu yapmışlardır. Böylece, Anadolu, doğu ile batı arasında bir köprü haline gelmiştir (Akurgal, 2002, s. 339). Perslerin Anadolu’da iki önemli satraplık merkezinden biri, Sardes, diğeri de Manyas Gölü’nün güneydoğu kıyısındaki Daskyleion idi (Akurgal, 2002, s. 339). Kapadokya, Daskyleion satraplığına bağlanmış ve vergi ödemiştir (Gülyaz, 2006, s. 155).Persler Zerdüşt’ün kurduğu dine bağlı idiler ve ateş onlar için kutsaldı. Dolayısıyla, volkanik Erciyes ve Hasan Dağlarına da kutsallık atfetmişlerdir (Gülyaz, 2006, s. 155). Kapadokya Krallığı Dönemi (MÖ 332-MS 17)Büyük İskender, 334 yılında Çanakkale Boğazı’nı geçerek, Anadolu’ya gelmiş ve Pers egemenliğine son vermiştir (Akurgal, 2002, s. 338). Bu arada, Kapadokya Bölgesi’nde Pers soylusu, Ariarathes’in yönetiminde bir Kapadokya Krallığı kurulmuştur. Kapadokya Krallığı, İskender’den sonra, Makedonyalılarla, Pontuslularla, Galatlarla ve Romalılarla sürekli savaş halinde olmuştur. (Gülyaz, 2006, s. 155). Roma ve Bizans Dönemi (MS 17-1071)MS 17 yılında, Kapadokya Bölgesi, Roma İmparatorluğu’na bağlandı.
Kapadokya halkı, Helen kültürüne olduğu kadar, Roma kültürüne de direnmiştir. Bununla birlikte, Romalılar, temelde, sınırlardan geçen askeri yolları kontrol altına almakla ilgilenmişlerdir. Bu dönemde, Bölge’de önem taşıyan yerleşimler, Kayseri, Tyana (Kemerhisar) ve Archelais (Aksaray)’teydi (Giovannini, 1971, s. 67). Ürgüp’e bağlı Şahinefendi köyü yakınlarında, bir Geç Roma Dönemi yerleşimi olan Sobesos Antik Kenti bulunmuştur (Gülyaz, 2006, s. 159).Kapadokya’da Hristiyanlık dönemine ait ilk arkeolojik veriler, 6ıncı yüzyıla aittir. Bununla birlikte, 4üncü yüzyılda Kayseri Psikoposu olan Aziz Basil’in öğretisini benimseyen Hristiyanların, Göreme’de, manastır hayatını başlattığı “kanısı yaygındır” (Gülyaz, 2006, s. 160).Roma İmparatorluğu’nun merkezi, 4üncü yüzyılda İstanbul’a kaymıştır. Konstantin, Hristiyanlara özgürlük tanımıştır. Kapadokya, Bizans egemenliği döneminde “Doğu Hristiyanlığının önemli merkezlerinden biri olmuştur (Gülyaz, 2006, s. 163). Zelve’de, Çavuşin’de, Göreme’de, Ürgüp’te, Gülşehir’de, Soğanlı Vadisinde ve Ihlara Vadisi’nde pek çok kayadan oyma kilise bulunmaktadır. Bunlar, İsa’nın hayatından, İncil’den ve Tevrat’tan sahnelerle boyanmıştır.
Bu boyamalar, “Ortaçağ Doğu Hristiyan Sanatı”nı yansıtmaktadırlar (Gülyaz, 2006, s. 181).Bölge, 7inci yüzyılda önce Sasanilerin ve daha sonra da Emevilerin akınına uğramıştır (Gülyaz, 2006, s. 163). Bölgeye Arap akınları, daha sonra da devam etmiştir ve başlıcaları, Derinkuyu ve Kaymaklı’da bulunan yer altı şehirlerinin bu akınlara karşı sığınak sağladığı düşünülmektedir (Thierry, 1971, s. 130). Anadolu Selçukluları Dönemi (1075-1308)1085 yılında Kayseri’nin Selçuklular tarafından fethedilmesiyle Kapadokya Anadolu Selçuklu Devleti’nin hakimiyetine girmiştir (Gülyaz, 2006, s. 188). Kapadokya Bölgesi’nde Anadolu Selçukluları tarafından ticaretin güvenli ve konforlu olarak yürütülebilmesini sağlamak amacıyla pek çok kervansaray yapılmıştır. Konya-Aksaray yolunda Sultan Hanı, Kayseri-Sivas yolunda Tuzhisar Sultan Hanı, Kayseri-Malatya yolunda Karatay Hanı ve Aksaray-Niğde yolunda Ağzıkarahan bu dönemde yapılmış kervansaraylardandır (Arık, 1971, s. 36). Kervansaray girişlerindeki “Taç Kapı”lar, taş işçiliğinin en güzel örneklerini sunarlar (Gülyaz, 2006, s. 194).
Bölgede Selçukluların izini takip edebileceğimiz diğer önemli yapılar, medreselerdir. Kayseri’deki Hunad Hatun Külliyesinde medrese ve şifahane bir arada bulunur. Nevşehir’de ise Taşkınpaşa Medresesi bulunmaktadır. Selçuklulardan kalma önemli türbeler, Kayseri’de Döner Kümbet, Hunad Hatun Türbesi, Çifte Kümbet; Niğde’de Hüdavent Hatun Türbesi, Ürgüp’te Taşkınpaşa Türbesi ve Altı Kapılı Türbe olarak sayılabilir (Gülyaz, 2006, s. 197). Niğde’deki Alaaddin Camii, erken dönem Selçuklu mimarisine örnek teşkil eder (Gülyaz, 2006, s. 198).Hacıbektaş, 13üncü yüzyılda, Anadolu Selçuklularının siyasi ve iktisadi olarak karmaşa içerisinde olduğu bir dönemde, Horasan’dan Suluca Karahöyük’e gelip bir okul açmıştır. Nevşehir’e 45 km uzaklıkta olan Suluca Karahöyük, bugünkü Hacıbektaş ilçesidir. (Gülyaz, 2006, s. 227). Hacıbektaş, daha sonra, Anadolu, Trakya ve Balkanlar’da etkili olan öğretisini burada geliştirmiştir.
Beylikler Dönemi
Moğol akınları sonucunda Anadolu Selçuklu Devleti parçalanmıştır ve Nevşehir Osmanlı egemenliğine girinceye kadar, farklı beyliklerin egemenliği altında kalmıştır. Eretna Bey, Kadı Burhanettin ve Karamanoğulları, Nevşehir’de etkili olmuşlardır (Nevşehir Valiliği, 1999, s. 114).1397’de Yıldırım Bayezit’in Karamanoğulları Beyliğini topraklarına katmasıyla, Nevşehir, Osmanlı Beyliği egemenliğine girse de 1402’deki Ankara Savaşı’nın ardından Karamanoğulları Beyliği yeniden ortaya çıkmıştır. 1487’de Karamanoğulları Beyliği Osmanlı Devleti’nin bir parçası haline gelmiştir (Nevşehir Valiliği, 1999, s. 114). Osmanlı Dönemi (1299-1923)Nevşehir’deki en erken Osmanlı yapısı, Yavuz Sultan Selim’in doğu seferi sırasında Özkonak kasabasında yaptırdığı köprüdür (Gülyaz, 2006, s. 198).
Nevşehir il merkezi, Osmanlı Dönemi’nde, 18inci yüzyıla kadar, Ürgüp’e bağlı, adı Muşkara olan küçük bir köydür. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa (1660-1730), III. Ahmet’in damadı ve sadrazamı olduktan sonra, buraya Nevşehir ismini vermiş ve camiler, çeşmeler, okullar, imaretler, hanlar ve hamamlar yaptırmıştır (Gülyaz, 2006, s. 198). Damat İbrahim Paşa Külliyesi ve Külliye’nin içindeki Kurşunlu Camii bu dönemden kalmadır. Nevşehir’de Osmanlı Dönemi’nde yapılan kiliseler, 18inci ve 19uncu yüzyıllara tarihlenir. Bunda, bu yüzyıllarda, gayrimüslimlerin dini konularda elde ettiği haklar ve özgürlüklerin etkili olduğu söylenebilir (Pekak, 2009, s. 250-253). Nevşehir ve çevresinde Osmanlı döneminde inşa edilen 8 kilise bulunduğu düşünülmektedir (Pekak, 2009, s. 264). Mustafapaşa’daki Konstantin-Eleni Kilisesi, Gülşehir’deki Dimitrius’a adanan kilise ve Derinkuyu’daki kilise bunların en güzel örnekleridir (Gülyaz, 2006, s. 199).Cumhuriyet Dönemi (1954 – )Nevşehir Osmanlıların son dönemlerinde Niğde Sancağı’na bağlı bir kaza idi.
Cumhuriyetimizin ilanından sonra 1924′ te Niğde yeni idari yapılanmada bir il olarak ortaya çıkarken Nevşehir de ilçelerinden biri oldu.6429 sayılı yasa ile Nevşehir 20 Temmuz 1954 tarihinde il haline getirildi.Kırşehir ve Kırşehir’ e bağlı Mucur, Avanos, Hacıbektaş ( 1945′ ..te ilçe oldu.), Kayseri’ye bağlı Ürgüp ( 1935′ te ilçe oldu.), Niğde’ ye bağlı Arapsun (1948′ de Gülşehir adını aldı.) Nevşehir’ in ilçeleri haline getirildi. Kozaklı ve Hamamorta köyleri Avanos’ a bağlı birer köy iken birleştirilerek 1954′ te Kozaklı adıyla ilçe olarak Nevşehir’e bağlandı.Kırşehir 1957′de tekrar il yapıldı. Mucur ilçesi ile beraber Nevşehir’den ayrıldı.Daha önceleri Melegübü ismi ile anılan bir bucak merkezi olan Derinkuyu 1 Nisan 1960′ ta ilçe durumuna getirildi.Acıgöl kasabası ise 4 Temmuz 1987′ de ilçe olmuştur.