Sibel Abiç, Mardinli genç bir ressam. Kızıltepe’de öğretmenlik yapıyor. Dört yıl önce bir kadının üzerinde gördüğü bir dövme onu Mardinli Arap, Kürt, Ezidi, Süryani kadınların bedenlerinde bulunan farklı motifleri ortaya çıkarmasını sağladı. 150 kadınla bire bir görüşüp, dövmelerini fotoğraflayan 27 yaşındaki Abiç, bu çalışmasını kitaplaştırarak yayınladı. Kadınların fotoğraflarının bulunduğu kitapla Sibel Abiç, motiflerin ne geldiğini ortaya çıkarmıştı.
Genç ressam bu kez, bu kadınlardan 10 yaşlı kadının yaşam öykülerini kaleme alıyor. Kitapla, bu kadınların aşklarını, çocukluk yıllarını, bir kadın olarak bölgede yaşadıkları sıkıntıları, neden vücutlarına dövmeler yaptığını bire bir kadınlardan dinleyerek aktarmaya çalışıyor.
Kadınlarla yüz yüze görüşmeler yapan, notlar tutan Sibel Abiç ile Kızıltepe’de görüştük; kitabında öyküsü yer alacak olan yaşlı kadının yaşadığı köye gittik.
Gördüğü bir dövme motifi ilham oldu
Sohbetimiz esnasında Abiç, kadınların gizli bölgelerindeki dövmelerle ilgili araştırmasını tüm bölgeye yaymak istediğini, ama ekonomik kaynak sıkıntısı yaşadığından şimdilik bunu yapamadığını anlatıyor.
Dövme kitabının başlangıcında kadınların gizli dövmeleri olduğunu hatırlatan Abiç şöyle diyor:
“Benim bu kitabı çıkartmamın amacı ilk başta bir motifi görüp, hayran kalmamdı. Bir kadının üzerinde gördüğüm hayat ağacı motifi beni çok heyecanlandırdı. Bir kadının vücudunda hayat gördüğünü gördüm. Bu kadınların en namahrem yerlerindeki dövmelerini, onların yaşam hikâyelerini, yaşama bakış açılarını, bir coğrafyada kadın olmanın verdiği ezikliği, mutluluğu, yaratıcılığı gördüm; şahit oldum. Böylece yeni bir kitap hazırlamaya karar verdim.”
10 yaşlı kadının yaşam öyküsü
Genç ressam, araştırması için görüştüğü 150 kadının hepsinin çok güzel, enteresan hikâyeleri olduğunu belirtiyor:
“Bu coğrafyada bir kadın olmanın ne demek olduğunu, tüm dünya kadınlarına öğretebilecek kadınlar olduğunu düşünüyorum. Bu kadınları gün ışığına çıkarmak istiyorum. Onların gizli dövmelerinin gizli dövme değil de herkesin görebileceği bir yaşam hikâyelerinin olmasını istiyorum. O yüzden bu yeni çalışma var. Dört yıl önce yaptığım kitabı şu an tekrardan gün ışığına çıkarıp bu kadınlarla bire bir görüşmek istiyorum. Girişimlerde bulundum. 10, 15’e yakın kadınla görüşme içindeyim. Bunları hikâye, kitap ne olursa olsun tüm dünyaya, Türkiye’ye duyurmak istiyorum.”
Eşine kadın kaçırdı
El Jazeera’da yer alan habere göre, Abiç’in kitabında yer alacak yaşlı kadınlardan Vetfa Gündüz, Kızıltepe’nin sınır köylerinden Boğaziye’de yaşıyor. 94 yaşında. İlerleyen yaşına rağmen hâlâ dinç görünüyor. Yaşlı kadın bizi evinde çocuklarıyla ağırladı.
Çekim öncesi daha rahat konuşan Gündüz, kamera karşısında utangaçlığını gizleyemiyor. Oğlunun iknalarıyla yaşam öyküsünü paylaşmaya yanaştı.
14 yaşında evlendiğini, yaylalarda hayvancılık yapan bölgede “koçer” olarak bilinen bir ailenin kızı olduğunu anlatan Gündüz’ün evliliğinin ilk 9 yılında hiç çocuğu olmamış.
Eşinin bu durumdan dolayı çok üzüldüğünü gören yaşlı kadın, bir karar vermiş: Kuma getirmek….
Eşine bir kadını istediklerini ancak vermediklerini anlatan Gündüz “Biz de kocamla birlikte kadını kaçırdık. Kumamı getirdikten sonra benim de çocuğum oldu. 4 kız, 5 erkek çocuğum var” diyor.
“Kocam beni sevsin diye dövme yaptım”
Yaşlı kadın, yıllarca köyde doğum yapan kadınlara yardım etmiş. Köyün ebesi. Çocuğu olmayan kadınlara ayrıca özel bir ilaç hazırlayıp veriyormuş. İlaçların Derik’ten, ağaçlardan toplanıp getirildiğini söyleyen Gündüz “Çocuğu olmayan kadınlara veriyorum. Kadınların çocuğu oluyor” diyor.
Yaşlı kadının ellerinde, kollarında, yüzünde, ayaklarında dövme motifleri var. Bunları bize gösteriyor. Yaşlı kadın, çocukken dövmelerini bir Arap kadının yaptığını söylüyor:
“Dermanı bırakıyordular, elimizin üzerine iğne ile yapıyordular. Bu Ay’ın resmidir. Bu Hazal’ın resmidir. Bu da Şeyh’tir. Köydeki bütün kadınlar yapıyordu, ben de yaptım.”
Dövmeleri neden yaptığını sorduğumuzda Gündüz “Kocam beni sevsin diye yaptım. Kuma da getirdim üstüme, yine de kocam onu sevmiyordu, beni seviyordu” yanıtını veriyor.