Uzmanlara göre sorumluluk sahibi olmak, alçakgönüllülük, gelecek zekâsı, dünya vatandaşlığı, eleştirel düşünebilmek, ekip çalışması gibi kriterler iş yaşamında ve sosyal alanda bir adım önde olmayı sağlıyor.
Öğrencilik döneminde kazanılan ve geliştirilen geleceğe yönelik beceriler gençlere birçok avantaj getiriyor. Bu yetenekler özellikle iş hayatında tercih edilmeyi kolaylaştırıyor. Örneğin Amerika Yönetim Derneği’nin yaptığı ‘Önemli Beceriler Araştırması’na göre yeni mezunlar eleştirel düşünce, iletişim, işbirliği ve yaratıcılık gibi niteliklerine sahip olanlar diğerlerinden bir adım öne geçiyor. Uzmanlara göre de özellikle üniversite mezunu gençlerin sorumluluk sahibi, alçakgönüllü, dünya vatandaşlığını benimseyen insanlar olması gerekiyor.Hürriyet’ten Gülseven Özkan’ın yazısına göre başta iş hayatı olmak üzere sosyal yaşamda gençlere avantaj sağlayacak, ünivesiteyi yeni bitirenlerde olması beklenen 15 beceriyi uzmanlar şöyle özetliyor:
Gelecek zekası: Geleceğe dair bilgi edinmek ve bunları kullanmak artık mümkün. Son yıllarda geleceğin, tercihlerimizle şekillenen ve sürekli değişen bir süreç olduğu farkındalığı var. Bu nedenle bugünü yaşarken geleceği de hesaba katmak, sürdürülebilirliğe odaklanarak strateji ve plan geliştirmek en önemli beceri olacak.
İşbirliği ve ekip çalışması: Muhalif gruplarla, farklı bakış açıları olanlarla etkin biçimde çalışabilmek, iş üretebilmek bir adım önde olmayı sağlıyor. Değişik düşüncelere karşı önyargılı olmadan açık, hoşgörülü olmak gerekiyor. Tek bir amaç etrafında en iyi yönüyle bir ürünün ortaya çıkmasını sğalamak gençleri bir adım öne taşıyor.
Liderlik: Değişimleri kolay yönetebilen, sorumuluk sahibi, kararlarını zeka, sezgi ve bilgilerine dayanarak alabilen ve bunların arkasında duran bireylere günümüzde çok ihtiyaç var. Lider özelliklerini taşıyanlar çevresindekileri hitabet gücü, bilgi ve vizyonlarıyla etkileyip sürükleyen bir yapıya sahip oluyor. Bu nedenle tercih ediliyorlar.
Yaratıcılık ve yenilikçilik: Görünür olmayanları görebilmek ve yeni bir şeyler ortaya çıkarabilmek gerekiyor. Tüm yetkinliklerin üzerinde onları şekillendiren, dönüştüren ve yaratıcılığını sürekli ve disiplinli çalışmalarla geliştiren, derinleştiren insanlar iş hayatında en fazla tercih edilenler arasında olacak.
Dünya vatandaşlığı: Günümüz dünyasında herkes global bir vatandaş haline geldi. Tek tek ülkelere ait değerler ötesinde küresel değerler ön plana çıkıyor. Dünya vatandaşlığında saygı, dürüstlük gibi evrensel ve etik değerler benimseniyor. Farklı kültürlerden, geçmişlerden gelenlere saygı duyuluyor. Dünyanın sorunlarına duyarlı olmak, yabancı dille kendini ifade edebilmek gerekiyor. Böyle olduğunda çok uluslu şirketlerde çalışmak da daha kolay.
Eleştirel ve tasarımcı düşünebilmek: Problem çözebilmek, karar verebilmek, uygun zamanda harekete geçmek önemli. Olaylara her yönden bakabilmek günümüzde önemli beceriler arasında yer alıyor. Deneyimler, uzmanlıklar, örnekler kısa sürede eskiyecek, önemsizleşecek veya gereksiz hale gelecek. Yeni yollar, yöntemler, şekiller, modeller geliştirebilmek ön planda olacak. Bu nedenle tasarımcı düşünebilme, bu bakış açısına ve akla sahip olmabilmek popüler olacak.
Hibrid olabilmek: Dünya evrimden geçiyor. 5,10, 15 yıl içinde her şey farklı olacak. Dijital, robot, enerji birçok şeyi dönüştürebilecek. İş ve yaşam koşulları, kişilikler farklılaşacak. “Şu budur” veya “Bu budur” gibi yaklaşımlar ortadan kalkacak. O yüzden hibrid yani melez, ‘hem orada hem burada’ olabilmek, ‘hem onu hem bunu yapabilmek’ gibi durumlar geçerli olacak. Düşse de hemen kalkabilen, ilerleyebilen karakterdeki insanlar öne çıkacak.
Etkili iletişim: Fikirleri sentezleyebilmek, bunları hem yazılı hem de sözlü olarak ifade edebilmek gerekiyor.
Alçakgönüllülük: Başarısızlıklardan dersler çıkarmak ve öğrenmek, başkalarının katkılarına izin verecek entelektüel mütevaziliği gösterebilmek önemli. Daima öğrenen, alçakgönüllü olabilenlerin kariyer yolları açık olacak.
Birçok alanda uzmanlık ve merak: Sadece bir alanda başarılı olmak yetmiyor. Birkaç alanda birden becerikli, uzman ve çok bilen olmak gerekiyor. Ayrıca bu bilgilerin farklı disiplinlerle bağdaştırılması da önemli.
Sorumluluk üstlenmek: Sorunlarla karşılaşıldığında önce cesaretle devreye girerek tıkanıklığı çözebilen, çare üretebilen, yenilikçi, yönderlik yapabilenler iş dünyasında tercih edilecek. İkna yeteneği, inandırıcılığı olanların önü açılacak. İnsanların, kurumların, toplumların ve dünyanın sorunlarına karşı sorumluluk üstlenebilenler kariyerlerinde kolay yükselecek.
Girişimcilik: Elindeki imkânlarla yeni iş olanakları, projeler üretebilen, ortaklıklar kurabilen, fırsatları yakalayabilenler avantajlı oluyor. Yenilikçi, yaratıcı olmak, esnek olabilmek, risk alabilmek, durumu önceden sezebilmek gibi girişimcilik özellikleri iş yaşamında başarıyı getiriyor.
Öğrenmeyi öğrenmek: Geleneksel eğitim içerikleri veya yöntemlerinin çoğu kısa sürede işlevsiz hale gelebiliyor. Giderek artan hız ve çeşitlilikte bilgiye, uzmana, kaynağa erişim farklı kanallardan sağlanabiliyor. Dijital yollardan öğrenme olanakları da kolaylaşıyor, çoğalıyor ve ucuzluyor. Klasik kanallardan eğitim almak giderek pahalı hale geliyor. İnsanlar da gereksiz şeyler öğrenmeye vakit ayırmak istemiyor. Bu nedenle gelişmek, değişmek isteyen, öğrenmesi gerekenlere kendisi karar verebilen, öğrenme yöntemlerini becerikli kullanabilenler ön plana çıkacak.
Dijital kültür: Teknoloji okur yazarlığı anlamına gelen dijital kültürle birlikte bu alanı etkili ve verimli kullanmak avantaj sağlayacak. Öğrenciler ve gençlerin kendilerini kısıtlamadan teknolojik araçları kullanabilmesi, bunlardan faydalanarak üretim yapabilmesi önemli olacak.
Duygusal zeka: Empati kurabilmenin temelinde yer alan ve en önemli sosyal beceriler arasında bulunan duygusal zeka, insan ilişkilerini çok etkiliyor. Bireylerin birbirlerini daha kolay anlamasına yardımcı oluyor.