“Kemalist Attila İlhan İnönü’ye diktatör der”

Edebiyat
Şair Haydar Ergülen Zeytinburnu Belediyesi için düzenlediği Şairin Yaşamı seminer dizisinin Nisan ayı dersinde Türk şiirinin kaptanı olarak anılan Attila İlhan’ı anlattı. Attila İlhan’ın 16 yaşında Na...
EMOJİLE

Şair Haydar Ergülen Zeytinburnu Belediyesi için düzenlediği Şairin Yaşamı seminer dizisinin Nisan ayı dersinde Türk şiirinin kaptanı olarak anılan Attila İlhan’ı anlattı. Attila İlhan’ın 16 yaşında Nazım Hikmet şiirleri yazdığı için hapse atıldığını söyleyen Ergülen, İlhan’ın Kemalist olmasına rağmen İnönü dönemini diktatörlük olarak tanımladığını, Osmanlı-Selçuklu kültürünün ihmal edilmesine karşı çıkan düşünceleriyle ayrıksı bir şair olduğunu söyledi.

Haydar Ergülen’in her ay Türk şiirine etki eden bir şairimizin yaşam öyküsünü anlattığı seminerinin son şairi Attila İlhan oldu. Attila İlhan’ın lise çağında aşık olduğu liseli bir kıza yazdığı mektupta Nazım Hikmet şiiri yazdığı için, kızın annesi tarafından polise ihbar edildiğini ve 16 yaşında hapishane ile tanıştığını anlatan Ergülen, Attila İlhan’ın siyasi görüşlerinin şekillenişini şu sözleriyle anlattı:

“ Attila İlhan sadece şiirleriyle değil, düşünceleriyle değerlendirilmesi gereken bir şairdir. Cumhuriyet dönemi aydınlarında aynı zamanda münevverlik vasfı da bulunuyor. O yıllarda Türkiye’de yetişen aydınların Türkiye üzerine, Türk kimliği üzerine düşünceler de geliştirdiğini görüyoruz. Attila İlhan hapse düşmeden önce daha çok popüler kitaplar okuyan biriyken, hapishaneden bilinçlenmiş olarak çıkıyor. Okuduğu okullardan sürekli tard ediliyor. Hatta yıllar sonra Can Yücel’e ‘sağcı’ demesinin altında o günlerden gelen bir tavrı vardır. Çünkü onun tard edildiği okul belgesinin altında Can Yücel’in babası Hasan Ali Yücel’in imzası vardır. Yıllar sonra Can Yücel’e ‘burjuva çocuğu’ yakıştırması yaparken kendince intikam almaktadır. En son öğrenim gördüğü okulda Nihal Atsız öğretmeniyken yine polis tarafından bulunup okuldan tard edilince Fransa’ya kaçıyor. Paris’e gitmesi bugün Attila İlhan’ı Attilla İlhan yapan auranın oluşmasını sağlıyor. Bizim aydınlarımız, yazarlarımız yerli olmadan önce mutlaka batıyla bir çarpışma, çakışma yaşıyor. Attila İlhan’da onlardan birisidir. Fransa’ya giderken Stalinci olan Attila İlhan, dönüşte daha özgürlükçü bir sosyalist olarak geri dönüyor. “

Attila İlhanı Kemal Tahir’e benzettiğini söyleyen Haydar Ergülen, şairin ideolojik görüşüne rağmen kendisini ayrıksı konuma getiren görüşlerini de şu sözlerle özetledi:

“Attila İlhan Kemalisttir fakat İnönü döneminin diktatörlük dönemi olduğunu söyler. Köy eğilimine çok karşı, kentli bir şairdir. Köy enstitülerine karşı çıkar. Ulusal kültür politikaları üzerinde çok durur ve yazar. Yazılarında Osmanlıca, Arapça, Farsça kelimeler kullandığı için Cumhuriyet gazetesinde yazmayı bir dönem bırakmak zorunda kalmıştır. Osmanlı-Selçuklu kültürünün ihmal edilmesine karşı çıkar. Bu topraklarda yaşamış bütün kültürlerin, uygarlıkların ve dillerin bizi biz yapan şeyler olduğunu düşünür. Geçmişle bağı koparmamak gerektiğini söylediği için sol içinde aykırı bir şair kimliği ile ortaya çıkar. 2000’li yıllara geldiğinde ise küreselleşme anlayışını görüyoruz. Statik bir anlayışı yoktur. Değişen dünyaya göre hareket eden bir şairdir. Bazen düşüncelerinde çelişkiler olduğu görülür. Fakat ben onun kendi kendini yetiştirmiş bir şair olarak, bu çelişkilerini çelişki olarak görmüyorum. Batılılaşmaya karşı, emperyalizme karşı bir şairdir.”

Haydar Ergülen Şairin Yaşamı seminer dizisinin 12 Mayıs Pazartesi akşamı saat 19:30’da gerçekleşecek bölümünde yine Türk şiirine etki eden mühim bir şairi, 7 Güzel Adam kitabının şairi Cahit Zarifoğlu’nu anlatacak.