Avrupa ve Asya kıtalarını birbirine bağlayan 814 bin 578 kilometrekare alana sahip Türkiye, zengin yer altı kaynakları ve bereketli topraklara sahip nadir ülkelerden biri.
AA muhabirinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerinden derlediği bilgiye göre, Türkiye, fındık, vişne, kiraz, haşhaş tohumu ve kayısıdaki üretim miktarları ile dünya liderliğini elinde bulunduruyor.
BM Dünya Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) en son 2009 yılında yayımlanan raporuna göre, yıllara göre 450-600 bin ton arasında fındık üretimi ile Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık yüzde 60’ını tek başına yaparken, vişne, kiraz, haşhaş tohumu ve kayısıdaki üretim miktarları ile dünyanın en büyük üreticisi konumunda.
Türkiye, incir, Antep fıstığı , mercimek, bal, kestane, hıyar, biber, karpuz ve kavun üretiminde ise dünyanın en büyük ikinci üretici ülkesi olurken, nohut, zeytin, ceviz, elma, kuru soğan, taze fasulye üretiminde ise üçüncü sırada bulunuyor.
Bunun yanı sıra 10 milyon 745 bin 572 ton domates ve 816 bin 134 ton patlıcan üretimi ile dünyanın dördüncü büyük ülkesi olan Türkiye, greyfurt ve şeker pancarındaki üretim miktarı ile beşinci sırada yer alıyor.
Ayrıca, Türkiye üretim miktarları ile dünya sıralamasında aspir ve çavdarda altıncı, pamukta yedinci, arpada sekizinci, ayçiçeğinde dokuzuncu, susam, mandalina, çilek, armut, çay, havuç ve karnabaharda ise onuncu sırada yer alıyor.
FAO’nun 2009 yılı raporuna göre, Türkiye’nin dünyada lider olduğu ürünler ve üretim miktarları şöyle:
Sıralamadaki ürünler Dünya Türkiye Üretimdeki
Yerimiz Üretimi Üretimi Payımız
(ton) (ton) (yüzde)
1 Fındık 821.332 500.000 60,88
Vişne 1.358.326 192.705 14,19
Kiraz 2.150.107 417.694 17,25
Haşhaş(Tohum) 96.333 34.194 35,5
Kayısı 3.831.823 660.894 20,62
2 İncir 1.184.884 244.351 20,62
Mercimek 3.595.177 302.181 8,41
Bal 1.089.659 81.364 7,47
Antep fıstığı 572.946 81.795 14,28
Kestane 1.418.280 61.697 4,35
Hıyar 39.320.705 1.735.010 4,41
Biber 28.483.822 1.837.003 6,45
Kavun 27.726.563 1.679.191 6,06
Karpuz 100.687.056 3.810.205 3,78
3 Nohut 9.774.082 562.564 5,76
Zeytin 18.241.809 1.290.654 7,08
Ceviz 2.236.231 177.298 7,93
Elma 71.736.938 2.782.365 3,88
Kuru soğan 72.313.493 1.849.582 2,56
Taze fasulye 6.814.403 603.653 8,86
4 Patlıcan 35.326.379 816.134 2,31
Domates 141.400.629 10.745.572 6,6
5 Şeker pancarı 229.490.296 17.274.674 7,53
Greyfurt 4.496.868 190.973 4,25
Yeraltı zenginliklerimiz
Türkiye bitkisel ürünlerdeki zenginliğinin yanı sıra, üzerinde bulunduğu jeolojik yapının bir sonucu olarak dünyada kendi ham madde gereksiniminin önemli bir bölümünü karşılayabilen maden çeşitliliğine sahip nadir ülkelerden biri konumunda.
Türkiye, dünya madenciliğinde adı geçen 132 ülke arasında toplam maden üretimi itibarı ile 28’inci, üretilen maden çeşitliliği açısından da 10’uncu sırada yer alıyor.
Türkiye başta endüstriyel ham maddeler olmak üzere, metalik madenler, enerji ham maddeleri ve jeotermal kaynaklar açısından zengin bir konumda bulunuyor. Türkiye’de günümüzde dünyada ticareti yapılan 90 çeşit madenden sadece 13’ü belirlenemezken, geri kalan 50 çeşit maden açısından zengin ya da çok zengin, 27 çeşit maden bakımından ise yetersiz kaynaklara sahip bulunuyor.
Rezerv yönünden, başta bor, trona, bentonit, mermer, feldspat, manyezit, alçı taşı, pomza, perlit, stronsiyum ve kalsit olmak üzere dünyanın sayılı zengin ülkelerinden birisi durumundaki Türkiye’de zengin maden açısından ilk sırayı 3 milyar ton ile dünya bor rezervinin yüzde 72’sini oluşturan bor mineralleri alıyor. Ayrıca, Türkiye, dünya feldispat rezervinin yüzde 23’ünü ve bentonit rezervinin ise yüzde 20’sini elinde bulunduruyor.
Dünya da ikinci büyük soda külü rezervi olan Beypazarı Trona yatağını işletmek üzere kurulan tesis, yılda 1 milyon ton soda külü, 100 bin ton sodyum karbonat üretimi ile dünya tüketiminin yüzde 2,5’ini karşılıyor.
Bilinen 3 bin 500’e yakın metalik ve 2 bin civarında endüstriyel ham madde yatak ve zuhurlarının bulunduğu Türkiye’de, 600’ün üzerinde sıcak su kaynağı ve 140’ın üzerinde belirlenmiş jeotermal enerji alanı yer alıyor.
Türkiye’nin teorik altın potansiyelinin ise 6 bin 500 ton olduğu tahmin ediliyor. Türkiye, bu potansiyelle dünyada ikinci potansiyel ülke konumunda bulunuyor. Şu ana kadar yapılan çalışmalarla 700 ton altın görünür hale getirildi.
Ayrıca 12.4 milyar ton ile toplam dünya linyit rezervinin yaklaşık yüzde 1,6’sı Türkiye’de bulunuyor. İşlenebilir linyit rezerv miktarı ise 3.9 milyar ton düzeyinde olan Türkiye, rezerv ve üretim miktarı açısından dünya ölçeğinde orta sıralarda yer alıyor.
Türkiye’nin diğer önemli maden rezervleri ise şöyle:
-Çinko-kurşun: Türkiye’nin metal içeriği olarak 860 bin ton kurşun, 2.3 milyon ton çinko rezervi bulunuyor.
-Demir: Ortalama yüzde 50-55 tenörlü işletilebilir demir rezervi toplamı 113 milyon ton dolayında bulunuyor.
-Krom cevheri: Türkiye’nin krom rezervi 26 milyon ton civarında.
-Bor: Türkiye 3 milyar 66 milyon ton olan bor rezervleri ile dünya bor potansiyelinin yüzde 72′sini elinde bulunduruyor.
– Alüminyum: Alüminyum üretimine uygun boksit rezervi 87 milyon ton civarında bulunuyor.
-Bakır: Türkiye’de toplam bakır rezervi, metal içeriği olarak 1.5 milyon ton bakır düzeyinde bulunuyor. Ekonomik olarak değerlendirilmeyen düşük tenörlü bakır kaynakları dahil edildiğinde toplam bakır kaynağı metal içeriği olarak 3.5 milyon tonu buluyor.
-Trona: Türkiye, yaklaşık 900 milyon tonluk işlenebilir trona rezervi ile dünyada ikinci sırada yer alıyor.
-Mermer ve doğal taşlar: Doğal taş bakımından, jeolojik yapısı itibarıyla zengin bir potansiyele sahip olan Türkiye, bu günkü verilere göre 3,8 milyar metreküp işletilebilir mermer, 2,7 milyar metreküp işletilebilir traverten, 995 milyon metreküp granit rezervi bulunuyor. Bu değerlere göre Türkiye dünya doğal taş rezervinin yaklaşık yüzde 40’ına sahip durumda. Yapılan araştırmalarda, ülkemizde 650’ye varan renk ve dokuda mermer çeşidinin bulunduğu belirlendi.
-Seramik ve cam ham maddeleri: Sektörün ana ham maddesini kuvars, kuvarsit, kuvars kumu, feldspat, kil ve kaolen oluşturuyor. Türkiye’de 89 milyon ton kaolen, 354 milyon ton seramik ve refrakter kil, 239 milyon ton feldspat, 1.3 milyar ton kuvars kumu, 2.3 milyar ton kuvars-kuvarsit potansiyeli bulunuyor.
-Çimento ve diğer yapı malzemeleri: İnşaat sektöründe büyük oranda hafif yapı elemanı ve beton agregası olarak da kullanılan ponza potansiyeli 1.5 milyar metreküp, perlit potansiyeli ise 5.7 milyar ton düzeyinde.
Bentonit: Türkiye’de Ankara, Çankırı, Tokat, Edirne ve Ordu illerinde yoğunlaşan değişik alanlarda kullanılabilir 250 milyon ton bentonit rezervi bulunuyor.
-Manyezit: 41-48 manyezit içerikli 106 milyon ton.
AA