Sanayi İnkılabı
El tezgahlarından fabrika sistemine, tek tek üretimden seri üretime geçişi, insan emeğinin yerini makinaların almasını ifade eder. 18. yüzyılın ikinci yarısında İngiltere’den başlayarak diğer Avrupa ülkelerinde de yaşanmıştır.
Sanayi İnkılabı’nın Nedenleri
*Hızlı nüfus artışı. 16. yüzyıldan başlayarak Avrupa’nın nüfusu hızla arttı.
*Tarımdaki gelişmeler bu sektördeki nüfus ihtiyacını azaltarak bu nüfusun kentlere göç etmesine neden oldu. Böylece kent sanayisine hazır işgücü oluştu.
*Yaşam düzeyi yükseldi.. Eskiden lüks sayılan şeker, kahve, çay gibi mallar artık orta sınıf ve alt sınıflar için doğal bir gereksinme olmaya başlıyordu. Bu da dolaylı olarak tüketim malı talebini arttırdı.
*Geniş çaplı yağmalar, sanayi devriminin en önemli finans kaynağı olmuştur. Gerek İspanyollar tarafından yağmalanan Orta Amerika altınları, gerekse de İspanyol gemilerini vuran, yağmacıları yağmalayan İngiliz gemileri, Avrupa’ya tonlarca altın taşımıştır. Bütün bunlar 16. ve 17. yüzyıllarda, sanayi devrimine götüren süreçleri desteklemiştir.
*Hindistan’da 23 Haziran 1753 tarihinde, Fransız birliklerini savaş alanında yenen İngilizler (Plessey Savaşı), Babür imparatorlarının devasa hazinesine el koymuşlardı. Bu hazinenin İngiltere’ye taşınmasıyla bu ülke ekonomisinde ortaya çıkan para ve finans olanaklarının, dokuma ve buhar makineleriyle ilgili tüm teknik buluşların 1758-1791 tarihleri arasında gerçekleşmesini açıklamada birincil argüman olduğu söylenebilir.18. ile 19. yüzyıllar arası olusmustur.
*Sömürgecilik. Avrupa ülkeleri yeni koloniler oluşturarak buradan getirdikleri malları sanayide kullanmaya başladılar, işlediler ve tekrar sömürgelere sattılar.
*Küçük burjuvazinin gelişmesi ve orta sınıfın zenginleşmeye başlaması bir itici kuvvet oldu.
*Kapitalizm. Orta sınıfın zenginleşmesi sürecine paralel olarak kapital birikimi oluşmaya başladı. Böylece yeni yatırım alanları aranmaya başlandı.
*Taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler
*Protestan reformu; “Bugün çok çalışıp yarını düşünmek” öğretisinin önemli bir değer olarak yerleşmesi,
*17. yy Aydınlanma Dönemi’nde, aklın başat konumu ve bilimsel bilginin akıl yoluyla inşa edilme süreci.
*Bilimsel yöntem ve rasyonel düşünme ilkelerinin bilimleri ortaya çıkarması ve teknolojik gelişmeleri etkilemesi,
*Fransız Devrimi aracılığıyla sanayi toplumuna uygun siyasal bir yapılanmanın temellerinin atılması,
Sanayi İnkılabının Başlaması ve gelişimi
Sanayi Inkılabı (Endüsri Devrimi) ilk olarak İngiltere’de dokuma endüstrisinde başladı. Çelik, buhar gücü ve elektrik sırayla sanayiye girdi . ve yararlanılmaya başlandı. XVIII. yüzyılın ilk yarısında İngiltere’de başlayan sanayileşme daha sonra Fransa, Belçika, Hollanda, ABD ve Japonya’da da gerçekleşmiştir.
Sanayi İnkılabı’nın Sonuçları
* Büyük fabrikalar kuruldu ve üretimde büyük bir artış meydana geldi.
* Yeni buluşlar ve teknik ilerlemeye önem verildi.
* Modern işçi sınıfı doğdu, işçi haklarını koruyan sendika ve partiler
kurulmaya başlandı.
* Kapitalizm, liberalizm, sosyalizm gibi akımlar ortaya çıktı.
* Kentleşme ve kent sorunları doğdu.
* İnsanın dünyaya düşkünlüğü ve rahata olan tutkusu arttı.
* Hammadde ve pazar ihtiyacı arttı.
* Fransız İhtilali’nin sonuçlarına ters bir şekilde sömürge elde etme
yarışı hızlandı.
* Bu gelişmeler devletler arasında önüne geçilmez bir ekonomik rekabeti
başlattı ve zincirleme olarak I. ve II. Dünya Savaşlarına neden oldu.
Sanayi İnkılabı, geri kalmış, teknolojik gelişmesini tamamlayamamış ülkeler için büyük bir sıkıntıyı da beraberinde getirmiştir. Bu ülkeler Endüstri İnkılabını gerçekleştirmiş olan ülkelerin hammadde ve pazar
kaynağını oluşturmuştur. Osmanlı Devleti açısından da Sanayi İnkılabı çok büyük sıkıntı yarattı. Kapitülasyonların da olumsuz etkisi yüzünden Osmanlı ekonomisi çöküntüye uğradı. EI tezgahlarından oluşan yerli sanayi dağıldı.
gozlemci.net