Gerçek gider esasında gider belgelerini 5 yıl saklamak ise önemli…
Gerçek gider esasında gider belgelerinin önemi büyük. Kiraya verilen gayrimenkulle ilgili olarak yapılan gerçek giderlere ilişkin belgelerin beyanname ile vergi dairesine verilmesine gerek yok. Ancak gerek vergi dairesince gerek inceleme elemanlarınca istenmesi halinde ibrazı için 5 yıl saklanması zorunludur.
Kredili konutta usul
Örnek: Orhan Bey 2 adet daireyi 2011 yılı başında 400 bin liraya kredi kullanmak suretiyle satın almıştır. 2011 yılında konut kira geliri olarak 84 bin lira elde etmiştir. Sözkonusu daireler için aşağıdaki giderler yapılmış olup Orhan Bey gerçek gider usulünü seçmiştir.
Orhan beyin 2011 yılı istisna sonrası kira geliri tutarı (84.000- 2.800=) 81 bin 200 TL’dir. Ancak burada dikkate edilmesi gereken husus toplam gerçek gider olan (10.850+26.500+8.000+10.000+20.000=) 75 bin 350 TL’nin konut kira istisna tutarı olan 2 bin 800 TL’ye isabet eden kısmının gider olarak dikkate alınmamasıdır.
1/30 oranı önemli
İstisna tutarı 2 bin 800 TL olup toplam kira geliri içindeki payı (2.800/ 84.000=) 1/30’dur. Bu durumda gerçek gider toplamının 1/30 oranındaki gerçek gider olan (75.350*1/30=) 2 bin 512 TL’nin indirim konusu yapılmaması gerekir. Kira gelirinden indirim konusu yapılabilecek gerçek gider tutarı (75.350-2.512=) 72 bin 838 TL’dir.
Başka gelir var mı?
Orhan Bey 2011 yılı kira gelirleri nedeniyle (81.200-72.838=) 8 bin 362 TL kira geliri beyan edecek ve bu tutar üzerinden başka bir geliri olmaması halinde 1254 TL gelir vergisi ödeyecek.
Götürü gider için özel uygulama
Kira geliri elde eden kişi gerçek gider yerine elde ettiği kira tutarının yüzde 25 oranında götürü gider tutarını kira gelirinden indirip beyan edebilir. Ancak hakları kiraya verenler götürü gider uygulamasından faydalanamazlar.
Başka gider olmaz
Yine götürü gider uygulamasını seçen bir kişinin kira gelirinden götürü gider dışında bir başka gideri düşme imkanı yoktur.
İki yıl zorunluluk var
Ayrıca, götürü gider esasını seçen kişinin bu yöntemi en az iki yıl uygulama zorunluğu vardır.
Evini kiraya verip kirada oturan için gerçek gider esası uygun
Sahibi olduğu konutu kiraya verip kirada oturanların gelir hesabı dikkat çekici özellikler içeriyor.
İşyeri için geçerli değil
Bu kişiler, elde edilen kiradan, oturdukları konut için ödedikleri kira bedellerini düşebilirler. Ancak ödedikleri kira giderini düşebilmeleri için götürü gider yerine gerçek gider esasını benimsemeleri gerekir. Bunun için sahibi olunan binanın işyeri olarak kiraya verilmemesi şarttır.
İstisnadan yararlanamaz
Bu kapsamda örneğin Avukat Baran Bey, 2011 yılında 85 bin TL serbest meslek kazancı; diğer yandan aylık 500 TL olmak üzere yıllık toplam 6 bin TL konut kira geliri ile Türkiye’deki bir bankadan 13 bin TL mevduat faiz geliri elde etmiştir. Baran Bey’in serbest meslek kazancı için yıllık beyanname vermesi zorunludur. Baran Bey serbest meslek kazancı için beyanname vermekle yükümlü olduğundan konut kira gelirlerine tanınan 2 bin 800 TL’lik istisnadan yararlanamayacaktır. Diğer yandan mevduat faiz gelirleri üzerinden ilgili banka tarafından tevkifat yapıldığından söz konusu gelir beyannameye dahil edilmeyecektir.
Sadece kira kazancı olan Bekir Bey götürüyü seçti
Bekir Bey, 2011 yılında konut olarak kiraya verdiği gayrimenkulden 30 bin lira kira geliri elde etti. Başka bir geliri bulunmayan Bekir Bey, götürü gider yöntemini seçti. Bekir Bey, şu şekilde beyanname verecek:
Kirada oturan ve bağış yapan Makbule Teyze
Makbule Teyzenin Isparta’da bir dairesi var. Ancak kendisi oğluna daha yakın oturmak için Isparta’daki evini kiraya verdi ve oğlunun yaşadığı Ankara’dan bir ev kiraladı. Kiraya verdiği evden 2011 yılında 25 bin lira kira geliri elde etti. Oturduğu ev içinse 12 bin lira kira ödedi.
Gerçek gider yöntemi
Makbule Teyzenin beyana tabi başka bir geliri yok. 2011 yılında Van Depremi dolayısıyla Kızılay’a 5 bin TL nakit bağışta bulundu. Makbule Teyze oğlunun tavsiyesine uyup gerçek gider yöntemini seçti. Bu durumda beyan şöyle olacak: 25.000 -2.800 = 22.200 TL istisna sonrası kira geliri.
Makbule Teyzenin 2 bin 800 TL’lik istisnaya isabet gerçek giderin indirim konusu yapılmaması gerekir. Bu nedenle aşağıdaki orana göre kira gelirinden indirim konusu yapabileceği gideri bulması gerekir.
Makbule Teyze gerçek gider yerine götürü gider esasını uygulamış olsaydı beyan edeceği gelir ve ödeyeceği vergi aşağıdaki gibi olacaktı:
Hem işyeri hem konut kira geliri olanlar için…
Mehmet Amcanın 2011 yılında işyeri olarak kiraya verdiği taşınmazdan aylık 10 bin TL net kira geliri ile aylık 1000 TL kiraya verdiği bir konutu bulunuyor. 2011 yılında işyeri kira gelirinden kesilen gelir vergisi kesintisi 30 bin TL’dir. Mehmet Amcanın beyanı ve ödeyeceği vergi aşağıdaki gibidir.