Türkiye’de en fazla sahtesi üretilen para birimi Türk Lirası, ikinci sırada ABD Doları ve euro geliyor. En fazla sahtesi üretilen kupür değerler ise TL’de 50 ve 20, ABD Doları’nda ve euroda ise 100’lük banknotlar oldu.2010 yılında yakalanan sahte banknotlar en fazla Ankara ve Diyarbakır’da ele geçirildi.
Ulusal ve uluslararası bir değişim aracı olan paranın piyasaya sürülmesi ve dolaşımının kolay olması, küreselleşen ekonomik faaliyetlerin kayıt dışı para dolaşımını kolaylaştırması ve teknolojik gelişmeler, suç organizasyonları için sahte para basımı ve piyasaya sürülmesi faaliyetlerini cazip hale getiriyor.
Türk ekonomisindeki hızlı gelişmeler, ekonominin küresel piyasalarla giderek daha fazla entegre olması ve baskı teknolojilerindeki gelişmeler, baskı ekipman ve malzemelerine rahatlıkla erişim sağlanabilmesi, parada sahtecilik suçunu kolaylaştıran etkenlerin başında geliyor.
Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele (KOM) Daire Başkanlığı’nın raporuna göre sahte para, genel olarak mal ve hizmet alımlarında, akaryakıt istasyonlarında ve hayvan pazarlarında yoğun olarak piyasaya sürülüyor. Bu kapsamda sahte paranın piyasaya sürülmesinde, nüfusun yoğun ve sirkülasyonunun hızlı olduğu yerler ile sanayinin canlı ve sıcak para hareketinin yoğun olduğu yerler tercih ediliyor.
KOMŞU ÜLKELERDEN SAHTE DOLAR GETİRİLİYOR
Son yıllarda aldatma kabiliyetine haiz olmamakla birlikte, para görüntüsü verilmeye çalışılarak siyah görünümlü ve genellikle 100 ABD Doları ebat ve görüntüsündeki kâğıtlar, sınır komşulardan Türkiye’ye getirilmek suretiyle dolandırıcılık maksadıyla piyasaya sürülmeye çalışılıyor.
2010 yılında yakalanan sahte TL miktarında artış görüldü. Bu durum ise KOM birimlerince yürütülen planlı operasyonel çalışmalara ağırlık verilmesi ve bu durumun neticesi olarak sahte para imalathanelerine yönelik yapılan operasyonların etkili olduğu değerlendiriliyor.
Analiz ve değerlendirme çalışmalarında KOM Daire Başkanlığı bünyesinde yer alan çeşitli veri tabanları başta olmak üzere, TC Merkez Bankası tarafından oluşturulan Sahte Banknot İzleme Sistemi(SBİS) ve Hazine Müsteşarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nce oluşturulan Sahte Madeni Para İzleme Sistemi(SMPSİS) il KOM birimleri tarafından erişim sağlanarak etkin bir şekilde kullanılıyor.
YAKALANAN ŞÜPHELİ SAYISI AZALDI
2010 yılında sahte para olay sayısı 2009 yılı ile paralellik arz ederken; yakalanan şüpheli sayısı azaldı. Bununla birlikte ele geçirilen sahte para miktarında artış oldu. 2008 yılında parada sahtecilik suçlarına yönelik olarak KOM birimlerince 24 planlı operasyonel çalışma gerçekleştirildi. Meydana gelen 2 bin 981 sahte para olayında 3 bin 949 şüpheli şahıs hakkında yasal işlem yapıldı.
2009 yılında parada sahtecilik suçlarına yönelik olarak KOM birimlerince 31 planlı operasyonel çalışma yapıldı. Meydana gelen 3 bin 157 sahte para olayında 4 bin 154 şüpheli şahıs hakkında yasal işlem yapıldı. 2010 yılında ise parada sahtecilik suçlarına yönelik olarak KOM birimlerince 39 planlı operasyonel çalışma gerçekleştirildi.
Meydana gelen 3 bin 131 sahte para olayında 3 bin 880 şüpheli şahıs hakkında yasal işlem yapıldı. 2010 yılında yakalanan sahte banknotların (TL-USD-EURO) kupür adedine göre dağılımında ilk 10 il şöyle: Ankara (8 bin 186), Diyarbakır (7 bin 819), Kocaeli (3 bin 611), İstanbul (3 bin 534), Kayseri (bin 673), Bursa (bin 411), İzmir (bin 399), Adana (bin 203), Gaziantep (bin 134), Elazığ (bin 72).
(CİHAN)