Gelişmişliğin önemli bir göstergesi sayılan elektrik ve doğalgaz tüketimi de son yıllarda önemli artış gösterdi.
AA muhabirinin yaptığı araştırmaya göre, Türkiye’de kullanılmaya başlandığı sıralarda yalnızca varlıklı ailelerin satın alabildiği çamaşır makinesi, buzdolabı, fırın gibi dayanıklı tüketim malları, üretim miktarlrındaki artış ve buna bağlı olarak oluşan farklı fiyat seçenekleri sayesinde artık düşük gelirli ailelerin de temel tüketim malları arasına girdi.
-Beyaz eşya satışları 10 yılda 2 kat arttı-
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneğinin (TÜRKBESD) verilerine göre, beyaz eşya ürünlerindeki toplam iç satış oranı 2001-2011 arası dönemde 2 kattan fazla artarak 2,5 milyon adetten, 2011 kasım sonu itibariyle 6 milyon 33 bin 102’ye ulaştı. Bu rakamın 2011 sonu verilerinde yaklaşık 6,5 milyon olarak hesaplanması bekleniyor.
Söz konusu toplam iç satış adedi içerisinde çamaşır makinesi ve kurutucuların toplam sayısı 2001-2011 Kasım arası dönemde, 795 bin 304’ten 1 milyon 796 bin 957’ye (2011 rakamları içinde çamaşır makinesinin sayısı 1 milyon 709 bin 863, kurutucunun sayısı 87 bin 94’tür), soğutucuların sayısı 1 milyon 17 bin 595’ten 2 milyon 71 bin 750’ye (2011 rakamları içerisinde buzdolabı satış sayısı 1 milyon 792 bin 19, derin dondurucu sayısı 279 bin 731’dir), bulaşık makinesi sayısı 264 bin 795’ten 1 milyon 441 bin 768’e, fırın sayısı da 336 bin 735’ten 722 bin 627’ye yükseldi.
-124 kişiye bir otomobil-
Yaşam standartlarının yükselmesine paralel olarak, ailelerin vazgeçilmez ürünleri arasına giren bir diğer tüketim malı da otomobil oldu.
Otomotiv sanayiinde son yıllarda yaşanan gelişmeyle birlikte Türkiye’de otomobil üretim ve satış sayıları da önemli ölçüde arttı.
Yıllar itibariyle gerek sıfır gerekse ikinci el piyasasındaki arz artışı, otomobil piyasasında rekabetin artmasına ve pek çok kişinin otomobil sahibi olabileceği fiyat aralıklarının oluşmasına yol açtı.
Otomotiv Distribütörleri Derneğinin (ODD) perakende satış verilerine göre, 2003’te 227 bin 276 olan otomobil satış adedi, 2011 yılı sonu itibariyle 593 bin 519’a ulaştı.
Böylece, 2003 yılında Türkiye’nin nüfusuna göre yaklaşık 312 kişiye bir otomobil düşerken, 2011 yılı itibariyle bu rakam yaklaşık olarak 124 kişiye bir otomobil seviyelerine çıktı.
-Elektrik ve doğalgaz tüketimi-
Gelişmişliğin önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilen elektrik ve doğalgaz üretim ve tüketimindeki rakamlar da son yıllarda önemli oranlara ulaştı.
Buna göre, 2001-2011 arasını kapsayan 10 yıllık süreçte Türkiye’nin toplam elektrik üretimi 122 milyar 724 milyon kilowattsaatten, 222 milyar 431 milyon kilowattsaate yükseldi.
Tüketim açısından bakıldığında ise aynı yıllar arasında toplam elektrik tüketimi 126 milyar 872 milyon kilowattsaatten 229 milyar 344,4 milyon kilowatsaate ulaştı.
Gelişmişliğin diğer bir önemli göstergesi olan doğalgaz tüketim oranlarında da aynı dönemler itibariyle benzer gelişmeler yaşandı.
Doğalgaz ihtiyacının çok büyük bir bölümünü ithal ederek karşılamaya çalışan Türkiye’nin 2001 yılındaki toplam satış miktarı BOTAŞ’ın verilerine göre, 16,2 milyon santimetreküp iken bu oran 2011 yılı Kasım ayı sonu itibariyle 34,7 milyon santimetreküp olarak belirlendi.
Bu arada Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun (EPDK) tespitlerine göre, 2011 sonu itibariyle Türkiye’deki toplam doğalgaz tüketiminin 39 milyar santimetreküpe ulaşması bekleniyor.
Söz konusu tüketimin önemli bir kısmı elektrik üretimi ve sanayide kullanılırken, yüzde 20-25 civarındaki bir kısmı ise konutlarda tüketiliyor.
Bu arada, 2007 yılından bu yana doğalgaz ihracatı da yapan Türkiye, 2007-2011 Kasım tarihleri arasında ihracat oranını yıllık 31 milyon santimetreküpten 654 milyon santimetreküpe yükseltti.
-Tablolar-
2003-2011 yılları arası itibariyle otomobil perakende satış adetlerindeki değişim şöyle:
YıllarYerliİthalToplam
200373.268154.008227.276
2011154.660349.548593.519
Not: Söz konusu yıllar arasındaki perakende satış oranındaki değişim yüzde 161,1 olarak hesaplanmıştır.
2001-2011 arası dönemde bazı beyaz eşya ürünlerine ilişkin iç satış rakamları adetleri şöyle:
Ürün20012011Değişim (yüzde)
Soğutucular (Buzdolabı ve derin dondurucu)1.017.5952.071.750103,5
Yıkayıcılar (Çamaşır makinesi ve kurutucu)795.3041.796.957125,9
Bulaşık makinesi264.7951.441.768444,4
Fırın336.735722.627114,5
Not: 2001 yılında derin dondurucu ve kurutucu satış adetleri düşük olduğundan, söz konusu yılda bu ürünler buzdolabı ve çamaşır makinesi satış adetleri ile birlikle hesaplanmıştır. 2011 yılında çamaşır makinesi iç satış adetlerinin toplam yıkayıcılar içindeki payı 1 milyon 709 bin 863, kurutucununki 87 bin 94; soğutucuların toplam satış adedinde buzdolabının payı 1 milyon 792 bin 19, derin dondurucununki 279 bin 731’dir.
2001-2011 arası dönemde elektrik toplam üretim-tüketim oranlarındaki değişim (milyon kWh) şöyle:
YıllarÜretimTüketim
2001122,7126,8
2011228,4229,3
Değişim (yüzde)86,180,8
2001-2011 arası dönemde doğalgaz satış miktarları arasındaki değişim (milyon cm3) ise şöyle:
YıllarSatış miktarı
200116.027
201134.691
Değişim (yüzde)116,4
Not: Veriler BOTAŞ’ın internet sitesinden alınmıştır. 2001 yılında Türkiye’de doğalgaz üretimi olmadığından üretim miktarları tabloya eklenmemiştir.
AA