Sınıfında oturmuş pencereden dışarıyı izleyen bir çocuk düşünün. Dikkati dağılmış bir şekilde kaleminin ucundaki silgiyi kemiriyor olsun. İşte bu masum fotoğrafın ürkütücü sonucu: Avrupa’da ‘üremeye zararlı’ olarak sınıflandırılmış kimyasallar bizim romantik öğrencinin tükürüğünde çözülüp vücuduna girdi bile! Bu sıradışı olmayabilecek senaryo ve benzerlerinin korkunç sonuçları geçen hafta 140 çevreci gruptan oluşan bir konsorsiyumun yayımladığı raporda bolca vardı. Buna göre Avrupa’daki marketlerde satılan düzinelerce üründe risk içeren kimyasallar var; ayakkabıdan silgiye, kalem kutusundan seks oyuncağına kadar…
Bir silgi dolusu ‘ftalat’
Çalışma, 1999’da çocukların cinsel gelişimine zararı olduğu düşünüldüğü için oyuncaklarda kullanılması Avrupa Birliği’nce yasaklanan ve ‘ftalatlar’ olarak bilinen bir kimyasallar grubu hakkında. Avrupa Çevre Bürosu (EEB), çalışmalarında ftalatların her mahallede görebileceğiniz marketlerde satılan ve çocukların rutin olarak kullandığı ürünlerde bulunduğunu keşfetti.
Almanya’da bağımsız bir kimya laboratuvarı olan PICA’nın kimyasal analizi üzerine kurulan araştırma, Avrupa’nın oyuncak ve ‘çocuk ürünleri’nde bulunmasına izin verdiği seviyenin üç katını içeren pembe bir kalem kutusu buldu. Bilim insanlarının insan vücuduna özelikle zararlı olduğunu düşündüğü bir ftalat, bir silgide de bir oyuncağın yasaklanması için gereken seviyeye yakın miktarda bulundu.
Ftalatlarla ilgili endişeler yeni değil ve onları içeren ürünleri satanlar kanuna karşı gelmiş olmuyor çünkü yönetmelikler kalem kutusu ve silgi gibi ürünleri içermiyor. Ama EEB çalışması aynı zamanda satıcıların ftalat varlığı hakkında tüketiciye bilgi vermelerini gerektiren yasal bir yükümlülüğü de umursamadıklarını gösteriyor. Yapılan ankette satıcıların ancak çeyreğinden azı ürünlerindeki kimyasal içeriğiyle ilgili sorulara tatmin edici yanıt verebildi. EEB kimyasal politikalar sorumlularından Christian Schaible, “İnsanlar satın aldıklar üründeki kimyasal miktarıyla ilgili bilgilendirilmeli” diyor.
Spermin azalıyorsa kutuna dön
Dünya kimyasal endüstrisi yılda 6 milyon tona yakın ftalat üretiyor. Bilim insanları ve bazı hükümetler bu kimyasalın erkek doğurganlığında son birkaç kuşaktaki ciddi düşüşle bağlantılı olduğundan şüpheleniyor. Gelişmiş ülkelerdeki çalışmalar son yarım yüzyılda sperm sayılarının yüzde 50 civarında azaldığını gösteriyor.
Radikal