Antalya Veteriner Hekimler Odası Başkanı Muammer Saygılı, kurbanlık alırken vatandaşları uyararak, hayvanların küpeli olmasına dikkat etmelerini, gebe, çok zayıf, yüksek ateşi olan, çok genç ve etleri olgunlaşmamış, tüyleri karışık ve mat, bakışları ve görünümü cansız, pis kokulu, ishalli ve burun akıntısı olan hayvanların alınmamasını istedi.
Saygılı düzenlediği basın toplantısında, Kurban Bayramlarının dini boyutunun yanında yaklaşık 600 bin büyük baş ile 2 milyon küçük baş hayvanin yetiştirilmesi, taşınması, pazarlanması ve satışı ile kesim ve tüketimini kapsadığını, zamanla sınırlı çok büyük bir organizasyon olduğunu söyledi.
Kurbanlık hayvanların satış ve kesim sürelerinin kısa görünmekle beraber, hayvanların besiye alınması, pazara sunulması ve kesilmesinin en az 6 ay gibi bir süreyi aştığını belirten Saygılı, kurbanın insan sağlığı, hayvan sağlığı, çevre, ekonomik, ve hijyen boyutu bulunduğunu anımsattı.
Veteriner hekim kontrolü dışında yetiştirilen, sevki yapılan, satışa sunulan hayvanların bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini artırdığını, kesilen hayvanlardan elde edilen etlerin ise insan sağlığı açısından önemli bir risk oluşturduğunu anlatan Saygılı ”Kurbanlık hayvanların sokaklarda dolaştırılmaları, meydanlarda bekletilmeleri, satın alınan hayvanların evlerin bahçelerinde, balkonlarında tutulmaları ve uygun olmayan yerlerde kesilmeleri tehlikenin boyutunu daha da artırmaktadır” dedi.
Hayvanların hijyenik şartlara uygun olarak kesilmesini ve çevre kirliliğinin önlenmesini, olumsuzlukların giderilmesini sağlamayı amaçladıklarını ifade eden Saygılı şöyle konuştu:
”Kurbanlık hayvan sevk ettirecek yetiştiricilerimizin gerekli aşılamalarını yaptırmış,hayvanlarını kayıt altına aldırmış, küpelerini taktırmış, pasaportlarını düzenletmiş, araçlarını dezenfekte ettirmiş olmaları, menşe şahadetnamesi ya da sevk raporu bulundurmaları zorunludur. Kurbanlık hayvanlar, hayvan pazar ve panayırları ile hayvan borsalarının yani sıra Kurban Hizmetleri Komisyonu’nca alınan kararlar doğrultusunda belirlenen kurbanlık hayvan satış yerlerinde ve özel kurbanlık kesimi yapılacak isletmelerde alınıp satılmalı. Bu tür önceden belirlenen yerlerin dışında kurbanlık hayvan alim ve satımlarını engelleyecek tedbirler yetkililerce titizlikle uygulanmalıdır.”
KURBANLIK ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Saygılı vatandaşların kurbanlık hayvan alırken dikkatli olmaları konusunda uyarıda bulundu. Saygılı, kurbanlık alırken dikkat edilmesi gereken hususları şöyle açıkladı:
”Veteriner sağlık raporu ve mense şahadetnamesi olmayan, sığır ve mandalarda küpesi ve pasaportu bulunmayan, çok zayıf, gebe, yeni doğum yapmış,yüksek ateşi olan, Çok genç ve etleri olgunlaşmamış olan, tüyleri karışık ve mat, bakışları ve dış görünümü cansız olan, pis kokulu ishali ve burun akıntısı olan, çevreye karsı aşırı tepkili veya çok duyarsız olan hayvanların alınmaması gerekmektedir.
Kurbanlık hayvan kesimleri Tarım Bakanlığı’ndan ruhsat alınmış mezbaha ve kombinalarda veya kurban komisyonunca belirlenen geçici kesim yerlerinde yapılmalıdır. Vatandaşlarımız, kurbanlık hayvanlarını köylerde ve önceden belirlenmiş kesim yeri bulunmayan yerlerde kendi bahçelerinde usulüne uygun olarak ve çevreye zarar vermeyecek şekilde kesebilirler. Ancak cadde, sokak ve park gibi kamu alanlarında kurbanlık hayvan kesimleri yasaktır.”
KESİMDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Saygılı kurbanlık kesiminde dikkat edilmesi gereken hususları da şöyle açıkladı.
”Kesim öncesi kurbanlık hayvanların yorgun olmaması ve kesimden önce yaklaşık 12 saat boyunca yem verilmemesi (su verilebilir), etlerin kalitesini olumlu yönde etkileyen baslıca faktörlerdir. Yorgun hayvanların hemen kesilmesi ile kanı tamamen akıtmak mümkün olmayacağı için etler dayanıksız olacak ve çabuk bozulacaktır. Kurbanlık hayvanları kesim öncesi strese sokacak kötü muamelelerden ve hareketlerden kesinlikle kaçınılması gerekir.
Kesim yeri temiz olmalı ve akarsu bulunmalıdır. Kesim yapan kişinin sağlıklı ve temiz olması gerekir. Hastalıklı doku ve organların kesimi sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmelidir. Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken işkence, eziyet edilmemelidir. Kesim mümkünse askıya alarak yapılmalıdır. İç organlar yüzme işini takiben en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yutak boşaltılmalı, mide-bağırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı, hasta ve süt bulunan memeler karkastan uzaklaştırılmalıdır. Kist hidatit riski nedeniyle Hastalıklı akciğer ve karaciğerler köpeklere verilmemelidir. Kesim sırasında kan, bağırsak içeriği gibi maddelerle çevrenin kirlenmesi engellenmelidir.”
SAKATATLAR
Tüketilecek sakatatların temiz bir şekilde çıkarılması gerektiğini belirten Muammer Saygılı, kurban atıklarının çöp varillerine ve gelişi güzel çevreye atılmaması, kanalizasyon kanallarına dökülmemesi gerektiğini belirterek, çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıkların sokak hayvanlarının erişemeyeceği şekilde derin çukurlara gömülmesi gerektiğini bildirdi.
Bulaşmayı önlemek için taşıma araçlarının, kesim aletlerinin, makine ve çalışma yüzeylerinin temizliğinin sağlanması gerektiğini anlatan Saygılı, şöyle devam etti:
”Kaba kirlerin temizlenmesi sonrası uygun bir dezenfektan kullanılmalıdır. Dezenfektan bulunmadığı durumlarda çamaşır suyu gibi kolay bulunabilen bir maddeden hazırlanacak solüsyon kullanılabilir. Yerel yönetimler kalıcı kesim yerleri ve sızdırmaz imha çukurları yada yakma ve ilaçlama şeklinde atıkları bertaraf edecek tesisleri kurmaları,bununla ilgili planlamalarını yapmaları doğru olacaktır.”
KURBAN ETLERİNİN OLGUNLAŞMASI VE MUHAFAZASI
Saygılı, kurban etlerinin, parçalar halinde temiz kaplara konulmasını istedi. Saygılı etlerin muhafaza edilmesi konusunda da yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
”Kurban etleri parçalar halinde temiz kaplara konulmalı. Güneş görmeyen serin bir yerde, hava alması sağlanarak kesim sıcaklığının oda ısısına düşmesi beklenmeli (5-6 saati geçmemeli) Daha sonra buzdolabına kaldırılmalıdır. Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez. Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2. gün) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülür. Böyle kısımlar kesinlikle tüketilmemeli.
Et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğindedir. Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği takdirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir. İyi muhafaza edilerek buzdolabına kaldırılmış etler olgunlaşmalarından (kesimden 12-24 saat bekletildikten) sonra tüketilmelidir.
Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5 veya 6 gündür. Bu süre kıymada genellikle 3 gündür. Eğer daha uzun süreli muhafaza düşünülüyorsa etler derin dondurucuda -18 derecede muhafaza edilmelidir.”