Yemek kitapları listesine her gün bir yenisi ekleniyor. Bu kitapların hepsi aşçılara da ait değil. Tarif verenler arasında sunucular, oyuncular, gezginler, şifalı bitki uzmanları da var.
Zaman gazetesinden Aslıhan Köşşekoğlu‘nun haberine göre, aşçılar bu durumu pek sağlıklı bulmazken, yayınevleri ünlü isimlerin kitaplarının daha çok ilgi gördüğünü söylüyor.
"Soğanı salçayı kavur, üzerine malzemeyi ekle, şöyle bir çevir, suyunu dök, pişirmeye bırak." Kabul edelim birçoğumuz annelerimizden kalan bu tarifle mutfağa girmeye pek cesaret edemiyoruz artık. Ölçüyoruz, tartıyoruz, hangi yemeğin kaç derecelik ısıda pişeceğini, hatta kalorisini bile bilmek istiyoruz. Bilmek için de yemek kitaplarına sarılıyoruz tabii. Bundan mıdır bilinmez ama son zamanlarda yemek kitaplarına her gün bir yenisi ekleniyor. İşin garip yanı, bu kitapların hepsi aşçılara ait değil! Yemek kitabı yazanlar arasında sunucular, oyuncular da var, şifalı bitki uzmanları da… Öyle eskiden olduğu gibi tatlı, börek, salata tarifleri de verilmiyor. Kimi kitaplar şifalı yemekler iddiasıyla çıkıyor, kimi de özel besin analizi tabloları, vitamin ve mineral değerleriyle veriyor tariflerini. Yani yemek kitaplarının sayısı arttığı gibi formatı da bir hayli değişti. Peki, usta aşçılar ve yayınevleri bu durumu nasıl değerlendiriyor?
VİTRİNLERDE ÇOK YEMEK KİTABININ OLMASI ÜZÜCÜ
Oktay Usta’ya göre gerçekten orijinal, başarılı tarifler olursa kitapların artması çok güzel. Ama o gelinen noktadan pek memnun değil. "Mesleği aşçılık olmayan kişiler bile yemek kitabı çıkarıyor. Kimler tarafından hazırlandığı bilinmiyor. Ünlü kişilerin isimleri kullanılarak bir rant kapısı haline getiriliyor bu kitaplar. Bunu yayınlayanlar ve yazanların topluma bir bilgi sağlamak amaçlı yaptıklarını zannetmiyorum. Diyelim ki bir sanatçının adını kullanarak kitabı basmışlar. İnsanlar o tarifi uygulayacak, eğer başarılı değilse hem malzeme israfı olacak hem vakit kaybı. Bu açıdan vitrinlerde çok yemek kitabının olması maalesef üzücü." diyor. Oktay Usta ayrıca bu konuda insanların seçici olmak zorunda olduklarını düşünüyor ve şöyle devam ediyor: "Yemek kitabını hazırlayan kişinin mesleği aşçılık olmalı ve insanlar tarafından güven duyulan biri olmalı. Güven kayboldu mu bir daha o kitaptan tarif yapamazsınız. Sadece evinizde kitap kalabalığı olur."
YEMEK YAPMAK KİTAPTAN ÖĞRENİLİR Mİ?
Eskiden yemek yapmak isteyenler bunu annesinden ya da evlendikten sonra kayınvalidesinden öğrenirdi. Günümüzde yemek kitaplarına rağbet artsa da, yemek yapmanın kitaptan öğrenilemeyeceğini, el becerisi ve feraset gerektirdiğini savunan büyüklerimiz de yok değil. Biz de işi uzmanına soralım dedik ve Türk mutfağı uzmanı Dr. Nevin Halıcı‘nın kapısını çaldık. Halıcı, doğru kaynaktan faydalanıldığı sürece kitaba bakarak yemek pişirmenin bir sakıncası olmadığını söylüyor ve şöyle devam ediyor: "Şimdi genç kızlar ailelerinden erken ayrılıyor. Ya da gelinler evlendikten sonra kayınvalideleriyle aynı evde yaşamıyorlar. Böyle olunca nereden öğrenecekler yemek yapmayı? Tabii ki kitaplardan öğreniyorlar. Ben bunun kötü bir yanının olduğunu düşünmüyorum, aksine faydalı. Ama önemli olan, doğru kaynaktan beslenmek."
ÜNLÜ KİŞİLERİN KİTAPLARI DAHA ÇOK İLGİ GÖRÜYOR
Deniz Yüce Başarır (Doğan Kitap Yayın Direktörü): En çok ilgi gören yemek kitapları ünlü kişiler tarafından yazılanlar. Televizyonda program yapan yemekçilerin, işleri aslen yemek olmayan ama bir şekilde ünlü olanların kitapları çok satıyor. Osmanlı mutfağı ya da diğer yöresel yemek kitapları konuyla kültürel olarak da ilgilenen kısıtlı sayıda okura hitap ediyor. İçindeki tarifleri uygulamak için alanlar daha ucuz ve popüler yazarların ürettiği kitapları tercih ediyor. Bizim yazarlarımızdan Sahrap Soysal bu iki kümenin kesiştiği noktada. Derviş Sofraları gibi işin kültürel boyutunun daha ağırlıklı olduğu bir kitabı da var, Sevgilim Akşama Ne Pişirdin? gibi çalışan kadının el kitabı olabilecek pratik tarifler içeren kitabı da.
EN ÇOK HANGİ YEMEK KİTABI SATIYOR?
Yayıncılardan yemek kitaplarının satışlarıyla ilgili net bir rakam alamıyoruz ama yayınevleri ve kitapçılar son yıllarda en çok ilginin Oktay Usta’nın kitaplarına olduğunu söylüyor. Oktay Usta’nın kitaplarını yayınlayan Yakamoz Yayıncılık satışlardan gayet memnun. "İlk zamanlara oranla satışlar bir hayli değişti, şimdi daha çok tanıyor, tanındıkça talep artıyor." diyorlar. Tabii yıllardır tahtını koruyanlar da var. Türkiye’de en çok satan yemek kitaplarından biri olan Gönül Candaş’ın Mutfağı’ndan, Arkadaş Yayınları’ndan çıkan 10. baskısıyla hâlâ en çok sorulanlar arasında. Sahrap Soysal‘ın Sevgilim Akşama Ne Pişirdin? kitabı da son zamanlarda ilgi gören kitaplardan biri. Tabii yeni kitaplar çıksa da Ümit Usta, Emine Beder ve Ayşe Tüter gibi yemek ustalarının kitapları hâlâ raflarda en ön sıralarda.