Teknoloji gelişiyor, ömür uzuyor ama yine de ölüyoruz. Sigara içmemek, kaliteli ve hareketli bir yaşam, ölüm nedenlerinde ilk 2 sırayı alan kalp hastalıkları ve kanserden korunmak için hâlâ en önemli iki silah. Zira süreç başladıktan sonra hasarı tamamen geri çevirmek hâlâ daha zor ve masraflı. Yani iş yine başa düşüyor. Özellikle bu akşam oynanacak Fenerbahçe – Galatasaray şampiyonluk maçı düşünüldüğünde, kalbiniz konusunda daha da dikkatli olmalı ve önerilere kulak vermelisiniz…
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2011 yılı rakamlarına göre kadınlarda ortalama yaşam süresi 76, erkeklerde 72 yıl. Kimin neden öldüğünü kaydetmekse zor. Rakamlara ancak 2 yıl geriden ulaşılabiliyor. 2009’a ait ölüm nedeni istatistiklerinde yaklaşık yüzde 40’la kalp hastalıkları birinci sırada. İkinci, yüzde 20 ile kanser. Solunum sistemi hastalıkları yüzde 9’la onları takip ediyor.
ÇÖZÜM, HAREKET ETMEK
Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nın verileri, gelecekte kanser, kalp hastalıklarını geçebilir diyor. Her yıl dünyada yaklaşık 13 milyon kişiye kanser teşhisi konurken bu rakamın 2030’larda 30 milyona yaklaşacağı, Türkiye’deyse hasta sayısının gelecek 20 yılda 1.5 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu artışın 3 temel sebebi var: Yaşlı nüfusta artış, tütün kullanımı ve obezite. Sağlık Bakanlığı’na göre Türkiye’de her yıl teşhis edilen 150 bin kanser vakasının 3’te 2’sinin sigarayla ilişkili olduğu sanılıyor.
Ama bir noktaya dikkat; ölüm nedenlerinde ilk iki sıradaki kalp hastalıklarının da kanserin de arkasında obezitenin önemli bir neden olduğunun altı çiziliyor.
New Orleans’taki Tulane Tıp Fakültesi halk sağlığı uzmanlarından Prof. Dr. Tom Farley, "Sağlıklı Bir Ulus İçin Reçete" isimli kitabında sağlıklı hayatın ancak sağlıklı bir şehirde mümkün olacağını, bol bol yürümeyi öneriyor. Düzenli spor, kan basıncında yüzde 10 kadar azalma sağlıyor. Zaten tansiyon ilaçları da başlangıç aşamasında ancak bu kadar işe yarıyor.
TEKNOLOJİ İLERLESE DE HASTA OLMAYIN
Bu arada genetik ve kök hücre alanında çığır açıcı gelişmeler yaşanıyor. Her yıl yeni ilaçlar üretiliyor. Teknoloji hastalıkları başlangıç safhasında yakalamada maharet kazanıyor. Brigham Kadın Hastanesi Kardiyovasküler Hastalıkları Önleme Merkezi Direktörü Dr. Paul Ridker ise kalp hastalıklarında önemli bir etken olan genetik biliminin bu hasalığın tedavisinde ciddi rol oynayacağını söylüyor ve ekliyor: "Ama 50-60 yıl alabilir. Sabırlı olmalıyız."
Peki bu arada o günleri görmek için ne yapılmalı? Sigara içmemek ve kaliteli, hareketli bir yaşam, kalp hastalıkları ve kanserden korunmak için hâlâ en önemli iki silah. Süreç başladıktan sonra hasarı tamamen geri çevirmek zor ve masraflı. Yani iş yine başa düşüyor.
Orta şiddette fiziksel aktivite ne demek?
Amerikan Spor Hekimliği Koleji’nin (American College of Sports Medicine-ACSM) obeziteye karşı önerisi, her gün en az 30 dakika orta şiddette egzersiz. Bu, günde 200 kalori harcatıyor.
45-60 dakika futbol
35 dakika hızlı tempolu yürüyüş
30 dakika bisiklete binme
20 dakika yüzme
15 dakika ip atlama
45-60 dakika araba yıkama
45-60 dakika cam veya yer silme
KALBİNİZ MAÇA HAZIR MI?
Bu akşam, Süper Toto Süper Final son maçı var. Fenerbahçe ile Galatasaray arasında, Kadıköy Şükrü Saraçoğlu Stadyumu’nda saat 19’da başlayacak maç, şampiyonu belirleyecek. Bu sezon futbolda yaşanan gerilim ve tartışmalar, şike davası, Süper Final sisteminin adil olup olmadığı ve özellikle iki takım arasındaki rekabet düşünüldüğünde, Türk futbol tarihinin en önemli müsabakalarından biri oynanacak. Süper Final karşılaşmaları boyunca 4 futbolseverin kalp krizi geçirdiği, 3’ünün hayatını kaybettiği ve kim bilir daha kaç kişinin televizyon veya radyo başında benzer sorunlarla karşılaşmış olabileceği düşünüldüğünde; bu maça kalbinizin hazır olup olmadığı hayati bir soru haline geliyor. Peki ne yapmalısınız? İşte Memorial Hastanesi’nden Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Harun Arbatlı’nın uyarıları, Londra’daki Kine College Hastanesi Yaşlanma Bilimi Enstitüsü’nden Prof. Dr. Robert Bale ve Amerikan Fitness Magazin Dergisi’nin tespitleriyle daha dikkatli olmanızı gerektirebilecek belirtiler ve hayat kurtarabilecek pratik öneriler…
. Kalp rahatsızlığı olanlar ve aşırı heyecanlı kişiler sakin ortamlarda maç izlemeli.
. Maç günü aşırı yağlı yiyeceklerden, aburcuburdan ve aşırı alkolden kaçınılmalı. Alkol tansiyonu artıran bir faktördür.
. Heyecanı artıracağı için maç öncesi hazırlıklar da izlenmemeli, maç saatinde sadece maç izlenebilir.
. Tansiyon ya da kalp ilaçları kullananlar, ilaçlarını aksatmamalı. Hatta maç öncesi ve sonrasında tansiyon kontrolü uygun olabilir.
. En küçük iyi hissetmeme halinde ya da aşırı heyecan hissedildiğinde maçtan uzaklaşmak uygun olur.
. Kalp hastalığı açısından risk faktörü taşıyorsanız, örneğin diyabetiniz ya da yüksek tansiyonunuz varsa, sigara içiyorsanız ve daha önce ailenizde ciddi kalp hastalığı ya da ani ölüm görülmüşse, maçtan önce doktora danışmak; en azından basit kan sulandırıcı ilaçlar almanız gerekip gerekmediğini sormak iyi olabilir.
. Vücut şekliniz elmaya benziyorsa, yani yağlarınız belinizin çevresinde toplanıyorsa, kalp sorunu yaşama riski daha fazla.
. Eğer dişetleriniz kanıyorsa, kalbinize daha çok dikkat etmelisiniz. Dişeti hastalığı bulunan 50 yaşından genç bireylerde kalp hastalığı görülme riski yüzde 72.
20 ADIMDA EVDE SAĞLIK KONTROLÜ
Hareket etmeyi, egzersizi unutmadan, düzenli doktor kontrolünün yanında, kendi başınıza da sağlığınızı sık sık kontrol etmelisiniz. Londra’daki Kine College Hastanesi Yaşlanma Bilimi Enstitüsü’nden Prof. Dr. Robert Bale ve Amerikan Fitness Magazin Dergisi’nin basit check-up önerilerini birleştirdik. Evde, kısa sürede kendi kendinizi kontrol edebileceğiniz bir öneri listesi hazırladık. Tabii bunun çok kabaca yapılmış bir kontrol olduğunu, düzenli olarak hekim denetiminden geçmek gerektiğini ve bir kuşkuya kapıldığınızda yine hekime başvurmak zorunda olduğunuzu tekrar hatırlatalım!
1- Esnekliğinizi test edin
Aşağı doğru eğilerek ayak parmaklarınıza dokunmaya çalışın. Eğer dokunabiliyorsanız her şey yolunda demektir. Ancak ayak bileğinizden aşağı gidemiyorsanız günlük egzersizleri artırmalısınız.
2- Kas kontrolü
Sırt üstü yatın. Bacaklarınız dümdüz uzatın. Bir bacağınızı havaya kaldırın. Birinin ayağınıza bastırmasını isteyin. Eğer bacağınız yere düşüyorsa, kaslarınızda bir zayıflık olduğu anlamına gelir.
3- Adet döngüsü
Kadınlar için adetlerin başlangıç ve bitiş günleri önemli. Uzmanlar sağlıklı döngünün 21-35 gün arasında olduğunu söylüyor. Daha uzun veya daha kısa aralıklarda doktorunuza başvurun.
4- Vücudunuzdaki benleri sayın
Amerikan Dermatoloji Derneği 50’den fazla benin cilt kanseri riskine işaret ettiğini söylüyor.
5- Kollarınızı kontrol edin
Kollarınızın arkasına dokunun. Eğer yumrular hissediyorsanız Omega-3 asidinden yeteri kadar tüketemiyorsunuz demektir. Diyetinizi yeniden gözden geçirip yağlı balıklara ağırlık verin.
6- Başınızın ağrıma sıklığı nedir?
Eğer sık sık başınız ağrıyorsa duygusal yükünüz fazla demektir. Bu, bağışıklık sisteminizi zayıflatmanın yanı sıra kalp rahatsızlığı riskinizi de artırabilir.
7- Göz kapağıyla alerji testi
Alt göz kapağınızı aşağı doğru çekin ve içeriye bakın. Eğer parke taşını andıran küçük yumrulara rastlıyorsanız alerjik bir bünyeye sahip olabilirsiniz. Eğer sinüsleriniz tıkalıysa, rahat nefes alamıyorsanız yine alerjiden şüphelenebilirsiniz ya da sinüzitiniz olabilir.
8- Doğum kilosu
Annenize kaç kilo doğduğunuzu sorun. 3 kilonun altında doğmuşsanız kalp sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirsiniz.
9- Toksik yağlarınızı takip edin
Kahvaltıdan önce sırt üstü yere uzanın ve karnınızı gerin. Eğer düz ise sağlıklısınız. Değilse, vücudunuzda toksik yağ oluştuğu anlamına gelebilir. Bu yağlar, organların çevresini sararak kanser, diyabet ve kalp rahatsızlığı gibi hastalıkların önünü açıyor.
10- Belinizi ölçün
Bel ölçüsü kadınlarda 81, erkeklerde 91 santimetreden kalınsa kalp rahatsızlığı riski olabilir.
11- Tırnaklar
Tırnaklardaki hafif mavilik ya da morluk kalp hastalığının habercisi olabilir. Tırnakların aşırı kalın olması ya da üstlerinde tümsekler olması da nefes alma hatta akciğer sorunlarıyla karşı karşıya olduğunuzu gösterebilir.
12- Kolesterol
Aynada gözlerinizden birine bakın. İrisin etrafında beyaz bir daire varsa kolesterol seviyeniz yüksek olabilir. Bu da yaklaşan kalp sorunlarını haber verebilir.
13- Nabız kontrolü
Nabzınız ne kadar yavaş atıyorsa o kadar uzun yaşayacaksınız demektir. 70’in altındaysa sağlıklısınız anlamına geliyor.
14- Dişetlerine dikkat
Eğer dişetleriniz kanıyorsa, kalbinizi hatırlamalısınız. Dişetindeki sorunlar iltihap, kalp hastalığı gelişimine veya mevcut hastalığın şiddetlenmesine yol açabilir. Dişeti hastalığı bulunan 50 yaşından genç bireylerde kalp hastalığı görülme riski yüzde 72.
15- Avuç içleri
Avuç içlerinize dikkatle bakın. Eğer kırmızı lekeler varsa karaciğerinize baktırmanız gerekebilir.
16- Hafıza kontrolü
Bir tepsinin üstüne rastgele 10 eşya koyun. Tepsiye sadece 10 saniye bakın. Kaç tanesini hatırlayabildiniz? Sonuç ne kadar iyiyse Alzheimer’la karsılaşma riskinizin o kadar az olduğu anlamına geliyor.
17- Göz sağlığı
Gözünüzün hemen altına, elmacık kemiğiniz üzerine bir cetvel yerleştirin. Sonra cetvelin üstüne bir kredi kartı koyun. Kartı en rahat okuduğunuz uzaklığı ölçün. Ne kadar yakına gelirse gelsin kartı okuyabiliyorsanız, göz sağlığınızın tamamen iyi demektir.
18- Tiroit misiniz?
Kollarınız yere paralel, tam karsınızda bir şeye uzanıyormuş gibi yapın. Ellerinize dikkat edin. Eğer elleriniz bu pozisyonda titriyorsa tiroit kontrolünü düşünmeye başlayın. Ayrıca sabah uyandığınızda ateşinizi ölçün. Eğer 37 derecenin altındaysa, tiroit kontrolü için bir doktora danışabilirsiniz.
19- Tuvalet sıklığı
Sık sık tuvalete gitme ihtiyacı hissediyor musunuz? Diyabetin en erken uyarılarından biri sık tuvalete gitmektir.
20- Vücut koordinasyonu
Yere bir metre uzunluğunda bir çizgi çizin. Üzerinde rahat yürüyebiliyorsanız, vücudunuzun koordinasyonu iyi işliyor demektir.
Habertürk